Brief regering : Uitkomsten eerste deel zesde tranche Woningbouwimpuls

Nr. 1175
BRIEF VAN DE MINISTER VAN BINNENLANDSE ZAKEN EN KONINKRIJKSRELATIES

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 25 april 2024

Met de zesde tranche van de Woningbouwimpuls hebben gemeenten opnieuw de mogelijkheid
gekregen om een bijdrage te vragen voor een project waarin de voor woningbouw noodzakelijke
publieke investeringen hoger zijn dan de gemeentelijke opbrengsten uit kostenverhaal
en grondverkoop. Door deze projecten financieel te ondersteunen, worden gemeenten
in staat gesteld om sneller meer betaalbare woningen te realiseren. Met deze brief
informeer ik u over de uitkomsten van het eerste deel van zesde tranche van de Woningbouwimpuls.

Uitkomsten zesde tranche Woningbouwimpuls

Op 18 december jl.1 heb ik uw Kamer geïnformeerd over de openstelling van het loket voor de zesde tranche
van de Woningbouwimpuls. Voor deze tranche is, inclusief de herkansingsronde € 300
mln. inclusief btw beschikbaar. Bij de aankondiging in december heb ik ook aangegeven
dat de zesde tranche in twee stappen wordt doorlopen, omdat het de laatste tranche
is. In eerste instantie kennen we uiteraard de plannen toe die positief beoordeeld
zijn door de Toetsingscommissie, hierover bericht ik u nu. De negatief beoordeelde
aanvragen geven we de mogelijkheid om hun aanvraag op de onderdelen te verbeteren.
Voor de zomer geef ik aan deze projecten duidelijkheid of ze alsnog voldoen en een
bijdrage ontvangen uit het resterende budget van deze zesde tranche van de Woningbouwimpuls.

Het aanvraagtijdvak voor de zesde tranche van de Woningbouwimpuls is gesloten op 13 februari
2024. Er zijn 75 aanvragen ingediend door 60 gemeenten met een totaalbedrag van € 338
mln. inclusief btw. Niet eerder zijn er zo veel aanvragen voor de Woningbouwimpuls
ingediend. Ik ben verheugd te zien dat er binnen de Woningbouwimpuls zowel in kwantiteit
als in kwaliteit nog nooit een dergelijk resultaat door gemeenten is geleverd. Dit
toont voor mij onder andere aan dat de vraag om sneller meer betaalbare woningen nog
altijd onverminderd groot is. Daarnaast laat dit hoge aantal zien dat de aanpassingen
die voorafgaand aan deze tranche zijn doorgevoerd, de reikwijdte van de regeling vergroten.
Dit resulteert in meer gemeenten die in de zesde tranche voor het eerst een aanvraag
hebben ingediend en zelfs een provinciale aanvraag uit Friesland.

In de beoordeling van de aanvragen heb ik mij laten adviseren door een onafhankelijke
Toetsingscommissie. Zij hebben noodzaak, efficiëntie en effectiviteit van de aanvragen
beoordeeld. De aanbiedingsbrief van de Toetsingscommissie met haar advies en een toelichting
op de wijze van beoordelen is als bijlage 1 bij deze brief gevoegd. In deze eerste
fase heb ik op advies van de Toetsingscommissie besloten om 48 van de 75 aanvragen toe te kennen. Het gaat om een totaalbedrag van € 177 mln. inclusief btw aan
39 gemeenten en 2 regio’s. Hiermee wordt er bijgedragen aan de bouw van 28.828 woningen,
waarvan 72% in het betaalbare segment. Dat is aanzienlijk hoger dan in voorgaande
tranches (66% betaalbaar). Maar we zijn er nog niet: in de volgende fase van deze
tranche krijgen de afgewezen projecten nog een kans.

De toegekende aanvragen zijn verdeeld over vrijwel het gehele land. Een aantal projecten
die eerder een aanvraag hebben ingediend en zijn afgewezen, hebben hun plannen aangepast
en zijn dit keer wel positief beoordeeld. Het doet mij goed dat ik ook die plannen
nu wel een bijdrage kan toekennen. Bovendien is het positief om te zien dat er relatief
veel projecten zijn toegekend aan kleine(re) projecten en gemeenten. Gemeenten zoals
Borger-Odoorn, Midden-Groningen, Stein en Horst aan de Maas hebben succesvolle aanvraag
ingediend, waarmee zij aan de slag kunnen met de lokale woningbouwopgave. De overtreffende
trap van regionale spreiding is de spreiding die zelfs binnen één aanvraag aanwezig
is, namelijk die van Noardeast-Fryslân. Die gemeente heeft namens de provincie een
aanvraag ingediend voor 15 woningbouwprojecten binnen de provincie. In deze aanvraag
zullen er van de gemeente Terschelling tot de gemeente Weststellingwerf met een bijdrage
vanuit de Woningbouwimpuls meer betaalbare woningen worden gerealiseerd.

Tweede deel zesde tranche (herkansingsronde)

Zoals in mijn brief van 18 december jl. reeds benoemd is er dit keer, mede op aanraden
van de Toetsingscommissie, een herkansingsronde ingevoerd voor projecten die in tranche
6 in eerste instantie zijn afgewezen. De bedoeling van de herkansingsronde is om gemeenten
van wie de plannen nu niet zijn toegekend, een mogelijkheid te bieden hun aanvraag
aan te verbeteren. Op deze manier hoop ik alle plannen die zijn ingediend in de zesde
tranche van de Woningbouwimpuls een reële kans op toekenning te geven. Zoals vooraf
aangekondigd wordt het resterende budget van € 123 mln. inclusief btw hiervoor ingezet.

Het loket voor de herkansers uit tranche 6 opent zo snel mogelijk. Ik ga met deze
gemeenten in gesprek om de openings- en sluitingsdatum van het loket te delen en om
hen waar nodig te ondersteunen. Zo wordt er, om de kansrijkheid te vergroten, met
alle afgewezen projecten een evaluatiegesprek gevoerd, waarin zij terugkoppeling ontvangen
over de verbeterpunten uit hun aanvraag. De opnieuw ingediende aanvragen zullen hetzelfde
beoordelingsproces doorlopen waarbij de onafhankelijke Toetsingscommissie opnieuw
een advies uitbrengt. Ik verwacht de uitkomsten voor het zomerreces aan uw Kamer te
kunnen melden.

Stimuleren van studentenhuisvesting

Om invulling te geven aan het amendement van Boulakjar2, om een financiële regeling á la de Startbouwimpuls op te zetten met een budget van
€ 20 mln. inclusief btw, heb ik studentenhuisvestingprojecten de mogelijkheid gegeven
ook een Woningbouwimpuls aanvraag in te dienen. Deze projecten, of delen van projecten,
zouden dan in aanmerking komen voor dit additionele budget uit het amendement, en
niet gefinancierd worden uit de € 300 mln. inclusief btw die beschikbaar is voor de
Woningbouwimpuls. Uit de aanvragen en een rondgang langs studentensteden is echter
gebleken dat de Woningbouwimpuls vermoedelijk niet het juiste instrument is om specifieke
studentenprojecten te ondersteunen. Er zijn namelijk slechts 6 aanvragen ingediend
waar studentenwoningen een onderdeel van het project zijn. In totaal gaat het om nog
geen 500 woningen. In het eerste deel van deze zesde tranche zijn 2 van deze projecten
toegekend. Ik heb daarom besloten om de € 20 mln. inclusief btw uit het amendement
die bestemd is voor een financiële regeling specifiek voor studentenhuisvesting separaat
uit te geven, en niet binnen deze tranche van de Woningbouwimpuls. Er is wat mij betreft
aangetoond dat invulling binnen de Woningbouwimpuls niet het doel van het amendement
heeft kunnen dienen. De projecten die (gedeeltelijk) studentenhuisvesting bevatten
en positief zijn beoordeeld, kunnen uit het reguliere Woningbouwimpuls-budget van
€ 300 mln. inclusief btw gefinancierd worden. Op korte termijn kom ik bij u terug
met een voorstel om de studentensteden te bedienen met de € 20 mln. inclusief btw
die hiervoor bedoeld is.

Koopwoningen met een verkoopprijs van maximaal € 250.000

Om invulling te geven aan de motie Boulakjar3, om met financiële regelingen een aanzienlijk deel betaalbare woningen van max. € 250.000
te laten bouwen, is met deze tranche van de Woningbouwimpuls aan gemeenten gevraagd
welk gedeelte van de betaalbare woningen onder de € 250.000 zijn.

In ruim een kwart van de toegekende aanvragen verdeeld over het hele land zijn woningen
opgenomen van max. € 250.000. Dit is een klein percentage van de betaalbare woningen,
ruim 10%. Deze resultaten tonen aan dat gemeenten op basis van hun woningmarktanalyse
de behoefte aan deze goedkopere betaalbare woningen al meenemen. Dat is positief om
te zien, want gemeenten kunnen zelf het beste inschatten wat de behoefte in hun gemeente
is. Met de Woningbouwimpuls dragen we ook bij aan de bouw van deze woningen. Er is
voor mij geen verdere aanleiding om vanuit het Rijk op te leggen dat een «aanzienlijk
deel» van de woningen onder de € 250.000 moet zijn als voorwaarde voor bouwsubsidies,
impulsen en woonafspraken, anders dan de betaalbaarheidsvereisten die al standaard
onderdeel zijn van mijn beleid en financiële regelingen.

Tot slot doet het mij goed te zien dat ik met deze ronde van de Woningbouwimpuls meer
gemeenten dan ooit heb kunnen bedienen. Ik kom voor de zomer bij u terug met de eindresultaten
van het tweede deel van de zesde tranche (de herkansingsronde).

De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties,
H.M. de Jonge