Brief regering : Aanvullende bestelling munitievoorraden voorjaar 2024

Nr. 434
BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN DEFENSIE

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 14 mei 2024

De internationale veiligheidssituatie verslechtert en de onzekerheid neemt toe. Het
is daarom noodzakelijk voor Nederland, onze NAVO-bondgenoten en Europese partners
om maatregelen te nemen om Oekraïne te blijven steunen en de voorraden van de eigen
krijgsmachten sneller te vergroten. Defensie heeft daarom de afgelopen twee jaar diverse
maatregelen voor extra bestellingen en leveringen van munitie genomen.

Defensie voorziet met het programma «Aanvulling inzetvoorraad munitie»1 in de doorgroei van de inzetvoorraad munitie. Defensie heeft sinds de illegale Russische
invasie in Oekraine voor circa € 2 miljard extra bestellingen geplaatst om de inzetvoorraad
munitie aan te vullen, te weten een extra bestelling ter waarde van circa een half
miljard euro in 20222 en in 2023 voor een anderhalf miljard euro aan extra bestellingen.3

Deze maatregelen zorgen ervoor dat de Nederlandse inzetvoorraad stapsgewijs groeit
naar de strategische voorraad conform de geldende NAVO-normen. Tegelijkertijd is de
urgentie van het op niveau brengen van de munitievoorraden verder toegenomen vanwege
de dreiging van een grootschalig conflict. Daardoor zijn extra versnellingsmaatregelen
nodig. Nu meerdere landen tegelijkertijd voorraden verhogen en met een structurele
meerbehoefte komen, ontstaan kansen om onder andere via onze bestellingen gericht
de toekomstige productie- en leveringszekerheid van de Europese industrie te verhogen.4

In de Kamerbrief munitieproductie5 van januari 2024 heeft Defensie dan ook aangegeven voorbereidingen te treffen om
voor de korte termijn binnen de Defensiebegroting versneld aanvullend munitie te bestellen.
Dit is in lijn met de motie-Tuinman en Van Campen over het plaatsen van orders voor
gangbare munitiesoorten6. Met deze brief informeer ik uw Kamer over aanvullende munitiebestellingen ter waarde
van circa een half miljard euro. Deze aanvullende bestelling was niet in de Defensienota
2022 voorzien. Als gevolg van de eerste suppletoire begroting Defensie voor 20247 zijn additionele financiële middelen beschikbaar gekomen voor prioritaire investeringen
in luchtverdediging en munitie. Hiermee worden verdringingseffecten op reeds begrote
projecten voorkomen.

Versnellingsmogelijkheid bestelling luchtverdediging

Op het gebied van luchtverdedigingssystemen is Defensie voornemens een groter aantal
systemen aan te schaffen.8 Noorwegen verwerft dezelfde luchtverdedigings-systemen en biedt Nederland een versnellingsmogelijkheid
op de productielijn van het short range systeem. Defensie heeft daarom besloten om voor het project «Vervanging MRAD & SHORAD»
het verwervingsproces met een pilot te versnellen door een aantal long-lead-items (componenten met een lange productie- of levertijd) reeds in opdracht te geven. Risico’s
zijn gemitigeerd door onder meer terugkoopgaranties van de leverancier en samenwerking
met Noorwegen. De motie-Valstar c.s.9 om pilots buiten het DMP uit te voeren om versneld over te gaan tot aanschaf van materieel,
zie ik hiervoor als steun. U wordt hier naar verwachting eind 2024 verder over geïnformeerd
in de D-brief MRAD & SHORAD.

Aanvullende bestelling munitie

De aanvullende munitiebestelling is een uitbreiding van reeds lopende bestellingen
en omvat zowel NAVO-genormeerde Battle Decisive Munitions (BDM) als non-Battle Decisive Munitions (non-BDM). Het betreft munitieartikelen waarvan de benodigde strategische voorraad
hoger is dan de huidige inzetvoorraad. Deze munitiesoorten worden al binnen Defensie
gebruikt of maken deel uit van vervangingsprojecten.

De aanvullende bestellingen van BDM omvatten onder andere vuursteunmunitie (artillerie-
en mortiergranaten), GPS-geleide munitie voor raketartillerie, air defence missiles voor zowel grondgebonden als maritieme lucht-verdediging, anti-radar raketten10 voor F-35 en geleide medium range anti-tank raketten voor de gevechtseenheden van de Landmacht en het Korps Mariniers.
De bestellingen van non-BDM bestaan onder andere uit granaten voor scheepsgeschut
en pyrotechnische middelen voor zelfbeschermingssystemen.

Met deze aanvullende bestellingen geeft Defensie verder invulling aan de motie-Stoffer
en Van Haga over stappen blijven zetten om te bevorderen dat de inzet-voorraad voor
de eerste hoofdtaak het gewenste niveau bereikt.11 De vertrouwelijke bijlage bij deze brief geeft meer inzicht in de specifieke munitieartikelen
en de financiële omvang per categorie.

Kenmerken

NAVO-normering

In de vierjaarlijkse cyclus van het NATO Defence Planning Process (NDPP) stelt de NAVO de voorraadnormen voor Battle Decisive Munitions vast. De behoefte voor de inzetvoorraad munitie voor de eerste hoofdtaak is op deze
NAVO-norm gebaseerd. Tijdens de NAVO-top in Vilnius medio 2023 heeft de NAVO tussentijds
de opgedragen voorraadnormen voor de strategische voorraad munitie naar boven bijgesteld,
op basis van de geanalyseerde verbruiksgegevens uit Oekraïne.12 Hoewel de inzetvoorraad munitie toeneemt, kan met de beschikbare financiële middelen
onder Defensienota 2022 en de extra financiële ruimte als gevolg van de eerste suppletoire
begroting Defensie voor 202413 de inzetvoorraad nog niet volledig aangevuld worden tot een eerste hoofdtaak niveau.

Personele en infrastructurele aspecten

In de Kamerbrief «Aanvulling inzetvoorraad munitie» van april 2023 is de Kamer geinformeerd
dat de personele capaciteit van het Commando Materieel en IT (COMMIT) wordt uitgebreid
om de aanvulling van de munitievoorraden duurzaam te kunnen realiseren.14 Het betreft een structurele personele uitbreiding met enkele tientallen functies.
Het extra personeel wordt ingezet bij beheer en opslag van voorraden, configuratiemanagement,
inkoop, veiligheid en typeclassificatie.

Een grotere inzetvoorraad vraagt ook om meer bunkers om de munitie veilig en geconditioneerd
te kunnen opslaan. Defensie heeft daarom munitiecomplexen die eerder voor afstoting
zijn aangemerkt weer in gebruik genomen.15 Deze locaties beschikken over voldoende fysieke ruimte en over de benodigde vergunningen
en worden binnen het defensiebrede programma «Veiligheid munitiegebouwen» tijdig op
norm gebracht.16

Risico’s

De programmarisico’s zijn laag, omdat deze behoefte een ophoging is van reeds lopende
verwervingstrajecten. Een specifiek risico betreft de toenemende krapte op de munitiemarkt
en de daarmee stijgende munitieprijzen. Defensie mitigeert dit risico zoveel mogelijk
door meerjarige munitieorders te plaatsen.

Doelmatigheid en doeltreffendheid

Met de uitvoering van deze aanvullende munitiebestellingen geeft Defensie, onder verwijzing
naar artikel 3.1 van de Comptabiliteitswet 2016, invulling aan doeltreffendheid en
doelmatigheid.

– Doeltreffendheid: met de verwerving van extra munitie groeit de Nederlandse inzetvoorraad
stapsgewijs door naar de strategische voorraad conform de geldende NAVO-normen.

– Doelmatigheid: deze aanvullende munitiebestelling is doelmatig omdat het een uitbreiding
van reeds lopende bestellingen van NAVO-genormeerde Battle Decisive Munitions (BDM) en non-Battle Decisive Munitions (non-BDM) betreft. Deze munitiesoorten worden al binnen Defensie gebruikt of maken
deel uit van vervangingsprojecten.

Financiële aspecten

Voor deze aanvulling van de inzetvoorraad munitie is een investeringsbudget gereserveerd
van circa € 500 miljoen. Deze investering komt in de jaren 2024 tot en met 2028 ten
laste van het investeringsbudget van Defensie. Commercieel vertrouwelijke financiële
informatie is opgenomen in de vertrouwelijke bijlage17.

Vooruitblik

De vergroting van de inzetvoorraad vindt plaats in de periode tot en met 2028 en is
een uitbreiding van de «versnelde aanvulling munitievoorraden»18 uit 2022 en «Aanvulling inzetvoorraad munitie»19 uit 2023. Defensie heeft het merendeel van de lopende munitieprojecten eerder gemandateerd
aan COMMIT. Ik ben voornemens deze mandatering voort te zetten omdat het een ophoging
betreft en het risico beperkt is. Defensie verwacht de Kamer in het najaar van 2024
te kunnen informeren over het volgende pakket munitiebestellingen. De Kamer zal over
de voortgang worden geïnformeerd via de begroting, het jaarverslag van het Defensiematerieelbegrotingsfonds,
en het Defensie Projectenoverzicht.

De Staatssecretaris van Defensie,
C.A. van der Maat