Brief regering : Voortgang NIMH-verificatieonderzoeken dienst- en bevelweigeraars voormalig Nederlands-Indië

Nr. 122
BRIEF VAN DE MINISTER VAN DEFENSIE

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 28 juni 2024

Op 14 juni 2023 vond in uw Kamer het debat plaats over het onderzoeksprogramma Onafhankelijkheid,
Dekolonisatie, Geweld en Oorlog in Indonesië 1945–1949 en de kabinetsreactie op de
slotconclusies van dit onderzoek met de Minister-President, de Minister van Buitenlandse
Zaken en de Minister van Defensie. In de kabinetsreactie wordt de mogelijkheid geboden
voor de rehabilitatie van bepaalde groepen dienst- en bevelweigeraars. Dit op basis
van verificatieonderzoek uitgevoerd door het Nederlands Instituut voor Militaire Historie
(NIMH).

Graag informeer ik u hierbij dat het NIMH meerdere aanvragen voor verificatieonderzoek
heeft ontvangen. Op het gebied van bevelweigering heb ik uw Kamer op 13 mei 2024 geïnformeerd
(Kamerstuk 26 049, nr. 121) over de rehabilitatie van drie mariniers, de zogenaamde Pakisaji-zaak. Ook heeft
het NIMH een tweetal onderzoeken afgerond naar dienstweigering. Alhoewel in beide
gevallen uit het onderzoek niet kan worden vastgesteld dat de dienstweigering destijds
was gebaseerd op kennis over de toepassing van extreem geweld, wordt wel veel duidelijk
over de persoonlijke omstandigheden waaronder dienst werd geweigerd en de hardvochtige
behandeling nadien. Het daardoor veroorzaakte leed is onomkeerbaar en de betrokkenen
en hun nabestaanden vallen daarvoor dan ook excuses ten deel. Deze heb ik per brief
aan de nabestaanden doen toekomen, evenals het onderliggende verificatieonderzoek.
Momenteel zijn nog een tiental zaken van dienstweigering bij het NIMH in onderzoek.

In lijn met mijn toezegging (TZ202307-049) aan de heer Dassen (Volt) zal het Ministerie
van Defensie in nauwe samenwerking met het NIMH de mogelijkheid tot aanvraag van verificatieonderzoek
naar mogelijke dienst- of bevelweigering op passende wijze onder de aandacht blijven
brengen. Als Minister van Defensie hecht ik eraan dat dit zorgvuldig gebeurt. Zeker
gezien de emoties die deze zeer bewogen periode kan oproepen, bij betrokkenen, hun
nabestaanden en niet in de laatste plaats bij Indië-veteranen.

De Minister van Defensie,
K.H. Ollongren