Brief regering : Kabinetsstandpunt: gratis maken nummer 113

32 793
Preventief gezondheidsbeleid

Nr. 710
BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN VOLKSGEZONDHEID, WELZIJN EN SPORT

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 12 september 2024

Op 4 april 2024 is uw Kamer per brief1 geïnformeerd over het besluit dat het nummer 113 gratis wordt gemaakt voor de beller
(dit mede naar aanleiding van een aantal moties van het toenmalige Kamerlid Den Haan2). Dialogic is door VWS gevraagd een verdiepend onderzoek uit te voeren naar de implementatieopties
en -kosten voor het realiseren van het kosteloos kunnen bellen naar het nummer 113,
op basis van scenario 1 van eerder uitgevoerde onderzoek.3

Op 10 mei 2024 is het onderzoeksrapport «Kosteloos bellen naar het nummer 113: verdieping
implementatie»4 aan uw Kamer gestuurd. Met dank aan onderzoeksbureau Dialogic en betrokken belanghebbende
partijen ligt er een gedegen onderzoeksrapport, op basis waarvan het gratis maken
van het telefoonnummer 113 verder kan worden uitgewerkt.

Met voorliggende brief – die u mede namens de Minister van Economische Zaken ontvangt
– ontvangt uw Kamer de kabinetsreactie op bovengenoemd rapport. Daarin worden allereerst
kort de belangrijkste uitkomsten van het verdiepend onderzoek aangehaald. Daarna volgen
onze reactie en de vervolgstappen.

Afbakening

De onderzoekers zijn gestart met het specificeren van wat het gratis maken van het
nummer 113 technisch gezien betekent en hebben daarbij gekeken naar het type aansluiting
en verschillende gebruiksscenario’s (zoals de locatie van de beller). Dit is voor
het opstellen en uitwerken van de implementatieopties en -kosten van wezenlijk belang.
Dialogic heeft hiervoor een afbakening opgesteld en opgenomen in de hiernavolgende
overzichtstabel.

Tabel 1 Overzicht afbakening t.b.v. analyse van het begrip «gratis 113»

Binnen afbakening

Buiten afbakening

Type telefoonaansluiting

Mobiele en vaste Retail aansluitingen1

«Over the top»-bellen (niet via het openbare telefoniesysteem)

Grootzakelijke aansluitingen (bijv. voor een callcenter)

Product/propositie

Prepaid en postpaid (abonnementen)

Afgesloten of nog niet geactiveerde aansluitingen

Beltegoed/bundel

Voldoende beltegoed, weinig beltegoed, geen beltegoed

Beperkte aansluitingen (zoals bijv. in een penitentiaire inrichting)

Locatie

Beller bevindt zich in Nederland2

Beller bevindt zich buiten Nederland

Aanbieder

Beller heeft een aansluiting van een Nederlandse aanbieder

Beller heeft een aansluiting van een niet-Nederlandse aanbieder

X Noot

1

Dit zijn generieke telefoonaansluitingen die op de markt worden aangeboden voor particulieren.

X Noot

2

En is verbonden met een Nederlands netwerk.

Steekproef

De onderzoekers hebben door middel van een steekproef getest of het nummer 113 al
kosteloos te bellen is, waarbij ook prepaid aansluitingen zonder beltegoed zijn getest.
Door de resultaten van deze steekproef te wegen naar de marktaandelen van mobiele
aanbieders en de verdeling tussen postpaid en prepaid abonnementen wordt geconcludeerd
dat in de praktijk het nummer 113 naar schatting voor ten minste 85% van de mobiele
aansluitingen, en daarmee een groot deel van de bellers, al gratis te bellen is.

Daarnaast is proefondervindelijk vastgesteld dat bij de meeste grotere prepaid aanbieders
ook zónder beltegoed gebeld kan worden naar het nummer 113. De vraag om het gratis
maken van het nummer 113 is daarmee voor een aanzienlijk deel (in technische zin)
gerealiseerd, maar niet duurzaam geregeld.

Beleidsopties

Dialogic heeft op basis van de bovenstaande afbakening, data-analyse, interviews en
vragenlijsten drie beleidsopties uitgewerkt, te weten:

0. In beleidsoptie 0 wordt géén specifiek beleid gevoerd ten aanzien van het nummer 113, en wordt de huidige
situatie voortgezet. Het kosteloos maken van het bellen naar het nummer 113 kan in
dit geval alleen worden gerealiseerd op basis van vrijwillige medewerking van telefonieaanbieders.

1. In beleidsoptie 1 wordt het tarief voor de beller voor het bellen naar 113 gereguleerd, door in de
regelgeving (het nummerplan) vast te leggen dat bellen naar 113 gratis moet zijn.
Er wordt geen beleid gevoerd ten aanzien van de onderlinge verrekening van kosten
tussen aanbieders, maar er wordt wel (zo nodig met beleid) een aantal routes gefaciliteerd
om deze (bel)kosten alsnog vergoed te krijgen.

2. In beleidsoptie 2 wordt het tarief voor de beller gereguleerd zoals hierboven. Daarnaast wordt de wijze
van verrekening van kosten tussen aanbieders gereguleerd. Het zogenoemde 0800-model
(dat nu wordt toegepast voor verrekening van deze kosten voor gesprekken naar 0800-nummers)
ligt daarbij het meest voor de hand.

Ten behoeve van beleidsopties 1 en 2 wordt in het rapport de kostenverrekening in
de telefonieketen beschreven. Om het nummer 113 gratis te maken voor de beller moet
een telecomaanbieder aanpassingen maken in het eigen netwerk aan de retailzijde (het
tarief dat in rekening wordt gebracht aan de klant moet op nul komen) en aan de interconnectie-zijde
(voor de onderlinge kostenverrekening tussen de aanbieders). Bij het regelen van beide
aspecten speelt technische en organisatorische complexiteit, met name op het gebied
van interconnectie.

Hoewel vanuit het perspectief van de beller (en om te voldoen aan de motie Den Haan)
alleen het op nul stellen van het retailtarief is vereist, is het voor zowel de overheid
als de aanbieders van belang om ook de verrekening van belkosten bij kosteloos maken
van het nummer 113 uit te werken. In beleidsoptie 1 wordt dit, indien nodig, door
de overheid gefaciliteerd, bijvoorbeeld door het mogelijk te maken een gesprek naar
het nummer 113 af te rekenen als ware het een gesprek naar 0800-01135. Bij deze beleidsoptie bepaalt een aanbieder zelf of de door hem te maken aanpassingen
voldoende opwegen tegen de belkosten die ermee worden vergoed. In de tweede beleidsoptie
wordt onderlinge verrekening met het vergoedingsmodel voor 0800-0113 (het «0800-model»)
verplicht gesteld.

Al kent het voorliggende onderzoek geen nieuwe oplossingen, het geeft wel nieuwe inzichten.
Zoals hierboven kort beschreven, hebben de onderzoekers op eigen initiatief een steekproef
uitgevoerd met de volgende – positieve – uitkomst: een aantal (grote) individuele
telecom-aanbieders heeft het reeds mogelijk gemaakt dat het nummer 113 gratis is voor
hun bellers, vaak ook als deze geen prepaid tegoed meer hebben.

Uitwerking beleidsoptie 1

Op basis van de drie beschreven beleidsopties en de uitgevoerde steekproef, wordt
de aanbeveling van Dialogic gevolgd en kiest het kabinet ervoor om beleidsoptie 1
– binnen de gehanteerde afbakening – verder uit te werken om het nummer 113 gratis
te maken.

Concreet betekent dit dat het kabinet een traject inzet om een retailtarief van 0
(nul) voor oproepen naar het nummer 113 juridisch vast te leggen. Hiertoe zal (naar
verwachting) het nummerplan moeten worden gewijzigd.

Het kabinet vindt het verder belangrijk dat telecompartijen op redelijke wijze de
belkosten aan de interconnectie-zijde kunnen verrekenen. Vooralsnog is geconcludeerd
dat hierbij geen (faciliterende) rol van de overheid nodig is. Deze opzet heeft draagvlak
bij de grotere telecomaanbieders met een eigen netwerk. De wijziging van de regelgeving
zal nog breed worden geconsulteerd.

Tot slot

De Minister van Economische Zaken gaat met bovenstaande acties aan de slag. Hierbij
wil ik nog benadrukken dat het van belang is voor een borging van een gratis karakter
van het nummer 113, een gedegen en juridisch juiste weg te volgen. Zodra de regelgeving
(nummerplan) is gewijzigd, naar verwachting in de eerste helft van 2025, wordt uw
Kamer hierover geïnformeerd. Het nummer 113 moet, na een mogelijke daarbij vast te
stellen implementatietermijn van – naar verwachting – maximaal 6 maanden nadien, bij
alle aanbieders gratis te bellen zijn.

De Staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport,
V.P.G. Karremans