Brief regering : Jaarplan MIVD 2025

Nr. 274
BRIEF VAN DE MINISTER VAN DEFENSIE

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 18 december 2024

Met deze brief informeer ik uw Kamer over de hoofdlijnen van het MIVD Jaarplan 2025.
Het gehele MIVD Jaarplan 2025 is een staatsgeheim gerubriceerd document en wordt met
de Commissie voor de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (CIVD) gedeeld.

Het Jaarplan 2025 van de MIVD geeft aan op welke onderzoeksopdrachten en veiligheidsbevorderende
taken de dienst zich het komende jaar zal richten. Dit plan is gebaseerd op de meerjarige
inlichtingenbehoefte zoals vastgelegd in de herziene Geïntegreerde Aanwijzing Inlichtingen
en Veiligheid (GA I&V) 2023–2026. De GA I&V is in nauwe samenwerking tussen de interdepartementale
behoeftestellers, de MIVD en de AIVD tot stand gekomen en geldt als uitgangspunt voor
de inrichting van de onderzoeken van de MIVD.

Geïntegreerde aanwijzing

Conform de in de Wet op de Inlichtingen en Veiligheidsdiensten 2017 (Wiv 2017) voorgeschreven
werkwijze wordt de GA I&V door middel van een vierjaarlijkse herziening opnieuw vastgesteld
en vervolgens jaarlijks geactualiseerd. Voor 2025 is de GA I&V 2023–2026 conform dit
proces wederom onder leiding van het Ministerie van Algemene Zaken geactualiseerd
door de MIVD, de AIVD en de behoeftestellende departementen. De GA I&V geldt als richtlijn
voor de opbouw van de informatiepositie van de MIVD in de komende jaren. Hierbij is
specifiek aandacht voor de samenwerking met de krijgsmacht.

(Inter-)Nationale veiligheid en de rol van de MIVD

De dreigingen waar Nederland mee geconfronteerd wordt zijn divers van aard en steeds
talrijker. De oorlog in Oekraïne kreeg door de deelname van Noord-Koreaanse troepen
in Kursk een nieuwe dimensie, escalaties blijven de situatie in het Midden-Oosten
stapsgewijs destabiliseren en China blijft agressief optreden rond Taiwan en in de
Zuid-Chinese Zee. Ook roeren diverse statelijke actoren zich met acties in de grey zone die een directe dreiging zijn voor de Nederlandse veiligheid. In deze context opereert
de MIVD. Met de geactualiseerde GA I&V zijn de prioritaire onderzoeksdoelstellingen
voor de MIVD bepaald. Tegelijkertijd moet de dienst voldoende wendbaar zijn om op
nieuwe ontwikkelingen in te kunnen spelen.

Zo moet de MIVD in deze onzekere veiligheidscontext in staat zijn om snel te reageren
op crises en tegelijkertijd duurzaam strategisch inlichtingenonderzoek kunnen verrichten
naar bijvoorbeeld de dreigingen vanuit China en Rusland. De onzekere en veranderlijke
veiligheidscontext vraagt veel van de wendbaarheid van de dienst, omdat crises snel
opkomen en dreigingen divers en omvangrijk zijn. De MIVD werkt hiertoe nauw samen
met (inter)nationale partners.

Prioriteiten en accenten 2025

Focus op eerste hoofdtaak

In de Defensienota 2024 wordt op basis van het zorgelijke dreigingsbeeld de focus
van Defensie verlegd naar de eerste wettelijke hoofdtaak van de krijgsmacht: de bescherming
van eigen en bondgenootschappelijk grondgebied, inclusief de Caribische delen van
het Koninkrijk. De MIVD levert hiertoe inlichtingen en bewaakt de samenhang tussen
inlichtingen op strategisch, operationeel en tactisch niveau.

Het dreigingsbeeld is complex en veelomvattend en de krijgsmacht focust zich weer
op het voorkomen van een mogelijk grootschalig gewapend conflict. Daarmee omgaan is
een grote uitdaging voor de MIVD. Die uitdaging gaat de MIVD aan met een visie die
het perspectief tot 2030 schetst. De realisatie van deze visie vraagt het nodige van
de organisatie. Het gaat hierbij om een ontwikkeling die plaats moet vinden terwijl
de operationele resultaten niet mogen verzwakken.

Rusland

Sinds de illegale Russische invasie van Oekraïne is een gewapend conflict tussen de
NAVO en Rusland de afgelopen tijd voorstelbaar geworden. Moskou framet de oorlog in
Oekraïne als onderdeel van een breder existentieel conflict met het Westen. De oorlog
in Oekraïne zal het komende jaar zeer waarschijnlijk voortduren en zelfs als de oorlog
zou eindigen is het vooralsnog onwaarschijnlijk dat Rusland zijn agressieve houding
ten aanzien van het Westen zal opgeven. Deze agressieve houding manifesteert zich
steeds nadrukkelijker op een hybride wijze richting de NAVO, EU en Nederland. In 2025
zal worden getracht de diensten zelf, ofwel ketenpartners, in staat te stellen om
de Russische dreiging te reduceren en mitigerende maatregelen te (laten) treffen.

China

De MIVD en AIVD zien China als een groeiende dreiging voor de nationale veiligheid
en de westerse wereld in de komende decennia. De Chinese strijdkrachten hebben zich
in rap tempo ontwikkeld tot een hoogtechnologische en moderne macht. Naast de militaire
dreiging vanuit China, is er ook een groeiende hybride dreiging op het gebied van
spionage, economische veiligheid en cyber waarneembaar. China profileert zich bovendien
op geopolitiek gebied steeds prominenter, waarbij China de (economische) veiligheidsbelangen
van Nederland schaadt en de internationale rechtsorde ondermijnt. Deze handelwijze
van China is terug te zien in de opstelling van China ten aanzien van Rusland en de
oorlog in Oekraïne en het agressieve optreden van China tegen Taiwan en in de Zuid-Chinese
Zee. Daarnaast draagt de opstelling van China in internationale gremia, zoals VN-organisaties
en de BRICS, hieraan bij.

De diensten investeren in brede en toekomstbestendige inlichtingenposities, om ten
opzichte van China hun taken krachtig te kunnen blijven uitvoeren. Deze beoogde investeringen
onderstrepen het belang van onderzoek naar de dreiging voor de nationale veiligheid
vanuit China. Het uitwerken van deze investeringen volgt het geijkte begrotingsproces
en wordt daarna ingepast in de begroting van de dienst.

Midden-Oosten

Het conflict in het Midden-Oosten is in 2025 een focusgebied van de MIVD. De toenemende
spanningen en de gevolgen hiervan voor de Nederlandse veiligheidsbelangen, worden
actief gemonitord. Mede vanwege de Nederlandse bijdrage aan de NAVO-missie in Irak,
houdt de MIVD zicht op de ontwikkelingen die de Nederlandse en bondgenootschappelijke
belangen in de regio kunnen schaden.

Caribisch gebied

De MIVD en AIVD doen onderzoek naar de militaire en politieke uitstralingseffecten
van Venezuela richting het Koninkrijk der Nederlanden. Hierbij richten de diensten
zich in 2025 specifiek op het in kaart brengen van beïnvloeding van de publieke opinie
en politiek binnen het Koninkrijk der Nederlanden. Daarnaast richt de MIVD zich op
de capaciteiten van de Venezolaanse krijgsmacht en internationale samenwerking met
Iran, Rusland en China.

Early Warning

De MIVD volgt in het kader van early warning de ontwikkelingen in een aantal landen of gebieden die in de toekomst mogelijk een
risico kunnen gaan vormen voor de Nederlandse veiligheidsbelangen. Denk hierbij aan
de huidige ontwikkelingen in het Midden-Oosten, of gebieden waar Nederland bijdragen
levert aan missies of operaties.

Contraproliferatie

Massavernietigingswapens vormen een grote bedreiging voor de internationale vrede
en veiligheid. Nederland heeft verdragen ondertekend die erop gericht zijn de proliferatie
van dergelijke wapens tegen te gaan. In 2025 zetten de MIVD en de AIVD het gezamenlijk
onderzoek voort naar landen zoals Iran en Noord-Korea, die ervan worden verdacht dat
zij, in strijd met internationale verdragen werken aan het ontwikkelen van massavernietigingswapens.

Daaruit voortvloeiend wordt gekeken naar de overbrengingsmiddelen voor deze wapens
en verwerving van kennis of goederen voor deze wapenprogramma’s. In 2025 schenkt de
MIVD aanvullende aandacht aan de acties die landen van zorg (Syrië, Rusland, Noord-Korea
en Iran) ondernemen omtrent de ontwikkeling van chemische, biologische en nucleaire
wapens.

Militaire technologie

De MIVD doet onderzoek naar militaire techniek van landen met potentiële dreigende
intenties richting de belangen van Nederland en haar bondgenoten. Daardoor draagt
de MIVD bij aan de effectiviteit en weerbaarheid van de krijgsmacht. Het onderzoek
naar militaire techniek draagt daarnaast bij aan interdepartementale besluitvorming.
Zo ondersteunt de MIVD het Ministerie van Buitenlandse Zaken in de exportcontroletaak
en het toezicht op de naleving van embargo’s. Daarnaast kunnen inlichtingen worden
gebruikt voor de screening van buitenlandse studenten door het Ministerie van Onderwijs,
Cultuur en Wetenschap (OCW) middels het Loket Kennisveiligheid.

Economische veiligheid

Verschillende MIVD- en AIVD-teams dragen vanuit de eigen wettelijke taken bij aan
het beschermen van de Nederlandse overheid, (defensie)industrie, vitale infrastructuur
en kennisinstellingen tegen dreigingen die een risico vormen voor de Nederlandse economische-
en veiligheidsbelangen.

Om deze dreiging effectief te kunnen ondervangen hebben de MIVD en de AIVD een gezamenlijk
Economische Veiligheid (EV)-Platform opgericht. De focus van het EV-Platform ligt
ook in 2025 bij de opbrengst van (contra-)inlichtingenonderzoek naar twee landen van
zorg: China en Rusland. Daarin wordt China gezien als de grootste dreiging voor de
Nederlandse kennisveiligheid. Daarnaast draagt het Platform bij aan het (in ontwikkeling
zijnde) beleidsinstrumentarium en andere interdepartementale behoeftestellingen. Zo
kan het Platform worden bevraagd op, en bijdragen aan, casussen die binnenkomen bij
de backoffices van het Loket Kennisveiligheid van het Ministerie van OCW en het Ondernemersloket
Economische Veiligheid.

Radicalisme, terrorisme en extremisme

Polarisering en radicalisering in de Nederlandse maatschappij zijn van negatieve invloed
op de defensie- en veiligheidsbelangen. De MIVD verricht onderzoek naar extremisme,
radicalisering en terrorisme in relatie tot de Nederlandse krijgsmacht. Doel van dit
onderzoek is om (de verspreiding van) extremistisch of radicaliserend gedachtegoed
en gedrag vroegtijdig te signaleren. In 2025 zal de MIVD zich, net als in voorgaande
jaren, vooral richten op de dreiging van rechts-extremisme en anti-institutioneel
extremisme binnen Defensie.

Cyber

Verschillende statelijke actoren bedreigen de Nederlandse nationale veiligheid door
aanhoudende cyberaanvallen gericht op overheden, bedrijven en organisaties. Cyberaanvallen
blijven vaak onder de oppervlakte, maar vormen tegelijkertijd een grote dreiging.
De hack van het defensienetwerk in 2023 door Chinese hackers laat ook voor 2025 zien
hoe belangrijk het is om cyberdreigingen te onderkennen en te mitigeren. Met name
de moeilijke duiding en attributie maakt dit een veelgebruikt middel door onwelwillende
statelijke actoren. Deze digitale dreiging levert dan ook een gevaar op voor de economische
veiligheid van Nederland, haar sociale en politieke stabiliteit, haar fysieke veiligheid,
en de internationale rechtsorde.

De MIVD richt zich in 2025 nadrukkelijk op het verstoren en openbaren van cyberoperaties
van statelijke actoren. Nederland heeft doorlopend te maken met cyberdreiging vanuit
landen als Rusland, China, Iran en Noord-Korea. Met de komst van de Tijdelijke wet
cyberoperaties kunnen de diensten bestaande bevoegdheden sneller en effectiever inzetten.

NATO Summit 2025

In juni 2025 zal de NATO Summit 2025 plaatsvinden in Den Haag. Gedurende de maanden
voorafgaande en tijdens deze bijeenkomst zal de MIVD zich bezighouden met de voorbereiding,
waarbij veiligheidsgerelateerde vragen van afnemers en collega-diensten worden uitgelopen
en beantwoord.

Veiligheidsbevorderende taken en doelstellingen 2025

Naast de hierboven beschreven prioriteiten en accenten, wordt hieronder inzicht gegeven
in de veiligheidsbevorderende taken voor 2025.

Industrieveiligheid

Het Bureau Industrieveiligheid (BIV) van de MIVD is verantwoordelijk voor het realiseren
van de ABRO (Algemene Beveiligingseisen voor Rijksoverheidsopdrachten). Daarnaast
begeleidt het BIV de uitvoering van veiligheidsbevorderende maatregelen en houdt toezicht
bij defensieorderbedrijven ter beveiliging van bijzondere informatie en te beschermen
belangen.

Voor het jaar 2025 is de verwachting dat er wederom een toename zal zijn in de aanvraag
voor industrieveiligheidsproducten en -diensten. Met name is een stijging ten aanzien
van incidenten te verwachten door meer bewustzijnspresentaties en een verdere toename
van aanvragen voor het plaatsen van niet-Nederlanders op gerubriceerde opdrachten.
Verder is de verwachting dat er in 2025 twintig toezichtcontroles worden uitgevoerd.

Veiligheidsonderzoeken

De in dit jaarplan geschetste toename en veelzijdigheid van de dreiging voor de nationale
veiligheid heeft direct effect op de taak veiligheidsonderzoeken. Dit uit zich onder
andere in de steeds verder toenemende vraag en complexiteit naar veiligheidsonderzoeken.
Naar verwachting zet deze trend komende jaren door.

De Unit Veiligheidsonderzoeken (UVO) anticipeert voortdurend op nieuwe ontwikkelingen,
werkt gestaag aan structurele verbeteringen van de organisatie en processen en behaalt
hierin zichtbare resultaten. Zo voldoet de UVO in 2024 weer aan de wettelijke termijn.
Dit is ook de verwachting voor 2025.

Het wetsvoorstel voor de nieuwe Wet Veiligheidsonderzoeken (Wvo) is in ontwikkeling.
De parlementaire behandeling zal in 2025 hopelijk tot een afronding kunnen komen,
zodat de nieuwe Wvo op 1 januari 2026 in werking zal treden. Het in het Wvo genoemde
register van personen die een vertrouwensfunctie vervullen, wordt in 2025 verder ontwikkeld
en gereed gemaakt voor ingebruikname in 2026 na inwerkingtreding van de wet.

Elektronische veiligheidsonderzoeken

Conform het Defensie Beveiligingsbeleid (DBB) controleert de MIVD ruimtes, in binnen-
en buitenland, waarin informatie met een rubricering van Stg. GEHEIM of hoger besproken
of verwerkt wordt, op het gebied van elektronische veiligheid. De laatste jaren is
een stijgende lijn te zien in het aantal behoeften wat wordt ingediend bij EVO vanuit
Defensie. In het licht van de gebeurtenissen op het wereldtoneel en de focus op Hoofdtaak
1 zal deze groei naar verwachting in de komende jaren doorzetten.

Overige doelstellingen 2025

Naast de hierboven beschreven taken, wordt hieronder inzicht gegeven in de overige
doelstellingen voor 2025.

Juridische ontwikkelingen

De noodzaak om huidige en toekomstige dreigingen vanuit statelijke actoren, maar ook
vanuit andere hoeken, tegen te kunnen gaan is onverminderd groot. Als gevolg van geopolitieke
ontwikkelingen worden Nederland en haar bondgenoten steeds vaker openlijk en heimelijk
geconfronteerd met handelingen van statelijke actoren die bewust onze belangen, waaronder
onze nationale veiligheidsbelangen, kunnen schaden. Om effectief en snel op te kunnen
treden tegen deze dreigingen is voor de urgentste operationele knelpunten de Tijdelijke
wet onderzoeken AIVD en MIVD naar landen met een offensief cyberprogramma in werking
getreden. Dit is echter geen geschikte oplossing op de lange termijn. De Tijdelijke
wet heeft immers een beperkt toepassingsbereik en is slechts van kracht voor een termijn
van vier jaar, tot 1 juli 2028. Derhalve wordt op dit moment gewerkt aan een brede
herziening van de Wiv 2017. Bij deze herziening worden de ervaringen die zijn opgedaan
met de Tijdelijke wet meegenomen. In verband met de termijn van de werking van de
Tijdelijke wet is het van belang de herziening van de Wiv 2017 binnen 4 jaar af te
ronden. Gelet op de ervaringen met de Wiv 2017 zal er nadrukkelijk aandacht zijn voor
de uitvoerbaarheid van de wet en wordt bezien hoe de complexiteit en de administratieve
lasten kunnen worden terug gedrongen. Tevens zal nadrukkelijker aandacht besteed worden
aan de implementatie van de nieuwe wet.

Bij de herziening van de Wiv 2017 wordt onder andere rekening gehouden met de huidige
en toekomstige technologische innovaties en op welke manier deze innovaties op een
zo effectief en rechtmatig mogelijke manier kunnen worden ingezet in het inlichtingenproces.
Daarnaast wordt onderzocht op welke wijze de MIVD en AIVD de militaire, politieke
en ambtelijke top tijdig in relevante en betrouwbare informatie kunnen voorzien. Een
specifiek aandachtspunt daarbij is een versteviging van het wettelijk kader voor samenwerking
tussen de MIVD en de krijgsmacht, zowel in vredestijd als daarbuiten. Naar verwachting
zullen er geen nieuwe bevoegdheden worden geïntroduceerd. Als sluitstuk van de herziening
wordt onderzocht en hoe het stelsel van toezicht, toetsing en beroep zijn beslag kan
krijgen in de herziene Wiv.

Samenwerking met de krijgsmacht

De eerder genoemde hernieuwde focus van de krijgsmacht op Hoofdtaak 1 gaat ook veel
voor de MIVD betekenen en zal de samenwerking met de krijgsmacht, NAVO en EU verder
verbreden en verdiepen. Om bij grootschalig conflict te kunnen voorzien in de inlichtingenbehoefte
van de krijgsmacht en NAVO werkt de MIVD aan de aansluiting bij het in oprichting
zijnde Operationeel Hoofdkwartier (OHK), dat als een belangrijk koppelvlak voor de
MIVD met de krijgsmacht gaat fungeren. De MIVD zal verder investeren in het vergroten
van zijn expeditionair vermogen door liaisons bij krijgsmachtonderdelen en nationale
en internationale hoofdkwartieren te plaatsen.

Internationale samenwerking

Internationaal samenwerken is onontbeerlijk voor de goede taakuitvoering van de MIVD.
Door optimaal gebruik te maken van de kennis en middelen van buitenlandse collega-diensten
kan de MIVD de eigen inlichtingenposities opbouwen en versterken. De dienst blijft
zich om die reden positioneren in het internationale I&V-krachtenveld en spant zich
in om een internationaal gewaardeerde partner te blijven.

Samenwerking MIVD en AIVD

De Ministers van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en van Defensie hebben
de gezamenlijke ambitie om ten behoeve van de nationale veiligheid de samenwerking
tussen de MIVD en de AIVD over de volle breedte van het werk in het veiligheidsdomein
te blijven versterken. Deze versterkte samenwerking is eerder ingezet en vindt plaats
op inhoud, door middel van gezamenlijke teams en ook door gezamenlijke huisvesting.

Inmiddels werken er vele gezamenlijke teams op de bestaande locaties van de MIVD en
de AIVD. Vooruitlopend op de uiteindhttps://open.overheid.nl/documenten/97e54a76-7549-4e4f-9ecf-a4d80c3d4cb… situatie met meerdere locaties, werken de MIVD en de AIVD in 2025 verder aan gezamenlijke
afspraken op diverse bedrijfsvoeringsonderdelen die behulpzaam zijn voor de verdere
intensivering van de samenwerking in het primaire proces.

De gezamenlijke prioriteiten van de diensten maken in 2025 onderdeel uit van de jaarplannen
van de diensten.

Personeel

Het personeel is het belangrijkste kapitaal van de MIVD. Groei, kwalitatief en kwantitatief,
is één van de speerpunten van de MIVD. In samenwerking met de AIVD wordt getracht
schaarse expertise binnen te halen. Ondanks dat de MIVD in 2025 personele groei voorziet,
groeit de organisatie harder dan de personeelswerving. Dit probeert de MIVD te ondervangen
door naast werving voor vaste functies in te zetten op inhuur. Ook behoort het tijdelijk
vullen van militaire functies die langdurig vacant zijn met reservisten en/of burgerpersoneel
tot de oplossingsrichtingen. De MIVD optimaliseert de instroomketen verder in 2025
en zet in op strategisch talent management.

Huisvesting

Door de gezamenlijke ambitie ten aanzien van de samenwerking van MIVD en AIVD in de
volle breedte, is ook steeds meer gezamenlijke huisvesting nodig. Gezamenlijke huisvesting
zal plaatsvinden op drie locaties; de bestaande locatie Zoetermeer, de te verbouwen
locatie Leidschendam en de te realiseren nieuwbouw op de locatie Frederikkazerne.

Om de personele groei van de MIVD de komende jaren te kunnen accommoderen tot aan
de oplevering van de additionele huisvesting is een aantal trajecten in gang gezet
om de huisvesting op de Frederikkazerne beschikbaar te houden en een ongestoorde bedrijfsvoering
en een veilige werkomgeving voor de dienst te borgen.

Verantwoording

Met deze Jaarplanbrief geef ik u inzicht in de prioriteiten en accenten voor de MIVD
in 2025. Verantwoording over de uitvoering van het jaarplan wordt in het openbaar
door middel van het openbaar jaarverslag van de MIVD gegeven. Tussentijds wordt gerapporteerd
over de voortgang via periodieke voortgangsrapportages. Deze voortgangsrapportages
worden gedeeld en besproken met de CIVD.

De Minister van Defensie,
R.P. Brekelmans