Brief regering : Taakopdracht hervorming belasting- en toeslagenstelsel

Nr. 211
BRIEF VAN DE STAATSSECRETARISSEN VAN FINANCIËN

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 17 oktober 2024

Het kabinet en uw Kamer hebben de gezamenlijke ambitie om deze kabinetsperiode wetgeving
voor te bereiden voor een hervorming van het belasting- en toeslagenstelsel. Dat is
de enige manier om meer werken voor alle groepen te laten lonen en de fundamentele
problemen van het toeslagenstelsel die soms tot bestaansonzekerheid leiden voor mensen
aan te pakken. Het Kabinet werkt aan een brede hervormingsagenda inkomensondersteuning.
Met deze brief informeren wij u mede namens de Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid
over de taakopdracht voor de hervorming van het belasting- en toeslagenstelsel.

Hoewel het een breed gedragen wens is om tot een eenvoudiger stelsel te komen, is
het geen eenvoudige opgave. Het is goed om hier samen bewust van te zijn.

Het vraagt om het algemeen belang te stellen boven deelbelangen. Vereenvoudiging kan
betekenen dat specifieke voordelen voor specifieke groepen verwateren. Het is belangrijk
om oog te hebben voor deelbelangen en koopkrachteffecten. Groepen die nu bovengemiddeld
gebruik maken van (fiscale) voordelen mogen er niet te veel op achteruit gaan. Welke
effecten acceptabel zijn, bepalen we samen. Omdat geen mens gebruik maakt van alle
regelingen, kunnen verschillende vereenvoudigingen een dempend effect op elkaar hebben.
De ene groep profiteert van de ene vereenvoudiging en de andere groep profiteert van
de andere vereenvoudiging. Ook veel mensen zullen er in koopkracht op vooruit gaan.
De gezamenlijke winst is dat het stelsel eenvoudiger en begrijpelijker wordt en mensen
meer zekerheid biedt. In de praktijk kan dit tot rechtvaardiger uitkomsten leiden,
bijvoorbeeld door minder niet-gebruik.

Het vraagt om de praktijk te stellen boven de beeldvorming. Een kleine gerichte aanpassing
in een toeslag kan in de koopkrachtplaatjes een politiek gewenst plusje opleveren
voor een specifieke groep. Maar in een te complex stelsel kunnen mensen niet meer
inschatten hoeveel ze overhouden van een dag meer werken. En in een te complex stelsel
maken mensen niet meer gebruik van alle regelingen waar ze recht op hebben. Of ze
maken fouten en moeten geld terugbetalen dat ze al lang hadden uitgegeven, waardoor
ze in schulden raken. Tegelijkertijd kunnen anderen juist slim gebruik proberen te
maken van de complexiteit, terwijl dat niet zo was bedoeld. Het is goed om er samen
bewust van te zijn dat niet-gebruik, oneigenlijk gebruik, terugvorderingen en schulden
niet zichtbaar zijn in de koopkrachtpuntenwolken. Maar ze raken wel de levens van
mensen. Te veel goede bedoelingen kunnen er samen voor zorgen dat mensen in de praktijk
slechter af zijn.

Het vraagt om samen te werken over politieke lijnen heen. Politieke verschillen mogen
er zijn en daar moeten we ook ruimte voor bieden. Deels is het een kwestie van maatvoering,
bijvoorbeeld in de gewenste mate van herverdeling. Ook in een eenvoudig stelsel zullen
politieke keuzes altijd mogelijk zijn. Laten we in dit stadium vooral kijken waar
we elkaar kunnen vinden, door samen doelen, criteria en randvoorwaarden vast te stellen
voor een hervorming, een eenvoudiger stelsel en de weg daar naartoe. Het kabinet wil
hierin een leidende en faciliterende rol nemen. Met de bijgevoegde taakopdracht informeren
wij u over de voorgestelde aanpak en afbakening.

Om de hervorming van het belasting- en toeslagenstelsel behapbaar te houden is een
afbakening nodig. Naast de hervorming van het belasting- en toeslagenstelsel neemt
het kabinet meer initiatieven, die samen een bredere hervormingsagenda vormen. Het
kabinet wil dat (meer) werk merkbaar loont, voor alle werkenden. Ook kijkt het kabinet
vanuit verschillende domeinen naar vereenvoudiging van de inkomensondersteuning voor
mensen. Over de brede agenda inkomensondersteuning ontvangt u een brief voor de begrotingsbehandeling
van SZW. Bij de hervorming van het belasting- en toeslagenstelsel is ook aandacht
voor de relatie met het minimumloon en de doorwerking van verschillende regelingen
op elkaar. Hiervoor wordt samengewerkt met het programma Vereenvoudiging inkomensondersteuning
voor mensen (VIM). Daarnaast zet het kabinet breder in op versterking van de bestaanszekerheid
van mensen, waarbij bijvoorbeeld ook woningbouw een belangrijke opgave vormt. Ook
gaat het kabinet door met verbeteringen binnen het bestaande toeslagenstelsel voor
meer zekerheid en eenvoud op de kortere termijn. De planning hiervan, zoals toegezegd
bij de Algemene Politieke Beschouwingen, is bijgevoegd.

Met deze brief ligt er een taakopdracht voor het voorbereiden van een hervorming van
het belasting- en toeslagenstelsel. Het is de eerste stap richting een eenvoudiger
stelsel, dat beter aansluit bij mensen en dat beter uitvoerbaar is voor de Belastingdienst
en de Dienst Toeslagen. Voor ons is de hervorming van het belasting- en toeslagenstelsel
een belangrijke drijfveer. We beseffen dat het niet eenvoudig is. Het is een grote
gezamenlijke uitdaging om dit in goede banen te leiden. Wij hebben veel zin en energie
om hier samen met uw Kamer mee aan de slag te gaan.

De Staatssecretaris van Financiën,
F.L. Idsinga

De Staatssecretaris van Financiën,
N. Achahbar