Brief regering : Werkagenda en evaluatie RVS

Nr. 157 BRIEF VAN DE MINISTER VAN VOLKSGEZONDHEID, WELZIJN EN SPORT

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 8 mei 2024

De Raad voor Volksgezondheid & Samenleving (RVS) heeft op 14 maart jl. zijn nieuwe
werkagenda (2024–2028) vastgesteld en op 18 april aangeboden aan VWS. Met genoegen
bied ik u deze werkagenda aan, samen met de externe evaluatie en zelfevaluatie die
afgelopen jaar hebben plaatsgevonden over de periode 2023–2019.

Werkagenda 2024–2028

De RVS heeft een uitdagend en veelzijdig werkprogramma opgesteld dat doorbouwt op
de eerdere werkagenda. Ik complimenteer de Raad met de afwisseling in gekozen onderwerpen.
En ook met de keuze van thema’s die nog verder kunnen worden verdiept.

De door de RVS benoemde onderwerpen, «opgaves» zoals de RVS zelf stelt, sluiten goed
aan bij actuele maatschappelijke ontwikkelingen op het terrein van volksgezondheid
en zorg: omgaan met schaarste, inzetten op een gezondere samenleving en het gebruiken
van de kracht van sociale bindingen. Daarbij is van belang dat de RVS-adviezen niet
alleen VWS maar alle partijen die werken aan een betere (volks)gezondheid en zorg,
kunnen helpen bij het adresseren en helpen oplossen van complexe vraagstukken.

De Raad heeft in zijn nieuwe werkagenda 3 opgaven centraal gesteld, binnen ieder van
deze opgaven worden de komende jaren een aantal adviesonderwerpen opgepakt. De 3 opgaven
zijn:

1. Onbegrensd zorgen? Omgaan met grenzen aan zorgen en verbeteren.

• De RVS richt zich op vraagstukken waarbij het gesprek over grenzen aan zorgen en verbeteren
beladen of ingewikkeld is. Bijvoorbeeld in de ouderenzorg en in de eerstelijnszorg,
waar het besef breed is doorgedrongen dat transformatie noodzakelijk is, maar het
realiseren van die transformatie complex is.

• Tegelijkertijd wil de RVS scherpte toevoegen aan het debat over grenzen aan zorgen
en verbeteren, zowel politiek als maatschappelijk. Door bijvoorbeeld kritisch te kijken
naar de voortdurende oprekking van het ziektebegrip en de wijze waarop beloftevolle
medische wetenschappelijke innovaties gestuurd worden. En te kijken naar de manier
waarop we bepalen wat goede kwaliteit van zorg en ondersteuning is: is alles wat technisch
mogelijk is ook wenselijk?

2. Iedereen gezonder? Breed investeren in volksgezondheid.

• De RVS wil inzichtelijk maken waarom investeren in volksgezondheid zo belangrijk is
voor publieke doelen en hoe brede investeringen in de volksgezondheid vorm kunnen
krijgen in de praktijk. Bijvoorbeeld als het gaat om de relatie tussen volksgezondheid
en andere publieke domeinen zoals onderwijs, veiligheid, voedselproductie, sport en
cultuur, klimaat en sociale zekerheid. Door gezondheid niet alleen als doel, maar
ook als basis voor een gezonde samenleving te positioneren, kunnen we ons denken over
de wisselwerking tussen volksgezondheid en samenleving verbreden.

• De RVS wil bijdragen aan vernieuwing in de wijze waarop op brede volksgezondheid wordt
gestuurd. Bijvoorbeeld door verdiepend te adviseren over hoe gezondheidsdoelen kunnen
bijdragen aan volksgezondheid en het verkleinen van gezondheidsverschillen. Daarnaast
wil de RVS stilstaan bij groepen mensen voor wie een betere gezondheid verre van vanzelfsprekend
is omdat zij door omstandigheden geen vanzelfsprekende toegang tot zorg hebben of
te maken hebben met uitsluiting en discriminatie.

3. Goed (samen)leven? Versterken van maatschappelijke binding.

• De RVS wil inzichten aandragen over wat er nodig is om maatschappelijke bindingen
te versterken en ervoor te zorgen dat iedereen mee kan doen.

• Dat doet de RVS enerzijds door aandacht te hebben voor het onbehagen van burgers over
de toekomst van zorg en ondersteuning. Hoe ontstaat beeldvorming hierover? Voelen
burgers voldoende invloed en eigenaarschap? Anderzijds wil de RVS ingaan op hoe verbindende
en overbruggende gemeenschappen kunnen bijdragen aan volksgezondheid en welzijn.

Binnen de werkagenda houdt de Raad ruimte om in te spelen op acute vraagstukken. Daarnaast
wordt over twee jaar de werkagenda herijkt opdat mogelijk nieuwe, op dat moment, actuele
vraagstukken aan de werkagenda kunnen worden toegevoegd.

Evaluatie 2019–2023

De RVS heeft voor de periode 2019–2023 zijn wettelijke evaluatie uitgevoerd. Deze
bestaat uit een zelfevaluatie gecombineerd met een evaluatie door een externe evaluatiecommissie.

Allereerst wil ik de Raad complimenteren met de uitgebreide evaluaties en de positieve
uitkomsten waarbij ook heldere aanbevelingen zijn geformuleerd.

• De externe evaluatie van de RVS is overwegend positief. De RVS wordt gezien als een
gezaghebbend orgaan dat met zijn advisering belangrijke thema’s agendeert, discussies
op gang brengt of openbreekt en veranderbewegingen start of versterkt.

• Om de impact en doorwerking van adviesproducten verder te vergroten, raadt de commissie
RVS aan om op verschillende vlakken gerichtere keuzes te maken. Dit is samengevat
in zes aanbevelingen.

1. Wees duidelijker over de identiteit en kernfunctie van de RVS en handel daarnaar.

2. Maak scherpe keuzes ten aanzien van het aantal en type adviesproducten en investeer
gericht in de doorwerking ervan.

3. Behoud de nadruk op de «&» en zet daarbij waar wenselijk in op samenwerking met planbureaus,
kennisinstituten en andere adviesraden.

4. Laat duidelijk zien welke overwegingen ten grondslag liggen aan de voorgestelde oplossingsrichtingen.

5. Zet in op verdere versteviging van de relaties met relevante beleidsdepartementen,
het parlement, decentrale overheden en veldpartijen.

6. Blijf investeren in wederkerige en productieve relaties met het Ministerie van VWS
als moederdepartement op alle niveaus, met inachtneming van de onafhankelijke positie
van de RVS.

Een aantal van bovenstaande aanbevelingen gaan verder op de lijn van aanbevelingen
uit de vorige evaluatie en/of komen ook terug in de zelfevaluatie. Aan sommige aanbevelingen
wordt door de RVS ook al daadwerkelijk invulling gegeven; zo worden er bijvoorbeeld
in de nieuwe werkagenda scherpere keuzes gemaakt ten aanzien van het aantal adviesproducten
en doorwerking hiervan. Het is van belang doorlopend te werken aan de interactie tussen
de Raad en het Ministerie van VWS. Hier is ook de afgelopen jaren door beide partijen
in geïnvesteerd. Door duidelijk aan te geven welke overwegingen ten grondslag liggen
aan voorgestelde oplossingsrichtingen wordt de acceptatie en implementatie van mogelijke
oplossingen verbeterd. Ook werkt VWS graag samen met RVS aan keuzes die gemaakt moeten
worden t.a.v. complexe vraagstukken in de beleidspraktijk bij VWS.

Ik dank de RVS voor de gedegen analyses en de reflecties bij de evaluatie en wens
de RVS veel succes bij de uitvoering van de nieuwe werkagenda.

De Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, C. Helder