Brief regering : Voortgang Experiment gesloten coffeeshopketen en aanbieding onderzoeksrapport procesevaluatie

Nr. 550
BRIEF VAN DE MINISTER VAN JUSTITIE EN VEILIGHEID EN DE STAATSSECRETARIS VAN VOLKSGEZONDHEID,
WELZIJN EN SPORT

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 10 december 2024

Met deze brief informeren wij uw Kamer over de voortgang van het Experiment gesloten
coffeeshopketen (hierna: experiment) en bieden wij het onderzoeksrapport «Op weg naar
een nieuwe cannabismarkt: Een evaluatie van de voorbereidingsfase van het Experiment
Gesloten Coffeeshopketen» (hierna: procesevaluatie) aan.

Voortgang experiment

Op 17 juni jl. is de overgangsfase van het experiment van start gegaan. Sindsdien
mogen de aangewezen telers hun producten verkopen aan de coffeeshops in de tien deelnemende
gemeenten1 en mogen de coffeeshops deze gereguleerde producten, naast de gedoogde producten,
verkopen aan de consument. Op dit moment leveren vier telers aan deelnemende coffeeshops.
Tot dusver hebben 70 coffeeshops in meer of mindere mate gereguleerde hennep en hasjiesj
verkocht, van de in totaal 75 deelnemende coffeeshops.

De volgende fase van het experiment is de experimenteerfase. In deze fase mogen coffeeshops
alleen nog maar gereguleerde producten verkopen. Het is daarom belangrijk dat de kwantiteit,
kwaliteit2 en diversiteit van de gereguleerde hennep- en hasjiesjproducten aan de start van
die fase voldoende zijn om alle deelnemende coffeeshops volledig en continu te kunnen
bevoorraden. Dit zijn de zogeheten startcriteria voor de experimenteerfase.3

Door middel van het ophalen van de productiecijfers en -prognoses uit het track &
trace-systeem en via kwartaalgesprekken met telers en het uitzetten van een vragenlijst
bij coffeeshophouders is geanalyseerd of en wanneer aan de startcriteria wordt voldaan.
Op basis van de productiecijfers en -prognoses verwachten wij dat eind januari 2025
aan de startcriteria met betrekking tot de kwantiteit, kwaliteit en diversiteit van
de hennep en hasjiesj wordt voldaan. Verschillende coffeeshophouders hebben aangegeven
dat het ook belangrijk is dat zij bij meerdere telers kunnen inkopen en dat zij de
ervaren kwaliteit4 van de gereguleerde hasj nog onvoldoende vinden.

Om telers meer tijd te geven om de kwaliteit van de gereguleerde hasjiesj af te stemmen
op de vraag van de coffeeshophouders, hebben we besloten de experimenteerfase te starten
op 7 april 2025. Bovendien zullen dan de vijfde, zesde en zevende teler naar verwachting
ook gereed zijn om te leveren. Dit zal zowel de keuze voor coffeeshops als ook de
bestendigheid van het aanbod ten goede komen.

Er is voor gekozen om een definitieve startdatum vast te stellen. Burgemeesters, coffeeshophouders
en telers vragen namelijk om duidelijkheid en perspectief. Telers zullen pas voluit
produceren wanneer zij zekerheid hebben over een definitieve startdatum. Dit is noodzakelijk
om coffeeshops volledig te kunnen voorzien van gereguleerde producten vanaf de experimenteerfase.

Wij zullen uw Kamer gedurende het experiment op de hoogte houden van de voortgang.

Aanbieding onderzoeksrapport procesevaluatie

Met deze brief bieden wij uw Kamer het onderzoeksrapport «Op weg naar een nieuwe cannabismarkt:
Een evaluatie van de voorbereidingsfase van het Experiment Gesloten Coffeeshopketen»
aan. Het onderzoek is in opdracht van het Wetenschappelijk Onderzoek- en Datacentrum
(WODC) uitgevoerd door Bureau Boekhoorn Sociaal-wetenschappelijk Onderzoek (BSSO)
in samenwerking met de Hogeschool van Amsterdam (HVA) en de Rijksuniversiteit Groningen
(RUG).

De directe aanleiding van het onderzoek was een in 2022 uitgesproken wens van de toenmalige
Minister van Justitie en Veiligheid en Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
om de opgedane kennis en ervaringen in de voorbereidingsfase van het experiment uit
te vragen en te borgen, zodat deze opbrengsten kunnen worden betrokken in de toekomst.5 Het doel van de procesevaluatie was om inzicht te krijgen in wat er sinds het besluit
tot het experiment tot medio 2024 goed en minder goed is gegaan. Het onderzoek moest
lessen opleveren voor toekomstig cannabisbeleid.

De procesevaluatie omvat een analyse van de aanleiding van het experiment en van de
verschillende processen tijdens de voorbereidingsfase. Hierbij hebben de onderzoekers
zowel een documentanalyse gemaakt als interviews afgenomen met publieke en private
partijen die bij het experiment betrokken zijn. Er zijn geen kwantitatieve onderzoeksmethoden
toegepast. De onderwerpen die in het onderzoek centraal stonden, zijn de totstandkoming
en invulling van het juridisch kader, de beleidsmaking met betrekking tot het experiment, de invulling van de rollen en verantwoordelijkheden
van en samenwerking tussen betrokken partijen, de werving en selectie van deelnemende
gemeenten en telers en de communicatie over het experiment.

De procesevaluatie schetst het beeld over de afgelopen periode van bijna zeven jaar
voorbereidingen voor het experiment en hoe dit door verschillende betrokkenen wordt
geduid. Dit onderzoek staat los van het langdurige wetenschappelijke onderzoek dat
gepaard gaat met de monitoring en evaluatie van het experiment. De procesevaluatie
gaat niet over de haalbaarheid van een gesloten coffeeshopketen of de effecten van
het experiment. Wel biedt de procesevaluatie andere aanknopingspunten om na afloop
van het experiment te betrekken bij het maken van keuzes rondom het toekomstige Nederlandse
cannabisbeleid, net zoals het eerder opgeleverde onderzoeksrapport «Internationale
ontwikkelingen in cannabisbeleid voor recreatief gebruik»6. De procesevaluatie biedt ook aanknopingspunten die direct kunnen worden opgepakt.
Zo zal er op de korte termijn worden gekeken naar het reorganiseren van de overleggen
met gemeenten en andere stakeholders.

De Minister van Justitie en Veiligheid,
D.M. van Weel

De Staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport,
V.P.G. Karremans