Brief regering : Verlenging besluit- en vertrekmoratorium Sudan

Nr. 3182 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN JUSTITIE EN VEILIGHEID

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 19 december 2023

Op 26 juni jl. heb ik een besluit- en vertrekmoratorium voor een half jaar afgekondigd
voor asielzoekers uit Sudan naar aanleiding van de onduidelijkheid die is ontstaan
na het uitbreken van gevechten tussen het Sudanese leger (Sudanese Armed Forces, SAF) en de Rapid Support Forces op 15 april van dit jaar (Kamerstuk 19 637, nr. 3125). Het besluit- en vertrekmoratorium is op 8 juli jl. formeel in werking getreden.
Gelet op de aanhoudende onzekere situatie in Sudan heb ik besloten dit besluit- en
vertrekmoratorium te verlengen met zes maanden.

Al zeven maanden wordt er gevochten in Sudan tussen de hierboven genoemde partijen.
Op 15 april van dit jaar begonnen de gevechten in Khartoum, maar deze hebben zich
snel uitgebreid naar andere delen van het land, waaronder Noord- en Zuid-Kordofan,
en Darfur. Uit gegevens van de UN Office for the Coordination of Humanitarian Affairs (UNOCHA) blijkt dat er gevechten in 14 van de 18 staten hebben plaatsgevonden.

Verschillende pogingen om een tijdelijk dan wel permanent staakt-het-vuren te bereiken
zijn mislukt. Op 7 november jl. hebben bemiddelaars uit Saoedi-Arabië, de Verenigde
Staten en de Afrikaanse Unie verklaard dat met de nieuwe gesprekken die op 26 oktober
jl. in Jeddah waren hervat de SAF en de RSF er niet in zijn geslaagd een staakt-het-vuren
te bereiken. De RSF boekt inmiddels steeds meer terreinwinst in Darfur. Begin november
heeft de RSF Zuid-, West- en Centraal- Darfur ingenomen en zij bereidt zich thans
voor om El Fasher (hoofdstad van Noord-Darfur) aan te vallen.

Uit de laatste Sudan Situation Report van OCHA van 7 december 2023 blijkt dat er inmiddels meer dan 12.190 doden zijn gevallen
sinds het begin van het gewapende conflict op 15 april 2023.

In de periode 30 september tot en met 27 oktober zijn meer dan 1270 doden gemeld.
De meeste slachtoffers vielen in Khartoum en Darfur waar de meeste gevechten ook plaatsvonden
in deze periode.

Sinds het begin van het gewapende conflict op 15 april jl. zijn volgens Displacement Tracking Matrix Sudan (DMT) 5,090,869 burgers (1,013,051 gezinnen) ontheemd geraakt in Sudan en hebben
1,400,375 mensen de grens overgestoken naar Egypte, Libië, Tsjaad, de Centraal Afrikaanse
Republiek, Zuid-Sudan en Ethiopië.

Hoewel er al enige data en informatie over het conflict beschikbaar is, is er momenteel
nog steeds onduidelijkheid over de (ontwikkeling van de) situatie in Sudan, waardoor
er niet zorgvuldig op de asielaanvragen van Sudanezen kan worden beslist. Het eerstvolgende
ambtsbericht over Sudan van het Ministerie van Buitenlandse Zaken, waarin inzicht
zal worden gegeven in de ontwikkelingen in Sudan, is voorzien voor eind april 2024.
Gelet hierop verleng ik het besluitmoratorium dat geldt voor vreemdelingen afkomstig
uit Sudan voor de duur van zes maanden, tot 8 juli 2024. Het vertrekmoratorium dat
geldt voor vreemdelingen die terug moeten keren naar Sudan wordt eveneens verlengd
voor de duur van zes maanden, tot 8 juli 2024. Voornoemde bewoordingen zijn een verduidelijking
van het beleid ten opzichte van de huidige formulering in het landgebonden beleid
ten aanzien van Sudan in de Vreemdelingencirculaire 20001. De Vreemdelingencirculaire zal dan ook op dit punt aangepast worden.

Met het verlengen van het besluitmoratorium wordt op grond van artikel 43 van de Vreemdelingenwet
2000 de wettelijke beslistermijn van lopende asielaanvragen en van asielaanvragen
die tijdens het moratorium worden ingediend, verlengd met een periode van een jaar,
met een maximale beslistermijn van 21 maanden. Op asielaanvragen die ouder zijn dan
21 maanden zal de IND moeten beslissen. In deze zaken geldt dat gelet op het besluit-
en vertrekmoratorium onvoldoende kan worden beoordeeld en gemotiveerd dat er géén
risico bij terugkeer is. Met het vertrekmoratorium worden vreemdelingen die terug
moeten keren naar Sudan en om die reden onder het bereik vallen van dit moratorium,
niet verplicht terug te keren naar Sudan en wordt aan hen opvang en overige voorzieningen
geboden.

Het besluit tot verlengen van het besluit- en vertrekmoratorium wordt gepubliceerd
in de Staatscourant. Een aantal categorieën vreemdelingen is uitgesloten van de werkingssfeer
van het besluit- en vertrekmoratorium.

Dit betreffen onder meer2 Dublinclaimanten, vreemdelingen ten aanzien van wie een veilig derde land wordt tegengeworpen,
vreemdelingen die reeds in het bezit zijn van internationale bescherming in een andere
EU-lidstaat of zijn erkend als vluchteling in een derde land dan wel in een derde
land anderszins voldoende bescherming genieten, spoor 2-zaken, en openbare-orde en
1F-zaken.

De situatie in Sudan zal gedurende het besluit- en vertrekmoratorium steeds worden
gemonitord en indien er aanleiding is om het moratorium voortijdig te beëindigen dan
zal daartoe worden overgegaan.

De Staatssecretaris van Justitie en Veiligheid, E. van der Burg