Brief regering : Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland december 2024

Nr. 736
BRIEF VAN DE MINISTER VAN JUSTITIE EN VEILIGHEID

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 17 december 2024

Bijgaand bied ik u het Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland (DTN) december 2024 aan,
opgesteld door de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV).
Het DTN geeft inzicht in de terroristische dreiging in en tegen Nederland.

Het actuele dreigingsniveau in Nederland is niet veranderd ten opzichte van juni van
dit jaar en staat daarmee nog steeds op 4, wat inhoudt dat er sprake is van een substantiële
terroristische dreiging. Dat betekent dat er een reële kans bestaat dat er in Nederland
een aanslag zal plaatsvinden.

Verschillende ontwikkelingen in binnen- en buitenland hebben effect op het dreigingsniveau
in Nederland. De dreiging die uitgaat van jihadisme en radicaal-islamistische kringen
is onverminderd hoog. De Gaza-oorlog is wereldwijd een aanjagende factor voor extremisme
en terrorisme en wordt door jihadistische organisaties aangegrepen in online propaganda.
In Europa zijn er nog steeds aanslagen door alleenhandelende daders die geïnspireerd
zijn door ISIS. Op 19 september werd Nederland opgeschrikt door een mesaanval bij
de Erasmusbrug in Rotterdam. Het OM verdenkt de dader van een terroristisch motief.
Indien de verdachte handelde vanuit een terroristisch oogmerk, zou dit de eerste terroristische
aanslag in Nederland zijn sinds de tramaanslag in Utrecht in 2019.

Tot nu toe is de dreiging die uitgaat van terrorismeveroordeelden die hun straf hebben
uitgezeten in Nederland beperkt gebleken. Een deel van deze ex-gedetineerden neemt
afstand van jihadistische netwerken of keert het jihadistische gedachtegoed in zijn
geheel de rug toe. Vanaf 2025 komen er echter verschillende personen vrij met een
hoger dreigingsprofiel dan veel van de eerder vrijgelaten veroordeelden voor terrorisme.
De maatregelen die standaard worden genomen in aanloop naar de uitstroom van veroordeelde
personen zijn in dit geval aangevuld en uiteraard zijn de inlichtingen- en veiligheidsdiensten
alert.

Sinds 2022 spreidt ISIS de capaciteiten voor aanslagplanning over meerdere provincies.
Vooral de van oorsprong Afghaanse tak Islamic State Khorasan Province (ISKP) tracht via netwerken in Europa aanslagen te plegen. Ook andere ISIS-provincies,
zoals ISIS-Syrië en -Somalië, proberen aanslagen te organiseren of te stimuleren.
Daarbij is er tot op zekere hoogte sprake van onderlinge coördinatie en samenwerking.
De spreiding maakt het moeilijker om de dreiging die van ISIS uitgaat tegen te gaan.

De aanhoudende dreiging en de online dynamiek zorgen ervoor dat met name jongeren
kwetsbaar zijn voor snelle online radicalisering. Zowel rechts-terroristische als
jihadistische groepen gebruiken het internet actief voor de werving van jongeren.
Deze dynamiek is eerder beschreven in het themahoofdstuk van het Dreigingsbeeld Terrorisme
Nederland van december 2023.1 Deze zorgelijke ontwikkelingen worden bevestigd door het toegenomen aantal arrestaties
waarbij minderjarigen van soms erg jonge leeftijd betrokken waren.

Het afgelopen jaar zijn in Nederland groepen opgericht van rechts-extremistische jongens,
mannen en vrouwen – van wie sommigen ook terroristisch gedachtegoed aanhangen en meer
actiebereid zijn. Ze delen niet alleen ideeën online, maar willen elkaar ontmoeten
en activiteiten ondernemen. Fascinatie voor geweld speelt een prominente rol binnen
het huidige rechts-terroristische online milieu. Binnen sommige rechts-extremistische
en terroristische online groepen is geweldslust de verbindende factor in plaats van
een gedeelde ideologie. De ideologische verdieping is minder belangrijk geworden.

In 2024 zijn voor het eerst in Nederland soevereinen vervolgd vanwege terroristische
misdrijven. Zij worden onder andere verdacht van deelname aan een terroristische organisatie.
Soevereinen vormen een prominente subgroep binnen de anti-institutionele beweging.
Een klein deel van de beweging is bereid tot gewelddadige activiteiten of activiteiten
die de democratische rechtsstaat ondermijnen, van bedreiging en doxing tot het aanzetten van haat of voorbereiding op een gewelddadige strijd.

De onverminderd hoge dreiging vraagt om continue alertheid. Het kabinet blijft zich
samen met alle partners inspannen voor het voorkomen van aanslagen en andere uitingsvormen
van extremisme en terrorisme in Nederland en het tijdig herkennen en onderkennen van
signalen die kunnen wijzen op terrorisme of extremisme. De basis voor de aanpak van
terrorisme ligt in de Nationale Contraterrorisme Strategie 2022–2026.2 Er wordt voortdurend bekeken of de aanpak die Nederland heeft effectief is en aansluit
bij de veranderende dreiging. Waar nodig worden aanvullende maatregelen getroffen.
Alleen door deze inzet kunnen onze vrijheid en veiligheid, die wij in onze samenleving
zo vanzelfsprekend vinden, worden beschermd.

De Minister van Justitie en Veiligheid,
D.M. van Weel