Brief regering : Terugkoppeling aandeelhoudersvergadering ProRail, 15 november 2024

Nr. 1217 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN INFRASTRUCTUUR EN WATERSTAAT

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 18 december 2024

Hierbij informeer ik uw Kamer over de Algemene Vergadering van Aandeelhouders (hierna:
algemene vergadering) van Railinfratrust B.V. (enig aandeelhouder van ProRail B.V.)
en ProRail B.V., die heeft plaatsgevonden op 15 november 2024. De secretaris-generaal
(SG) van mijn ministerie heeft als vertegenwoordiger van de Staat der Nederlanden
deelgenomen aan de algemene vergadering.

Bij de algemene vergadering in november ligt de nadruk op een aantal inhoudelijke
onderwerpen. Deze keer stonden doelmatigheid, digitalisering en het programma «Eén
manier van werken» op de agenda.

Doelmatigheid

Bij de bespreking van de jaarstukken in april 2024 heeft mijn SG gevraagd aan de Raad
van Bestuur (RvB) en de Raad van Commissarissen (RvC) om extra aandacht te hebben
voor doelmatigheid voor de komende jaren, als ook voor de relatie met de publieke
middelen en de verantwoording daarover in de jaarstukken (jaarverslag en jaarrekening).
Tijdens deze aandeelhoudersvergadering in november heeft de RvB aangegeven doelmatigheid
(«Betaalbaar Spoor») als één van de vijf leidende principes te hanteren om de interne
organisatie aan te sturen. Besproken is hoe het basiskwaliteitsniveau spoor, met daarin
de afgesproken maatregelen die minimaal nodig zijn voor de instandhouding en exploitatie
van het spoor, bijdraagt aan de doelmatigheid van ProRail. Afgesproken is om in het
vervolg expliciet aandacht te besteden aan doelmatigheid in de (half)jaarrapportages
aan het ministerie, die ook uw Kamer ontvangt. Dit vind ik een goede ontwikkeling.
Ook zal ik met ProRail in gesprek gaan over de wijze waarop in de jaarstukken het
inzicht in de herkomst en besteding van publieke middelen verder kan worden versterkt.

Ook de taakstellingen uit het regeerprogramma zijn aan de orde gekomen. Hoewel de
uitvoering ontzien wordt, is het voor een reële invulling niet mogelijk om uitvoeringsorganisaties
helemaal niet te beschouwen. Zeker als het om grote uitvoeringsorganisaties gaat die
hoofdzakelijk worden gefinancierd met belastinggeld. Met het oog daarop is tijdens
de algemene vergadering de bijdrage van ProRail aan deze taakstelling besproken. De
komende tijd zal deze bijdrage in overleg tussen mijn departement en ProRail verder
worden uitgewerkt. De RvC en RvB hebben hun zorgen over de aanvullende taakstelling
geuit, mede omdat in het Basiskwaliteitsniveau-spoor (BKN) al een taakstelling is
opgenomen en nog meer taakstelling ten koste kan gaan van de kwaliteit van het spoorproduct.

Digitalisering

Op het gebied van digitalisering heeft de RvB uitgelegd hoe ProRail te werk gaat om
de juiste werkzaamheden op het gebied van digitalisering te bepalen en uit te voeren.
ProRail heeft een Visie op digitalisering opgesteld die is uitgewerkt in een roadmap
digitalisering. Door de RvB is ook ingegaan op de verschillende controlemechanismen
die intern ProRail zijn ingesteld. Zo geeft de RvC goedkeuring aan investeringen boven
de € 35 miljoen. Gezien het toenemende belang van digitalisering is ook hier afgesproken
dat dit meer aandacht verdient in de eerder genoemde (half)jaarrapportage. We gaan
daarbij in gesprek hoe enerzijds de rapportagedruk verlicht kan worden en anderzijds
de voor het departement relevante informatie gedeeld kan worden.

Eén manier van werken

De RvB heeft mijn SG geïnformeerd over «Eén ProRail manier van samenwerken». Dit is
een onderdeel van de strategie «Spoor naar morgen».

Overige onderwerpen

ProRail heeft via een aanbestedingsproces een nieuwe accountant voorgesteld. De accountant
rapporteert bij controle van de jaarstukken aan de RvC en RvB. De aandeelhouder treft
bij de jaarstukken de verklaring van de accountant aan. Volgens de statuten wordt
de opdracht voor de controles gegeven door de aandeelhouder. Mijn SG heeft dan ook
die opdracht ondertekend.

Verder hebben de RvC, RvB en mijn SG stil gestaan bij de toekomst van de Nederlandse
infrastructuursystemen en de uitdagingen waar Nederland voor staat, als ook bij de
samenwerking die dit vraagt tussen het ministerie en ProRail. Denk daarbij aan steeds
meer regelgeving rond bijvoorbeeld emplacementen, budgettaire krapte, uitdagingen
op de arbeidsmarkt en geo-politieke ontwikkelingen. Ik heb dan ook veel waardering
voor al het werk dat ProRail uitvoert. Het is duidelijk dat er een belangrijke rol
voor mobiliteit via het spoor is en blijft.

Tot slot heeft de RvC gemeld een tijdelijke commissie «operatie» in te richten: voor
een periode van één jaar wordt vanuit de RvC extra aandacht gegeven aan de operationele
uitdagingen van ProRail

De volgende algemene vergadering is in april 2025. Dan staan het jaarverslag en de
jaarrekening ter vaststelling op de agenda.

De Staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat, C.A. Jansen