Brief regering : Start uitvoering Digital Travel Credential (DTC) pilot

Nr. 145
BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN JUSTITIE EN VEILIGHEID

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 10 januari 2024

Op 29 november 2022 bent u, mede namens de Staatssecretaris Koninkrijksrelaties en
Digitalisering, geïnformeerd over de deelname van Nederland aan een Europese pilot
met een digitaal reisdocument1 genaamd Digital Travel Credential (DTC) pilot.

Op 13 juli2 heb ik u laten weten dat de pilot werd uitgesteld, omdat het eerder gestelde tijdspad
te ambitieus is gebleken. Met deze brief informeer ik u, mede namens de Staatssecretaris
Koninkrijksrelaties en Digitalisering, dat de start van de pilot momenteel voorzien
is vanaf 10 januari 2024.

Aanleiding

De Europese Commissie (EC) is voornemens begin 2024 een DTC conceptverordening uit
te geven betreffende de digitalisering van reisdocumenten en het faciliteren van reizigers3.

Het DTC-concept, waarbij een reiziger voorafgaand aan diens reis gegevens deelt met
de grensautoriteiten en/of de luchtvaartmaatschappij, is erop gericht grensprocessen
doelgerichter en efficiënter te laten verlopen. Het faciliteren van bonafide reizigers
kan voor grensdoorlaatposten met grote passagiersaantallen bijdragen aan een effectieve
doorstroom. De DTC-pilot dient als «proof of concept» in een operationele omgeving
en moet onder andere inzicht geven in de verwerkingstijden. In voorbereiding op Europese
wetgeving is dat nodig ter verantwoording van het opstarten van het wetgevingsproces.
De ervaringen met de voorbereiding en uitvoering van de pilot kan de EC meenemen in
hun voorstel.

Nederlandse DTC-pilot

De pilot is gebaseerd op de door ICAO gepubliceerde DTC-standaarden4. Nederlandse, Belgische en Canadese paspoorthouders van 18 jaar en ouder, reizend
met een KLM-vlucht van Canada naar Nederland worden uitgenodigd om op vrijwillige
basis deel te nemen aan de pilot. Pilotdeelnemers creëren zelf een DTC door de chip
van het paspoort via een speciaal ontwikkelde applicatie op de smartphone uit te lezen.
Pilotdeelnemers worden gevraagd een gezichtsportret («selfie») te maken. Het gezichtsportret
wordt vergeleken met de foto die opgeslagen is in de paspoortchip. Hiermee wordt gecontroleerd
of de persoon die de DTC aanmaakt, ook de rechtmatige houder van het document is.
Pilotdeelnemers kunnen hun DTC voorafgaand aan hun reis delen met de overheid (ten
behoeve van de grenspassage) en de luchtvaartmaatschappij (ten behoeve van het boarden
van het vliegtuig). Het streven is om minimaal 1000 en maximaal 5000 reizigers te
laten deelnemen. Na maximaal drie maanden wordt de DTC-pilot gestopt.

In het huidige grensproces worden de grenscontroles5 doorgaans uitgevoerd op het moment dat de reiziger fysiek aan de grens verschijnt.
Dan wordt onder andere de chip van het paspoort uitgelezen en gecontroleerd in de
relevante databanken. Ook wordt de identiteit van de reiziger geverifieerd aan de
hand van de pasfoto uit de chip van het reisdocument. Dit proces kost per controle,
zowel aan de manuele balie als de e-gates, de nodige tijd.

Met een DTC kan de Koninklijke Marechaussee (KMar) als grensautoriteit enkele controles
voorafgaand aan de grenspassage uitvoeren. Pilotdeelnemers kunnen bij aankomst naar
een tap & go poortje, waar een foto van de reiziger gemaakt wordt. Het pilotsysteem
vergelijkt deze foto met de foto uit de paspoortchip die middels de DTC is verzonden
en klaarstaat in het systeem. Als de reiziger is gematcht met zijn DTC, moet de reiziger
zijn paspoort gesloten op de paspoortlezer van het poortje leggen. Het systeem opent
de chip met de gegevens uit de DTC. Bij een juiste combinatie van reiziger, paspoort
en DTC, slaagt dit. Daarna controleert het systeem of dit het oorspronkelijke document
is waaruit de DTC afkomstig is en of deze authentiek is. Pilotdeelnemers moeten dus
nog altijd een fysiek paspoort bij zich dragen. De DTC is geen vervanger van het paspoort.

Ook voor het boarden van het vliegtuig kan de DTC gebruikt worden. In het kader van
de vervoerdersverplichting moeten luchtvaartmaatschappijen een match vaststellen tussen
de reiziger die het vliegtuig betreedt en het reisdocument dat gebruikt wordt. Momenteel
wordt deze controle visueel gedaan door een medewerker van de luchtvaartmaatschappij.
In de boarding-gate van de pilot wordt dezelfde procedure voor identiteitsvaststelling
gevolgd als aan de grens. Het is de verwachting dat een biometrische passagiersverificatie
betrouwbaarder en efficiënter is.

De Nederlandse pilot is een samenwerking tussen het Ministerie van Binnenlandse Zaken
en Koninkrijksrelaties (BZK), het Ministerie van Justitie en Veiligheid (JenV), de
Koninklijke Marechaussee (KMar), de Rijksdienst voor Identiteitsgegevens (RvIG), de
Koninklijke luchtvaartmaatschappij (KLM), Schiphol en technologieleverancier Idemia.

De pilot sluit nauw aan bij de Nederlandse ambitie om met de inzet van data en innovatieve
technologieën het grensproces – binnen de gestelde EU-veiligheidseisen – zo doelgericht
en efficiënt mogelijk in te richten en reizigers te faciliteren. Met het uitvoeren
van deze pilot kan Nederland in een vroege fase kennis en ervaring op doen met de
DTC.

Privacy en wetgeving

Voor de pilot is de huidige wetgeving waaronder de Algemene Verordening Gegevensbescherming
(AVG) van toepassing. Pilotdeelnemers worden, in overeenstemming met de AVG, voorafgaand
aan de reis om uitdrukkelijke toestemming gevraagd voor de verwerkingen van hun persoonsgegevens.
Dit betekent dat reizigers ondubbelzinnig en specifiek geïnformeerd worden over de
inhoud en aspecten van de pilot. Reizigers zijn vrij om toestemming voor deelname
aan de pilot te geven en deze kan op elk gewenst moment worden ingetrokken. Er zijn
geen nadelige gevolgen voor reizigers die niet wensen deel te nemen aan de pilot.
Zij zullen via de nu bestaande procedures reizen.

Pilotdeelnemers delen met een DTC verschillende gegevens uit de paspoortchip6. Behalve het gezichtsportret, worden geen andere biometrische gegevens gedeeld. De
vingerafdrukken en handtekening van de paspoorthouder zijn niet opgenomen in de DTC
en spelen geen rol in de pilot.

Bij aanmaak van de DTC worden de gegevens opgeslagen op de telefoon van de reiziger.
Deelnemers verzenden de DTC aan een specifiek voor de pilot ontwikkeld opslagsysteem,
waarin de gegevens niet langer bewaard worden dan noodzakelijk. De bewaartermijnen
zijn afgestemd op het gebruik van de DTC voor één reis. Er is functioneel beperkt
toegang tot de app door de beveiliging van het device (pincode, vingerafdruk, gezichtsherkenning)
en de versleuteld opgeslagen DTC met een pincode die de gebruiker zelf aanmaakt. De
DTC heeft een vervaldatum en is maximaal 72 uur beschikbaar in de app op de telefoon.

Voor het boarden van het vliegtuig en de grenspassage worden de gegevens maximaal
96 uur opgeslagen in het pilotsysteem en 24 uur na de grenspassage verwijderd. Er
wordt niet meer informatie opgeslagen dan in het reisdocument zit. Persoonsgegevens
van de reizigers worden nadrukkelijk niet voor andere doeleinden gebruikt of gedeeld
met partijen die niet betrokken zijn bij de pilot.

De Autoriteit Persoonsgegevens (AP) zal een bezoek brengen aan de pilot gedurende
zijn uitvoering op Schiphol. De visie en aandachtspunten van de AP zijn relevant,
en kunnen mogelijk meegenomen worden in de onderhandelingen over de conceptverordening.

De pilot wordt geëvalueerd en bevindingen zullen worden gerapporteerd aan de EC ten
behoeve van de te ontwikkelen conceptverordening en als impactassessment voor het
digitaliseren van het reisdocument en het faciliteren van reizen. Uw Kamer zal tevens
geïnformeerd worden over de pilotresultaten.

De opgedane ervaringen met de pilot zullen gebruikt worden voor de Nederlandse inzet
in de onderhandelingen over bovengenoemd voorstel van de EC.

De Staatssecretaris van Justitie en Veiligheid,
E. van der Burg