Brief regering : Schriftelijke antwoorden op de vragen, gesteld tijdens het wetgevingsoverleg van maandag 4 november 2024, over de wetsvoorstellen t.a.v. de huurtoeslag, over het pakket Belastingplan 2025

36 608
Wijziging van de Wet verlaging eigen bijdrage huurtoeslag, de Wet op de huurtoeslag
en enkele andere wetten ter verbetering van de koopkracht en vereenvoudiging van de
regeling

Nr. 19
BRIEF VAN DE MINISTER VAN VOLKSHUISVESTING EN RUIMTELIJKE ORDENING

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 11 november 2024

In deze brief treft u de schriftelijke beantwoording op een aantal vragen die zijn
gesteld tijdens het wetgevingsoverleg van maandag 4 november over de wetsvoorstellen
ten aanzien van de huurtoeslag1 bij het Belastingplan 2025. Tevens geef ik in deze brief mijn appreciatie van de
ingediende amendementen. De vragen gaan met name over servicekosten en de gevolgen
voor jongeren en ouderen.

Servicekosten

Op dit moment ontvangen circa 808.000 huishoudens huurtoeslag over servicekosten.
Circa 66.000 huishoudens ontvangen meer dan € 20, dit is 8% van het totaal aantal
huishoudens dat huurtoeslag over servicekosten ontvangt. Dit zijn vooral eenpersoonshuishoudens
aangezien meerpersoonshuishoudens vaker in grotere eengezinswoningen wonen waar geen
servicekosten betaald worden. Circa 5.000 meerpersoonshuishoudens (onder de AOW-leeftijdsgrens)
ontvangen meer dan € 20 aan huurtoeslag over servicekosten. Tabel 1 laat zien dat
ouderen (boven de AOW-leeftijdsgrens) in verhouding niet meer of vaker huurtoeslag
over servicekosten ontvangen dan niet-ouderen.

Tabel 1. Huurtoeslag over servicekosten uitgesplitst naar huishoudtype (in € per maand).
Bron: Eigenberekening realisatiecijfers Dienst Toeslagen.

 

€ 40 tot € 50 mnd.

€ 30 tot € 40 mnd.

€ 20 tot € 30 mnd.

€ 10 tot € 20 mnd.

€ 1 tot € 10 mnd.

kleiner dan +/- € 1 mnd.

Totaal

Eenpersoonshuishouden niet AOW-er

1.300

5.200

30.100

155.000

191.800

13.500

396.900

Eenpersoonshuishouden AOW-er

200

2.100

19.000

108.900

70.100

4.000

204.200

Meerpersoonshuishouden niet AOW-er

100

400

4.600

56.900

74.400

7.400

143.700

Meerpersoonshuishouden AOW-er

-

300

3.200

33.100

25.600

1.700

63.900

Totaal

1.600

7.900

56.800

353.900

361.800

26.600

808.600

Met dit wetsvoorstel komt de subsidiëring van servicekosten in de huurtoeslag te vervallen.
Slechts een gedeelte van de huishoudens die huurtoeslag over servicekosten ontvangen
gaat er daadwerkelijk op achteruit omdat deze maatregel gecombineerd wordt met andere
maatregelen in de huurtoeslag die resulteren in een positief inkomenseffect. Denk
hierbij aan de verlaging van de eigen bijdrage en de minder steile afbouw van de huurtoeslag.
Van de meerpersoonshuishoudens onder de AOW-leeftijd krijgen circa 85.000 huishoudens
recht op 40% huurtoeslag over het huurdeel tussen de aftoppingsgrens en de maximum
huurgrens. Door de combinatie van beide wetsvoorstellen gaat per saldo 20% van de
huurtoeslagontvangers er op achteruit, een kleine 25.000 huishoudens gaat er meer
dan € 20 per maand op achteruit waarvan 2.500 meer dan € 30 per maand. Het betreft
huishoudens met een inkomen tot 111% van het wettelijk minimumloon die op dit moment
nog niet profiteren van de minder steile afbouw van de huurtoeslag. Wanneer deze huishoudens
meer gaan werken zullen ze wel van deze maatregel profiteren omdat werken meer gaat
lonen (zie figuur 3 in de memorie van toelichting bij wetsvoorstel met Kamerstuk 36 608).

Gevolgen voor jongeren en ouderen

Met dit wetsvoorstel harmoniseer ik de leeftijdsgrens voor jongeren in de huurtoeslag
met de leeftijdsgrens van het wettelijk minimumloon. Het verder verlagen van de leeftijdsgrens
brengt risico’s met zich mee. Jongeren tussen 18 en 21 jaar ontvangen een lager wettelijk
minimumloon en kunnen daarmee minder hoge woonlasten dragen. Ik wil ervoor waken dat
deze jongeren in financiële problemen komen doordat ze te duur gaan wonen.

Dat neemt niet weg dat ik hen wil helpen wanneer ze noodgedwongen te duur wonen, en
dat doe ik ook met het huidige voorstel. Ook voor jongeren onder 21 jaar zal de voor
hen geldende maximum huurgrens niet meer als voorwaarde gelden. Dat betekent dat wanneer
zij een huur hoger hebben dan de lagere maximum huurgrens, ze ook huurtoeslag kunnen
ontvangen. Wel wordt dan enkel het huurbedrag tot die € 454,47 vergoed. Hiermee handhaaf
ik beleidsredenering dat jongeren hun wooncarrière starten in een kleinere, goedkopere
woning. De kosten voor het verlagen van de leeftijdsgrens naar 18 jaar zijn circa
€ 12 miljoen per jaar.

Huishoudens boven de AOW-leeftijd hebben een positief effect van het verlagen van
de eigen bijdrage en kunnen profiteren van de minder steile afbouw binnen de huurtoeslag.

In samenhang met andere (inkomens)voorzieningen gaan deze huishoudens er naar verwachting
in 2025 in doorsnee met 0,6% op vooruit. Ook voor 2026 en verder wordt door het CPB
op dit moment een koopkrachtvooruitgang voorzien voor deze huishoudens.

Appreciatie amendementen

Mijn appreciatie van de amendementen is opgenomen in de bijlage.

De Minister van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening, M.C.G. Keijzer

BIJLAGE

Appreciatie amendementen op Wijziging van de Wet op de huurtoeslag en Wijziging van
de Wet verlaging eigen bijdrage huurtoeslag (36 311).

Kamernummer: 36 311-07

Inhoud amendement: Niet afschaffen van de huurtoeslag op servicekosten.

Indiener: Beckerman (SP)

Appreciatie: Ontraden

Het niet meer subsidiëren van de servicekosten is een belangrijke vereenvoudigingsmaatregel
voor zowel de uitvoering als voor huurders. Er worden nu fouten gemaakt bij het opgeven
van deze posten, wat tot extra uitvoeringslast leidt bij de uitvoering en tot terugvorderingen
bij huurtoeslagontvangers. Als deze maatregel niet wordt uitgevoerd, blijft de complexiteit
in de regeling bestaan. Het dilemma tussen eenvoud en gerichtheid maakt dat vereenvoudigingen
als deze kunnen leiden tot een spreiding van inkomenseffecten. Mensen met een beperking
en ouderen worden niet significant harder getroffen door deze maatregel dan andere
groepen. Via andere wetsvoorstellen wordt ook ingezet op betaalbaarheid; via het beleid
op inkomensontwikkeling is en wordt aandacht besteed aan mensen met een laag inkomen
in het algemeen. Tot slot constateer ik dat er geen dekking is voor dit amendement.

Budgettaire aspecten: € 103 miljoen (structureel)

Uitvoeringsgevolgen: De huurtoeslag wordt niet vereenvoudigd waardoor de uitvoeringslasten voor Dienst
Toeslagen niet verminderen.

Kamernummer: 36 311-08

Inhoud amendement: Verlagen van de leeftijdsgrens voor de huurtoeslag naar 18 jaar.

Indiener: Beckerman (SP)

Appreciatie: Ontraden

Met dit wetsvoorstel harmoniseer ik de leeftijdsgrens voor jongeren met de leeftijdsgrens
van het wettelijk minimumloon. Jongeren tussen 18 en 21 jaar ontvangen een lager wettelijk
minimumloon en kunnen daarmee minder hoge woonlasten dragen.

Verder handhaaf ik de beleidsredenering dat jongeren hun wooncarrière in kleinere,
goedkopere woningen kunnen beginnen.

Tot slot is dit amendement niet van dekking voorzien.

Budgettaire aspecten: € 12 miljoen (structureel)

Uitvoeringsgevolgen: Meer huishoudens krijgen recht op huurtoeslag. Hierdoor nemen de uitvoeringslasten
voor Dienst Toeslagen toe.

Kamernummer: 36 311-09

Inhoud amendement: Niet verhogen van de eigen bijdrage in de huurtoeslag.

Indiener: Beckerman (SP)

Appreciatie: Ontraden

De dekking van dit Wetsvoorstel is gedeeltelijk geregeld via een verhoging van de
eigen bijdrage. Dit is de enige manier om de benodigde dekking gelijkmatig over alle
huurtoeslagontvangers te verdelen. Dit wetsvoorstel helpt huurders met een hoge huur
maar laag inkomen en jongeren van 21 en 22 jaar. De dekking voor de woonlastenverlichting
voor deze groepen kon niet anders worden vormgegeven dan binnen de huurtoeslag. Overigens
wordt via andere wetsvoorstellen ook ingezet op betaalbaarheid; via het beleid op
inkomensontwikkeling is en wordt aandacht besteed aan mensen met een laag inkomen
in het algemeen. Tot slot dit amendement is niet voorzien van dekking.

Budgettaire aspecten: € 70 miljoen (structureel)

Uitvoeringsgevolgen: Uitvoerbaar per 1 januari 2026.

Kamernummer: 36 311-10

Inhoud amendement: Toevoegen van een evaluatiebepaling.

Indiener: Beckerman (SP)

Appreciatie: Oordeel Kamer

Bij de jaarlijkse verantwoording van de huurtoeslaguitgaven is altijd aandacht voor
de ontwikkeling van de uitgaven en de effecten die optreden door beleidswijzigingen.
Ik vind het geen probleem om twee jaar na inwerkingtreding van de maatregelen extra
aandacht te besteden aan de opgetreden effecten en te bezien of er bijsturing nodig
is. Echter, het gestelde causale verband tussen dit beleid en dakloosheid onderschrijf
ik niet. Dakloosheid heeft veelal meerdere oorzaken die sterk persoonsgebonden zijn.
Als ik mij uitsluitend richt op het toevoegen van een evaluatiebepaling kan ik het
amendement oordeel kamer geven, maar daarmee stem ik niet in met het gestelde causale
verband tussen dit beleid en dakloosheid.

Budgettaire aspecten: Budgetneutraal

Uitvoeringsgevolgen: -

Kamernummer: 36 311-15

Inhoud amendement: Subsidiëring van het huurdeel boven de maximum huurgrens.

Indiener: Beckerman (SP)

Appreciatie: Ontraden

Met dit wetsvoorstel vervalt de maximum huurgrens als voorwaarde voor het ontvangen
van huurtoeslag. Hiermee help ik huurders die noodgedwongen te duur wonen. Dit doe
ik juist omdat ik besef dat het niet altijd mogelijk is om op korte termijn een goedkopere
woning te vinden, of een hoger inkomen te realiseren. Met dit amendement zou ook de
rest van de, eigenlijk te hoge huur, gedeeltelijk gesubsidieerd worden. De netto huur
van de woning blijft te hoog terwijl de afhankelijkheid van de huurtoeslag wordt verhoogd.
Ik zet in op andere manieren om meer betaalbare woningen te realiseren. Mijn streven
is om tweederde van de nieuwbouw betaalbaar te maken. Deze maatregel zou leiden tot
jaarlijks € 106 miljoen extra huurtoeslaguitgaven. Ik constateer dat hier geen dekking
voor is.

Budgettaire aspecten: € 106 miljoen (structureel)

Uitvoeringsgevolgen: Meer huishoudens krijgen recht op huurtoeslag. Hierdoor nemen de uitvoeringslasten
voor Dienst Toeslagen toe.

Kamernummer: 36 311-16

Inhoud amendement: Gelijkstelling van de maximum huurgrens voor volwassenen en jongvolwassenen.

Indiener: Beckerman (SP)

Appreciatie: Ontraden

Met dit wetsvoorstel harmoniseer ik de leeftijdsgrens voor jongeren met de leeftijdsgrens
van het wettelijk minimumloon. Jongeren tussen 18 en 21 jaar ontvangen een lager wettelijk
minimumloon en kunnen daarmee minder hoge woonlasten dragen. Ik wil ervoor waken dat
deze jongeren in de financiële problemen komen doordat ze te duur gaan wonen. Dat
neemt niet weg dat ik hen wil helpen wanneer ze noodgedwongen te duur wonen, en dat
doe ik ook met het huidige voorstel. Ook voor jongeren onder 21 jaar zal de voor hen
geldende maximum huurgrens niet meer als voorwaarde gelden. Dat betekent dat wanneer
zij een huur boven de lagere maximum huurgrens hebben, ze ook huurtoeslag kunnen ontvangen.
Wel wordt dan enkel het huurbedrag tot die € 454,47 vergoed. Hiermee blijft inderdaad
in stand dat we verwachten dat ze hun wooncarrière in een kleinere, goedkopere woning
beginnen. Ik zet in op meer betaalbare woningen voor jongeren, onder andere via het
Landelijk Actieplan Studentenhuisvesting, waarmee we in 2030 60.000 extra studentenwoningen
willen realiseren. Tot slot, dit amendement leidt tot € 12 miljoen extra huurtoeslaguitgaven
en ik constateer dat hier geen dekking voor is.

Budgettaire aspecten: € 12 miljoen (structureel)

Uitvoeringsgevolgen: Meer huishoudens krijgen recht op huurtoeslag. Hierdoor nemen de uitvoeringslasten
voor Dienst Toeslagen toe.

Kamernummer: 36 311-17

Inhoud amendement: Niet afschaffen van huurtoeslag voor servicekosten en dekking via verhoging eigen
bijdrage.

Indiener: Flach (SGP)

Appreciatie: Ontraden

Het niet meer subsidiëren van de servicekosten is een belangrijke vereenvoudigingsmaatregel
voor zowel de uitvoering als voor huurders. Er worden nu fouten gemaakt bij het opgeven
van deze posten, wat tot extra uitvoeringslast leidt bij de uitvoering en tot terugvorderingen
bij huurtoeslagontvangers. In de nota n.a.v. verslag bij het wetsvoorstel Vereenvoudiging
van de huurtoeslag is toegelicht dat ouderen en niet-ouderen in nagenoeg gelijke mate
gebruik maken van de subsidiëring van servicekosten. Op basis van de beschikbare data
kan ik niet beoordelen of mensen met een handicap bovengemiddeld gebruik maken van
de subsidiëring van servicekosten, maar dat verwacht ik niet. Ouderen en gehandicapten
wonen namelijk ook in (gelijkvloerse) eengezinswoningen, en andersom wonen ook niet-ouderen
en mensen zonder beperking in appartementen. Als deze maatregel niet wordt uitgevoerd,
blijft de complexiteit in de regeling bestaan.

Budgettaire aspecten: Budgetneutraal

Uitvoeringsgevolgen: De huurtoeslag wordt niet vereenvoudigd waardoor de uitvoeringslasten voor Dienst
Toeslagen niet verminderen.