Brief regering : Landelijke ophok- en afschermplicht vogelgriep

Nr. 305
BRIEF VAN DE MINISTER VAN LANDBOUW, VISSERIJ, VOEDSELZEKERHEID EN NATUUR

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 20 november 2024

Op 18 november jl. is vogelgriep vastgesteld op een biologisch legbedrijf in Putten,
Gelderland. Daarover heb ik de Tweede Kamer geïnformeerd (Kamerstuk 28 807, nr. 304). Inmiddels is bekend dat het om een hoogpathogene H5N1-type gaat. Op 20 november
is daarnaast door de Duitse autoriteiten een besmetting van hoogpathogene vogelgriep
(HPAI) vastgesteld op een kalkoenenbedrijf in Kleve, in de deelstaat Noordrijn-Westfalen,
dicht bij de grens met Nederland. In mijn brief van 19 november heb ik gemeld dat
de Deskundigengroep Dierziekten op 20 november een nieuwe risicobeoordeling zou geven,
en dat ik mede op basis daarvan mijn beleid mogelijk zou wijzigen. In deze brief ga
ik in op hun risicobeoordeling, de situatie in Duitsland, en het instellen van een
landelijke ophok- en afschermplicht.

Risicobeoordeling Deskundigengroep Dierziekten

De deskundigen hebben de situatie rondom vogelgriep beoordeeld op basis van de recente
ontwikkelingen, beschikbare informatie over uitbraken in andere lidstaten van de Europese
Unie (EU) en vondsten van besmette wilde vogels in Nederland en de EU. Zij schatten
de kans op besmetting van een pluimveebedrijf in heel Nederland als matig tot hoog,
gegeven de recente uitbraak in Putten en de uitbraak in Kleve in Duitsland. Het door
hen ingeschatte risico was op 29 oktober nog laag tot matig. De mate van onzekerheid
blijft daarbij groot. Het verslag van de Deskundigengroep Dierziekten is bij deze
brief gevoegd.

Aanpassing van beleid: landelijke ophok- en afschermplicht

Op basis van de recente ontwikkelingen en deze beoordeling heb ik besloten om een
afscherm- en ophokplicht op te leggen voor alle houderijen met vogels in heel Nederland.
Net als in de voorgaande jaren neem ik in mijn besluit verschillende aspecten mee:
de dier- en volksgezondheid, dierenwelzijn, de maatschappelijke wens dat er in Nederland
ruimte is voor vrije-uitloop, en de gevolgen van een uitbraak voor houders van dieren.
Deze landelijke maatregel heeft als doel om de kans op besmetting van gehouden vogels
te verkleinen, omdat hiermee de mate van contact tussen buitengehouden vogels en wilde
vogels wordt verkleind. Ik realiseer mij dat houders van pluimvee met buitenuitloop
en hobbyhouders daar het hardst door worden getroffen, maar acht de maatregel noodzakelijk
ter preventie van uitbraken. Ik heb mijn besluit ambtelijk afgestemd met het Ministerie
van Volksgezondheid, Welzijn en Sport.

Informatie over de besmetting in Duitsland

Naar aanleiding van de besmetting in Kleve heeft Duitsland een beperkingszone van
10 km ingesteld, conform de Europese verordening (EU) 2020/687. Een klein deel daarvan
valt op Nederlands grondgebied, in Gelderland. Ik heb daarom voor dat deel een beperkingszone
ingesteld, met de gebruikelijke maatregelen. De regeling daarvoor en het persbericht
zijn gepubliceerd op Rijksoverheid.nl. Er ligt in dat gedeelte één locatie met vogels
in de 10 km zone.

Monitoring viruscirculatie

De afgelopen weken zijn er voor zover bekend geen dode of levende wilde vogels met
vogelgriepvirus aangetroffen in Nederland. Dat betekent niet dat het virus niet in
Nederland voorkwam, zoals is geïllustreerd met de uitbraak in Putten. Dit fenomeen
wordt ook gezien in andere EU-lidstaten. Het kan zijn dat een virusinfectie met deze
variant niet tot ernstige ziekte of sterfte leidt bij wilde vogels. Dat is natuurlijk
gunstig voor deze wildevogelpopulaties. Het kan echter ook zijn dat er slechts weinig
vogels zijn besmet en dat die met de huidige monitoring niet worden gevonden. Beide
zou interpretatie van de resultaten uit de monitoring lastiger maken. Hoe het komt
dat er in de EU en in Nederland weinig wordt gevonden, is niet bekend. Ik zal met
onderzoekers bekijken of er andere methoden zijn om de aanwezigheid van het vogelgriepvirus
te monitoren, bijvoorbeeld in het milieu.

Tot slot

Gezien de epidemiologische situatie en mogelijke nog komende migratie van wilde vogels
uit het oosten van Europa zal ik over vier weken de Deskundigengroep Dierziekten opnieuw
om een risicobeoordeling vragen, tenzij er aanleiding is dit eerder te doen. Ik zal
de Tweede Kamer van nieuwe, relevante ontwikkelingen op de hoogte houden.

De Minister van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur, F.M. Wiersma