Brief regering : Reactie op de moties ingediend tijdens de begrotingsbehandeling Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit van 1 februari 2024 (Kamerstuk 36410-XIV)

Nr. 100
BRIEF VAN DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN VOEDSELKWALITEIT

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 10 juni 2024

Tijdens de behandeling van de LNV-begroting begin 2024 zijn meerdere moties aangenomen
op het gebied van de prijsontwikkeling en ketenvorming in de diergeneeskundige zorg.
In deze brief ga ik in op mijn inzet en op welke wijze ik uitvoering geef aan deze
moties.

Dierenartsen vervullen een belangrijke rol in de maatschappij. De dierenarts is een
onafhankelijke professional die op basis van zijn expertise een dienst verleent aan
een diereigenaar. De verantwoordelijkheid voor de zorg van een dier ligt primair bij
de diereigenaar. Een (toekomstig) eigenaar moet weten welke behoeften een dier heeft
om de juiste verzorging, omstandigheden en opvoeding voor een dier te bieden. Een
eigenaar gaat immers een langjarige verbintenis aan met het dier en zal zich daarop
goed moeten voorbereiden, waarbij hij ook een inschatting moet maken van de kosten
die bij deze verbintenis horen. Bij die inschatting horen de dagelijkse kosten zoals
voer of opvang, maar ook kosten zoals voor diergeneeskundige zorg.

Er zijn signalen dat prijzen van de diergeneeskundige zorg voor gezelschapsdieren
sterk stijgen waardoor mensen deze zorg voor hun dier niet meer zouden kunnen betalen.
Er zijn tevens zorgen over de gevolgen die dit kan hebben voor diergezondheid en dierenwelzijn.
Ook worden daarbij vragen gesteld over de mogelijke invloed van ketenvorming in de
diergeneeskundige zorg op de hoogte van deze prijzen.

Zoals ik in het begrotingsdebat heb aangegeven, neem ik deze signalen en zorgen over
mogelijke prijsstijgingen, de mogelijke rol van ketenvorming daarbij, betaalbaarheid
van zorg en mogelijke gevolgen voor dieren zeer serieus. De markt voor diergeneeskundige
zorg is een vrije markt, waarin dierenartspraktijken zelf hun prijzen vaststellen.
In deze markt is de afgelopen decennia veel veranderd. Eventuele stijging van prijzen
kan afhankelijk zijn van veel factoren. Het is van belang eerst een goed en objectief
beeld te krijgen van de prijsontwikkeling in de diergeneeskundige zorg en de oorzaken
daarvan. Mijn acties zijn erop gericht de feitelijke en economische situatie rondom
de diergeneeskundige zorg in beeld te brengen en te bezien wat er nodig is en welke
verantwoordelijkheid er ligt voor de eigenaar, de dierenarts en de overheid.

Moties t.a.v. prijs- en ketenvorming in diergeneeskundige zorg

Tijdens de behandeling van de begroting van LNV begin 2024 en in de beantwoording
van de schriftelijke Kamervragen gesteld tijdens de behandeling van de begroting van
het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit en het Diergezondheidsfonds
20241, heb ik aangegeven dat ik een extern onderzoek ben gestart naar de prijsontwikkeling
in de diergeneeskundige zorg, conform het verzoek uit de motie van het lid Beckerman
uit 2022.2 Dit onderzoek betreft zowel de prijsontwikkeling van de diergeneeskundige zorg sinds
1990, als de mogelijkheden voor de sector zelf om prijsstijgingen te beperken. In
het onderzoek wordt gekeken naar verschillende factoren die de tarieven van deze diergeneeskundige
zorg mede bepalen, zoals de verhouding tot het algemene prijspeil, de zorgvraag, het
zorgaanbod, de spoedzorg, kosten voor arbeid, materialen, voorzieningen en overhead
en de levensloopkosten van een dier. Ook de marktpositie van ketens en samenwerkingsverbanden
en de mogelijke invloed hiervan op de prijsstelling, vormen onderdeel van dit onderzoek.

Aanvullend op deze motie uit 2022 van het lid Beckerman zijn naar aanleiding van de
begrotingsbehandeling van LNV begin 2024 verschillende andere moties op ditzelfde
onderwerp aangenomen. Dit betreft een motie van het lid Graus c.s., die verzoekt de
mogelijkheden te onderzoeken tot het instellen van prijsplafonds voor medisch noodzakelijke
behandelingen door dierenartsen.3 Daarnaast is een motie van het lid Graus c.s. aangenomen, die verzoekt in te (laten)
grijpen inzake de massale overnames van dierenartspraktijken door twee grote private-equitypartijen
en (voor velen) onbetaalbare vercommercialisering van noodzakelijke, veterinaire zorg
aan hulpbehoevende dieren.4 Tenslotte is een motie aangenomen van het lid Beckerman c.s., die de regering verzoekt
medio 2024 met maatregelen en/of wetgeving te komen die effectief is gebleken hier
en in het buitenland.5

Naast het hierboven genoemde onderzoek naar de prijsontwikkeling, heb ik eerder in
reactie op de motie van het lid Beckerman uit december 2022 toegezegd een verkenning
uit te voeren naar de mogelijkheden die de overheid heeft om prijzen en ketenvorming
te reguleren en tevens naar de effecten van deze maatregelen. Bij deze verkenning
betrek ik ook alle bovengenoemde moties. Omdat deze maatregelen ingrijpen op een vrije
markt van diergeneeskundige zorg, waarbij deze maatregelen potentieel ook een precedentwerking
hebben op andere sectoren, ben ik hierover in nauw overleg met de Minister van Economische
Zaken en Klimaat.

Om zicht te krijgen op maatregelen in het buitenland, conform het verzoek uit de bovengenoemde
motie van het lid Beckerman, laat ik een externe analyse uitvoeren naar maatregelen
die ter regulering van de bekostiging of de ketenvorming in de diergeneeskundige zorg
zijn genomen, of zijn overwogen in meerdere relevante lidstaten en derde landen.

Ik verwacht dat u dit najaar geïnformeerd kan worden over zowel de uitkomsten van
het onderzoek naar de prijsontwikkeling, de buitenlandanalyse, als de stand van zaken
van de hiervoor genoemde verkenning naar de mogelijkheden die de overheid heeft om
prijzen en ketenvorming te reguleren. Deze uitkomsten zijn van belang om te bepalen
welke vervolgstappen gezet kunnen worden. Op basis van de resultaten zal worden bezien
of en zo ja, welke maatregelen nodig en effectief kunnen zijn. Daarbij worden ook
de mogelijkheden die de overheid heeft om prijzen en ketenvorming te reguleren meegenomen.

Motie verlaging werkdruk en behoud dierenartsen voor het vak

Naar aanleiding van de behandeling van de begroting van LNV begin dit jaar is ook
een motie aangenomen van het lid Beckerman c.s. die de regering verzoekt de mogelijkheden
te onderzoeken om de werkdruk voor dierenartsen te verlagen en meer dierenartsen in
het vak te krijgen en te behouden.6

Het SEO-rapport «De arbeidsmarkt voor dierenartsen», dat ik op 23 december 2022 aan
de Kamer heb aangeboden7, bevat meerdere aanbevelingen voor het tegengaan van mogelijke tekorten op de arbeidsmarkt,
onder andere over het verbeteren van de begeleiding bij de overgang van studie naar
werk, het overhevelen van taken naar paraveterinairen en hbo-ers en het verhogen van
de instroom vanuit de opleidingen diergeneeskunde. In het licht van deze laatste aanbeveling
heb ik u in deze Kamerbrief gemeld dat de Faculteit Diergeneeskunde het capaciteitsplafond
van de master Diergeneeskunde heeft verhoogd van 190 naar 240 plekken met de ingang
van het studiejaar 2022–2023. Zij-instroom van diergerelateerde opleidingen is sinds
september 2022 ook mogelijk. Daarnaast wordt de problematiek met betrekking tot een
mogelijk tekort aan dierenartsen in Europa regelmatig besproken tijdens de CVO-bijeenkomsten.
Momenteel loopt hierover een survey onder alle lidstaten, geïnitieerd door het huidige
voorzittend land België. De resultaten hiervan worden in juni verwacht.

Voortgang bestuurlijk overleg veterinaire professie

Eerder heb ik u in bovengenoemde Kamerbrief gemeld dat, naar aanleiding van de resultaten
van twee onderzoeken naar de kwaliteitsborging en de arbeidsmarkt voor dierenartsen
(SEO-rapport), onder leiding van onafhankelijk voorzitter Gerda van Dijk met betrokken
partijen uit het veterinaire veld stappen worden gezet voor het verder versterken
van de rol en de positie van de dierenarts in de toekomst, het beter borgen van de
kwaliteit en het anticiperen op een arbeidsmarkt in beweging. Dit mede ter uitvoering
van de aanbevelingen van beide onderzoeksrapporten.

Mijn inzet is erop gericht om via het bovengenoemde overleg met de beroepsgroep van
dierenartsen en paraveterinairen te komen tot een gezamenlijke plan met afspraken
die bijdragen aan een verdere versterking van de rol en positie van de dierenarts
en van de beroepsgroep, om zo ook zaken die spelen bij de werkdruk en uitstroom van
dierenartsen te kunnen aanpakken. Daarmee worden ook de aanbevelingen uit het bovengenoemde
SEO-rapport opgevolgd. Het plan van en met de beroepsgroep bevindt zich in een gevorderd
stadium. Ik ben verheugd dat de beroepsgroep in dit proces eigenaarschap toont en
gezamenlijk stappen wil zetten in de versterking van de rol en de positie van de diergeneeskundigen.
Ik roep op tot een goede afronding en verwacht dat het plan deze zomer gereed zal
zijn.

De Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit,
P. Adema