Brief regering : Reactie inzake berichtgeving ministerie van VWS

Nr. 137
BRIEF VAN DE MINISTER VAN VOLKSGEZONDHEID, WELZIJN EN SPORT

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 27 februari 2024

Hierbij bied ik u mijn reactie op de verzoeken van uw vaste commissie van VWS van
zowel 17 januari 2024 (bericht vertrek hoogste ambtenaar ministerie; kenmerk 2024Z00446), als 14 februari 2024 (Verzoek om een reactie op het recente bericht «Giftige werksfeer
bij ministerie VWS», FNV luidt noodklok; kenmerk 2024Z02422).

Reactie op uitkomsten FNV-enquêtes

Dat een aanzienlijk aantal medewerkers van het VWS-concern in de FNV-enquêtes heeft
aangegeven zich onheus bejegend of onveilig te voelen, is pijnlijk en confronterend.
In de eerste plaats voor de medewerkers die het betreft. De nieuwe signalen worden
door het Ministerie van VWS zeer serieus genomen. De volle inzet van de ambtelijke
leiding (bestuursraad) is erop gericht om het Ministerie van VWS voor alle medewerkers
een veilige werkomgeving te laten zijn.

Uit een recent medewerkersonderzoek (2022/2023) was al gebleken dat binnen enkele
organisatieonderdelen problemen waren op het punt van sociale veiligheid en omgangsvormen.
Daar zijn acties op gezet en veel daarvan lopen nog. De bestuursraad van het Ministerie
van VWS beschouwt de recente signalen als een extra aansporing om de omgangsvormen
te verbeteren en de sociale veiligheid te vergroten.

De afgelopen weken heeft de waarnemend secretaris-generaal onder meer met de medezeggenschap,
vertrouwenspersonen, integriteitscoördinatoren en leidinggevenden besproken welke
stappen op de korte termijn al kunnen worden genomen. Bijvoorbeeld door op directie-,
afdelings- en/of teamniveau hierover met elkaar op het juiste moment en op de juiste
wijze het gesprek aan te gaan. Of welke alternatieven er zijn, als hiervoor om wat
voor reden dan ook belemmeringen bestaan. Daarbij is aangegeven welke mogelijkheden
de medewerker heeft om hierover met iemand door te praten, zoals bedrijfsmaatschappelijk
werk, een (interne, dan wel externe) vertrouwenspersoon, de personeelsraadgever, een
integriteitscoördinator en/of uiteraard de eigen leidinggevende. Leidinggevenden worden
verder ondersteund in het creëren van een veilige werkomgeving en het optreden tegen
grensoverschrijdend gedrag. Er worden hiervoor trainingen aangeboden.

Reacties op gemeld (vermeend) grensoverschrijdend gedrag

• Op gemeld (vermeend) grensoverschrijdend gedrag wordt altijd geacteerd. Bij de afdoening
van de melding wordt binnen het Ministerie van VWS rekening gehouden met de functie
van degene over wie is gemeld. Zo hebben leidinggevenden een voorbeeldfunctie. Zij
worden «steviger» aangesproken of er wordt een zwaardere maatregel opgelegd dan aan
een gemiddelde medewerker.

• Tegelijkertijd is helder dat er niet één aanpak of oplossing bestaat om een sociaal
onveilige situatie op te lossen. Dit is afhankelijk van de omstandigheden van het
geval en te volgen (juridische) kader/procedure.

• Bij interne berichtgevingen op het Ministerie van VWS over sociale veiligheid en omgangsvormen
wordt steeds nadrukkelijk aangegeven welke (vervolg) mogelijkheden medewerkers hebben
om vertrouwelijk hierover het gesprek aan te gaan.

Thematisch medewerkersonderzoek sociale veiligheid en omgangsvormen

Naar aanleiding van de recente signalen heeft de bestuursraad van VWS besloten een
nieuw medewerkersonderzoek te laten uitvoeren. Het doel hiervan is drieledig. Het
Ministerie van VWS wil:

1) inventariseren in hoeverre en waar er problemen zijn op het gebied van sociale veiligheid en omgangsvormen,

2) weten hoe het sociale veiligheidsklimaat binnen het VWS-concern wordt ervaren en

3) in kaart brengen in hoeverre medewerkers kennis hebben van en tevreden zijn met het beleid en de procedures
op dit vlak.

Uitvoerder van dit medewerkersonderzoek is Effectory, het externe onderzoeksbureau
dat, als onderaannemer van ICTU, medewerkersonderzoeken uitvoert binnen de sector
Rijk. De waarnemend secretaris-generaal fungeert hierbij als opdrachtgever. De bedoeling
is dat dit medewerkersonderzoek half maart 2024 van start gaat, na verkregen instemming
hierop van de departementale ondernemingsraad. Op basis van de uitkomsten van het
medewerkersonderzoek komt het Ministerie van VWS met een plan van aanpak, waarin ook
aanbevelingen vanuit de FNV-enquête en het -manifest worden meegewogen.

Vertrek hoogste ambtenaar ministerie

Op 22 december 2023 heeft de toenmalige secretaris-generaal, Marcelis Boereboom, bekend
gemaakt zijn functie per direct neer te leggen.

De heer Boereboom constateerde dat hij, vanuit zijn functie als secretaris-generaal
van het Ministerie van VWS, lange tijd het evenwicht heeft kunnen bewaren tussen werk,
thuis en zijn kwetsbare gezondheid. Omdat dit toch uit balans was geraakt, met name
ten nadele van zijn gezondheid, vormde dat de reden dat hij zijn functie heeft neergelegd.
Over de uitdaging waar het Ministerie van VWS voor staat om de werkomgeving veiliger
te maken, heeft hij aangegeven: «De kracht en de energie die dit de komende periode van mij vraagt, kan ik helaas fysiek
niet opbrengen».

Het Ministerie van VWS en ik zijn hem zeer erkentelijk voor zijn verdiensten en de
wijze waarop hij zijn functie heeft ingevuld. Begin januari is de heer Siebe Riedstra
begonnen als waarnemend secretaris-generaal. Binnenkort start de procedure voor de
benoeming van een nieuwe secretaris-generaal op het Ministerie van VWS. (De vacature
staat sinds 23 februari 2024 open.)

De Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport,
C. Helder