Brief regering : Nazending juiste versie brief over uitvoering en lagere regelgeving Wet toelating terbeschikkingstelling van arbeidskrachten

Nr. 12 BRIEF VAN DE MINISTER VAN SOCIALE ZAKEN EN WERKGELEGENHEID

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 14 mei 2024

In ons land leven en werken nog altijd te veel en te vaak arbeidsmigranten in omstandigheden
die Nederland onwaardig zijn. Het is hoogstnoodzakelijk dat aan deze misstanden een
einde komt. Het kabinet blijft de aanbevelingen van het Aanjaagteam Bescherming Arbeidsmigranten
daarom onverkort en met urgentie uitvoeren.1 Een belangrijk onderdeel hiervan is het voorstel voor de Wet toelating terbeschikkingstelling
van arbeidskrachten (Wtta, Kamerstuk 36 446). Ik ben blij dat uw Kamer de behandeling
daarvan voortvarend ter hand heeft genomen. De Wtta moet een belangrijke bijdrage
leveren aan het aanpakken van misstanden bij uitzendbureaus.

Met deze brief informeer ik uw Kamer over de uitvoeringstoets en de lagere regelgeving
bij de Wtta. Hierbij voldoe ik aan het verzoek van de vaste commissie voor Sociale
Zaken en Werkgelegenheid van 27 maart jl. om uw Kamer daar nader over te informeren.
Ook informeer ik uw Kamer over het herziene tijdpad van invoering van het toelatingsstelsel.

Uitvoering door Justis

Met de Wtta wordt het voor uitleners verboden om arbeidskrachten ter beschikking te
stellen zonder toelating. In het toelatingsstelsel wordt de Minister van SZW verantwoordelijk
voor het verstrekken van toelatingen aan uitleners. Voor de uitvoering daarvan is
een uitvoerder nodig. Dienst Justis is de beoogde partij om namens de Minister van
SZW de toelatingen te gaan verstrekken, evenals de andere taken die in de Wtta aan
de Minister van SZW worden toebedeeld. Op dit moment voert Justis een uitvoeringstoets
uit. Mijn ministerie en Justis hebben gezamenlijk in kaart gebracht hoe de beleidsmatige
inhoud van het toelatingsstelsel zich verhoudt tot de uitvoering door Justis. Dat
heeft meer tijd gekost dan voorzien. Justis en mijn ministerie zijn daarom tot de
conclusie gekomen dat er meer tijd nodig is voor de uitvoeringstoets. Justis heeft
aangegeven deze toets uiterlijk 15 juli a.s. aan mij op te zullen leveren. Aan het
einde van deze brief, onder «Tijdpad van invoering», ga ik in op de gevolgen daarvan
voor het overkoepelende tijdpad.

Uw Kamer heeft verzocht om Justis, in afwachting van de resultaten van de uitvoeringstoets,
te vragen of de wettekst van het wetsvoorstel uitvoerbaar is en het antwoord van Justis
hierop aan de Kamer terug te koppelen. Justis heeft mij laten weten niet vooruit te
kunnen lopen op de uitkomsten van de uitvoeringstoets. De uitvoeringstoets van Justis
is gericht op de vraag of Justis de Wtta-taken – binnen de kaders van het wetsvoorstel
zoals dat bij uw Kamer voorligt in samenhang met de lagere regelgeving – kan uitvoeren.

Volledigheidshalve wijs ik erop dat bij de totstandkoming van het wetsvoorstel de
uitvoerbaarheid nadrukkelijk en via meerdere kanalen is meegenomen. Zo is intensief
samengewerkt met het kwartiermakersteam dat binnen het Ministerie van SZW sinds ruim
een jaar de uitvoering voorbereidt. Ook is gebruik gemaakt van input van sociale partners
en partijen die bij het huidige vrijwillige certificeringsstelsel van de Stichting
Normering Arbeid (SNA) betrokken zijn.

De invoering van het toelatingsstelsel betreft een maatschappelijk belangrijk, maar
ook groot en complex traject. Ik wil de uitkomsten van de uitvoeringstoets daarom
zorgvuldig wegen, samen met Justis. Daarnaast zijn afspraken nodig met Justis en het
Ministerie van Justitie en Veiligheid over onder andere de governance en financiering.
Ik verwacht daar in totaal enkele maanden voor nodig te hebben. Ik streef ernaar om
uw Kamer in oktober a.s. te informeren over de uitvoeringstoets van Justis en mijn
daaropvolgende besluitvorming daarover.

Als Justis niet als uitvoerder wordt aangewezen, zal ik – als terugvaloptie – hiervoor
een ander uitvoerend onderdeel van de Rijksoverheid benaderen. Het wetsvoorstel verwijst
niet naar Justis, maar naar de Minister van SZW als bestuursorgaan. Via een mandaatbesluit
zal dan niet Justis, maar een ander overheidsorgaan worden aangewezen als uitvoerder
van het stelsel.

Lagere regelgeving

Voor een aantal onderwerpen bevat het wetsvoorstel een grondslag voor nadere regeling
in een algemene maatregel van bestuur (AMvB) of in een ministeriële regeling. Deze
regelingen zijn dit voorjaar voor consultatie gepubliceerd op www.internetconsultatie.nl.2 Uw Kamer heeft verzocht om de AMvB en ministeriële regeling horende bij het wetsvoorstel
tijdig voor de plenaire behandeling van het wetsvoorstel aan de Kamer toe te zenden.

De concept-AMvB is aan verschillende instanties voorgelegd ter toetsing en advisering
en op 24 januari jl. gepubliceerd voor internetconsultatie. Er zijn 18 openbare en
2 niet-openbare consultatiereacties ingediend. De meeste toetsen en adviezen heb ik
ontvangen. De verwerking van alle reacties, toetsen en adviezen is vergevorderd, maar
nog niet afgerond. Ik ben ook nog in afwachting van de uitvoeringstoets van de Belastingdienst.
Na ontvangst daarvan kan ik de concept-AMvB gereed maken voor advisering door de Raad
van State.

Het concept van de ministeriële regeling is op 15 maart jl. gepubliceerd voor internetconsultatie.
Als bijlage bij deze ministeriële regeling worden het normenkader en inspectieschema
vastgesteld.

Het normenkader bevat de eisen waaraan uitleners moeten voldoen om toelating te verkrijgen
en te behouden. Zij worden hier periodiek op gecontroleerd door private inspectie-instellingen.
Het inspectieschema bevat de eisen waaraan inspectie-instellingen moeten voldoen bij
het uitvoeren van controles bij uitleners op de naleving van het normenkader. Bij
het opstellen van het normenkader en inspectieschema is intensief overleg gevoerd
met sociale partners en gebruik gemaakt van bestaande kennis bij marktpartijen over
het vrijwillige certificaat van de Stichting Normering Arbeid (SNA). De afgelopen
tijd heb ik het normenkader in de praktijk laten toetsen via proefinspecties. De consultatie
van de ministeriële regeling, waaronder het normenkader en het inspectieschema, is
op 12 april jl. afgerond. Er zijn 22 openbare en 3 niet-openbare consultatiereacties
ingediend.

De komende tijd zal ik de reacties op de ministeriële regeling, normenkader en inspectieschema
verwerken, evenals ontvangen adviezen en de resultaten van de proefinspecties. Daarna
zal ik het concept-normenkader en concept-inspectieschema voorleggen aan de Raad voor
Accreditatie (RvA). Na verwerking van de reactie van de Raad voor Accreditatie kan
ik het definitieve concept-normenkader en concept-inspectieschema opstellen.

Ik verwacht dat de definitieve concepten van de AMvB en ministeriële regeling aan
het einde van de zomer gereed zijn. Gelet up uw verzoek van 27 maart jl. streef ik
ernaar om uw Kamer daarover in oktober a.s. – voorafgaand aan de adviesaanvraag aan
de Raad van State over de AMvB – te informeren, gelijktijdig met de informatie over
de uitvoering door Justis.

Tijdpad van invoering

De misstanden met arbeidsmigranten vragen urgentie. Ik heb daarom ingezet op een zo
snel en ambitieus mogelijk tijdpad, met inwerkingtreding van de Wtta op 1 januari
2025. Via het overgangsrecht werden uitleners – kort gezegd – gestimuleerd om zich
voor 1 januari 2025 te melden bij de Minister van SZW met het voornemen om een toelating
aan te vragen. Ook werden zij gestimuleerd om voor 1 juli 2025 een toelating aan te
vragen. Vervolgens kon de Arbeidsinspectie vanaf 1 januari 2026 gaan handhaven bij
uitleners en inleners die de regels van de Wtta overtreden.

Tot mijn spijt heb ik moeten besluiten het tijdpad van invoering met een jaar op te
schuiven. Om misstanden goed aan te kunnen pakken is het, naast snelheid, belangrijk
dat we het toelatingsstelsel goed en zorgvuldig invoeren. Dat de invoering later wordt
dan voorzien, komt door de later dan verwachte ontvangst van alle uitvoeringstoetsen
op de AMvB, de latere oplevering van de uitvoeringstoets van Justis en vertraging
van activiteiten die van de besluitvorming daarover afhankelijk zijn (bijv. de eventuele
bouw van ICT-systemen).

Naar aanleiding van het bovenstaande streef ik nu naar een tijdpad van inwerkingtreding
per 1 januari 2026. Daarbij worden uitleners via het overgangsrecht gestimuleerd om
zich vóór 1 januari 2026 te melden en vóór 1 juli 2026 een toelating aan te vragen.
Vervolgens kan de Arbeidsinspectie vanaf 1 januari 2027 beginnen met handhaven bij
uitleners en inleners. De uitvoeringstoets van Justis moet definitief duidelijkheid
opleveren binnen welk tijdpad Justis de wet kan implementeren, uitgaande van een positieve
uitvoeringstoets.

Alle voorbereidingen voor het toelatingsstelsel gaan onverminderd door. Zo wordt op
mijn ministerie de inrichting van de toelatende instantie actief voorbereid, wordt
er samengewerkt met inspectie-instellingen en worden communicatiematerialen ontworpen.
Ook bij de Arbeidsinspectie gaan de activiteiten onverminderd door. De Arbeidsinspectie
is vergevorderd met de uitbreiding in het kader van het toelatingsstelsel. Zodra de
nieuwe inspecteurs hun opleiding hebben afgerond, zullen zij bijdragen aan intensiever
toezicht op de uitzendsector. Tot de inwerkingtreding van de toelatingsplicht zal
de Arbeidsinspectie handhaven op basis van de huidige arbeidswetten.

Voor marktpartijen blijft het van groot belang om zich – ook nu al – goed voor te
bereiden op de Wtta en de regels van het toelatingsstelsel al zoveel mogelijk na te
leven. Het toelatingsstelsel vereist van alle uitleners dat zij hun processen op orde
hebben en kunnen aantonen dat zij zich aan wet- en regelgeving houden. Als hen dat
straks niet of niet op tijd lukt, mogen zij niet langer arbeidskrachten ter beschikking
stellen.

Ik blijf erop inzetten dat alle lagere regelgeving zo snel mogelijk na aanname van
het wetsvoorstel door de Eerste Kamer gereed is voor publicatie. Spoedige duidelijkheid
over de wet- en regelgeving stelt alle partijen in staat om de in- en uitvoering van
het stelsel zorgvuldig voor te bereiden.

Tot slot

Het aanpakken van de misstanden in de uitzendsector blijft urgent. Alle pogingen om
malafide uitzendbureaus effectief aan te pakken, zijn de afgelopen jaren onvoldoende
gebleken. Een effectieve aanpak, waaronder het toelatingsstelsel om malafide partijen
duurzaam van de markt te weren, is nu echt noodzakelijk. Dat moet zo snel mogelijk.
Tegelijkertijd geldt: zonder een zorgvuldige aanpak is het risico te groot dat er
in de uitvoering zaken fout gaan. Dit doet afbreuk aan een effectieve aanpak van de
misstanden. Ik vind het daarom van groot belang dat de Wtta op een zorgvuldige wijze
wordt geïmplementeerd en uitgevoerd.

De Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, C.E.G. van Gennip