Brief regering : Voortgang ‘Coalition of the Willing’ ten aanzien van halfgeleiderindustrie

32 637
Bedrijfslevenbeleid

Nr. 151
BRIEF VAN DE MINISTER VAN ECONOMISCHE ZAKEN

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 16 december 2024

Tijdens de begrotingsbehandeling van het Ministerie van Economische zaken (d.d. 17 oktober,
2025) hebben de leden Zeedijk en Dassen de regering verzocht voor het einde van het
jaar de doelstellingen en opzet van de «Coalition of the Willing» aan de Kamer te
rapporten (Motie kamerleden Zeedijk en Dassen, Kamerstuk 36 600 XIII, nr. 29). Middels deze brief wil ik u meenemen in de doelstellingen en planning van
de Coalition of the Willing.

De halfgeleiderindustrie is fundamenteel voor onze open strategische autonomie en
internationaal concurrentievermogen, zoals ook benadrukt in het Draghi-rapport. De
halfgeleiderindustrie vormt de ruggengraat van Europa’s high-tech sectoren, variërend
van de auto-industrie tot telecommunicatie, defensie en kunstmatige intelligentie.
Bovendien zijn halfgeleidertechnologieën cruciaal voor het mogelijk maken van noodzakelijke
maatschappelijke transities, bijvoorbeeld op het gebied van energie, gezondheidszorg
en digitalisering. Technologisch leiderschap in de halfgeleiderindustrie is daarom
essentieel voor het behoud van onze bredere gedeelde welvaart en weerbaarheid, mede
door de huidige geopolitieke context

Europa beheerst niet een volledig eigenstandige waardeketen voor de ontwikkeling van
halfgeleiders en is daarmee afhankelijk van andere landen. Toch heeft Europa wel een
sterke positie in een aantal segmenten van de halfgeleiderwaardeketen, zoals R&D,
sensoren, auto-industrie en halfgeleider materialen en -machines. Deze positie staat
echter onder druk door concurrentie vanuit andere landen die hoog volume tegen lage
kostprijs kunnen leveren. De EU Chips Act heeft geleid tot significante Europese alsook
Nederlandse investeringen in de uitbreiding van R&D activiteiten op het gebied van
halfgeleiders, bijvoorbeeld ten aanzien van de totstandkoming van de pilotline fotonica
en de uitbreiding van de halfgeleiderproductiecapaciteit binnen Europa. Niettemin
is de omvang van deze investeringen niet te vergelijken met die van bijvoorbeeld de
VS en landen in Azië. Hierdoor kan de levering van chips voor de meest kritieke sectoren
die onze brede welvaart en veiligheid ondersteunen, zoals de auto- en de defensie-industrie,
onder druk komen te staan. Kortom, zonder gecoördineerde inzet loopt Europa het risico
om zijn sterke positie te verliezen en te afhankelijk te worden van anderen landen
voor halfgeleidertechnologieën voor onze belangrijkste sectoren.

Nederland en Europa moeten daarom versterkt inzetten op een gecoördineerde aanpak
en gezamenlijke strategie om sterke posities in deze sectoren te waarborgen. Daarom
wil ik mij samen met de halfgeleidersector inzetten om de Europese industriepositie
te versterken en Europa voldoende weerbaar te houden. Dit onderwerp zal onderdeel
zijn van de nog in te stellen Semicon Board NL. In dit platform zal ik namelijk samen
met de sector spreken over onder andere de nationale opgaven, internationale samenwerking
en investeringen die nodig zijn voor een wereldwijde toonaangevende en duurzame kennis-
en industriepositie van Nederland.

De eerste gesprekken over een Europese Coalition of the Willing, waarin Nederland
het voortouw neemt, hebben inmiddels plaatsgevonden en is één van de strategische
prioriteiten die ik in dit platform samen met de sector verder wil vormgeven. Het
doel van zo’n coalitie is om welwillende EU-landen met een sterke positie in de halfgeleiderindustrie
bij elkaar te brengen om draagvlak te creëren en gezamenlijk input te leveren bij
de Europese Commissie voor een mogelijke herziening van de EU Chips Act en het opzetten
van een EU Chips Strategie, zoals ook voorgesteld in het Draghi-rapport. Hierover
heb ik vrijdag 6 december en marge van de Telecomraad al gesproken met Henna Virkkunen,
Executive Vice-President voor technologie soevereiniteit, veiligheid en democratie
van de Europese Commissie, waarbij ik ook het belang van een gecoördineerde aanpak
onderstreepte. Als onderdeel van de standaardprocedure voor EU-wetgeving zal de Europese
Commissie een evaluatie uitvoeren van de bestaande EU Chips Act en mogelijk met een
revisie komen op de Chips Act in 2026. Dit moment biedt in 2025 een concrete kans
voor de Coalition of the Willing om te pleiten voor de herziening van de wetgeving.

Planning en proces

Op dit moment hebben we een uitvraag gedaan bij een aantal bedrijven en kennisinstellingen
uit de sector om input op te halen voor de verdere invulling om te komen tot een aangescherpte
Nederlandse en Europese strategie. Verder zullen in december en januari er op (hoog)ambtelijk
niveau gesprekken plaatsvinden over dit onderwerp. Ik ben zelf voornemens om in Q1
2025 een Semicon-top te organiseren met de Coalition of the Willing landen.

Tot slot zal ik na de eerste bijeenkomst van de Semicon Board NL uw Kamer in Q1 2025
informeren over de opzet van de nationale sectoragenda en een update geven over «de
Nederlandse inzet voor een sterk halfgeleiderecosysteem in geopolitiek uitdagende
tijden».1 Ik verwacht hier meer toelichting te kunnen geven over de stand van zaken met betrekking
tot zowel de Semicon Board NL als de Coalition of the Willing.

De Minister van Economische Zaken,
D.S. Beljaarts