Brief regering : Stand van zaken aanpak alleenverdieners

Nr. 740
BRIEF VAN DE MINISTERS VAN SOCIALE ZAKEN EN WERKGELEGENHEID EN VOOR ARMOEDEBELEID,
PARTICIPATIE EN PENSIOENEN EN VAN DE STAATSSECRETARISSEN VAN FINANCIËN

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 18 december 2023

In onze brief van 19 september jl.1 hebben wij uw Kamer geïnformeerd over de oplossingsrichtingen voor de groep alleenverdienende
huishoudens die een lager besteedbaar inkomen heeft dan een vergelijkbaar huishouden
in de bijstand. De problematiek en de gekozen oplossingsrichtingen zijn ook aan de
orde gekomen tijdens de Algemene Politieke Beschouwingen (APB), de SZW begrotingsbehandeling
en de behandeling van het Belastingplan. Samen met de VNG, gemeenten en uitvoeringsorganisaties
werken we de oplossingsrichtingen nu uit. Hierbij blijven we ook de Landelijke Cliëntenraad
(LCR) en het Landelijk overleg sociaal raadslieden (Losr) betrekken.

Wij hebben toegezegd uw Kamer periodiek en nog voor het einde van dit jaar te informeren
over de voortgang ten aanzien van de oplossingsrichtingen. In deze brief komen we
aan deze toezegging tegemoet en schetsen wij allereerst de stand van zaken rondom
het huidig handelingsperspectief en de uitvoering van de motie van het lid Warmerdam
c.s.2 Vervolgens informeren wij u over de voortgang van de overbruggingsoplossing en de
daarvoor benodigde wijziging van de Participatiewet. Tot slot gaan wij in op de fundamentele
oplossing via de fiscaliteit die meeloopt met het Belastingplan 2025.

Huidig handelingsperspectief en uitvoering motie Warmerdam

Gemeenten kunnen huishoudens die geraakt worden door de problematiek en zich melden,
ondersteunen via de individuele bijzondere bijstand. Door Stimulansz is in opdracht
van het Ministerie van SZW een handreiking opgesteld voor gemeenten. Deze handreiking
is deze maand gedeeld met gemeenten en biedt hen praktische ondersteuning om de doelgroep
actief te benaderen en vast te stellen hoe hoog de individuele bijzondere bijstand
is waarop zij een beroep kunnen doen. Voor zover huishoudens al bij gemeenten bekend
zijn omdat zij reeds aanvullende bijstand ontvangen, kunnen gemeenten deze huishoudens
uit hun gemeentelijke systeem selecteren. In de handreiking van Stimulansz worden
handvatten gegeven voor de wijze waarop gemeenten dit kunnen doen. Ook ondersteunt
de VNG gemeenten onder andere via een webinar en informatiebijeenkomsten.

Tevens hebben wij met de VNG afgesproken dat via de gemeentelijke netwerken geïnventariseerd
wordt in hoeverre huishoudens bereikt worden met deze aanpak en waar gemeenten tegenaan
lopen. In de volgende voortgangsbrief informeren wij u over de uitkomsten.

Om op grote schaal uitvoering te kunnen geven aan de proactieve benadering van huishoudens
waartoe de motie Warmerdam c.s. oproept, is aan VNG en UWV gevraagd een uitvoeringstoets
uit te voeren. De VNG zal met de uitvoeringstoets inzicht geven in de uitvoerbaarheid
en de impact van de motie Warmerdam voor de gemeentelijke uitvoering. UWV brengt met
de uitvoeringstoets in kaart welke bijdrage UWV kan leveren aan het proactief benaderen
van huishoudens. De VNG en UWV stemmen de uitvoeringstoetsen nauw met elkaar af. De
uitkomsten van deze uitvoeringstoetsen verwachten we op korte termijn; van de VNG
medio februari en van UWV rond de jaarwisseling.

Daarnaast werken we met VNG, de Belastingdienst, UWV en het Inlichtingenbureau samen
om de benodigde gegevens over de doelgroep naar gemeenten te kunnen krijgen. Dit is
nodig voor de uitvoering van de motie Warmerdam c.s. en de tijdelijke overbruggingsregeling
2024 – 2027. Een werkgroep met deze partijen en de Ministeries van Financiën en SZW
heeft de opdracht een lijst op te leveren met alleenverdienershuishoudens – conform
de in onze brief van 19 september jl. geschetste randvoorwaarden – voor de uitvoering
van de tijdelijke regeling en de motie Warmerdam c.s. Een data protection impact assessment
(DPIA) is gestart voor een correcte behandeling van alle gegevens van de betreffende
huishoudens. Onderdeel van de DPIA is een juridische analyse. Voor het samenstellen
van de lijst worden gegevens van Belastingdienst en UWV gecombineerd. De werkgroep
voert een nadere analyse uit naar de beste manier om de groep huishoudens in beeld
te krijgen. We verwachten dat deze acties in het eerste kwartaal van 2024 afgerond
worden.

Tijdelijke overbruggingsregeling 2024–2027

Voor de tijdelijke overbruggingsregeling is een wijziging van de Participatiewet vereist.
De voorbereidingen hiervoor zijn gestart en in het eerste kwartaal van 2024 wordt
het wetsvoorstel voor uitvoeringstoets voorgelegd aan VNG en andere partijen. De verwachting
is dat we dit wetsvoorstel voor het komende zomerreces bij uw Kamer indienen. Het
huidige handelingsperspectief loopt door in 2024 tot aan de inwerkingtreding van de
tijdelijke overbruggingsregeling.

Fundamentele oplossing per 2028

De fundamentele oplossing via de fiscaliteit wordt momenteel uitgewerkt. Bij die uitwerking
zijn de doenbaarheid voor burgers en de uitvoerbaarheid voor de Belastingdienst belangrijke
aandachtspunten. De Belastingdienst wordt begin 2024 gevraagd een uitvoeringstoets
uit te voeren en de wetswijziging wordt vervolgens opgenomen in het Belastingplan
2025.

Vervolg

Zoals toegezegd zullen wij uw Kamer blijven informeren over de voortgang van de aanpak
van de alleenverdienersproblematiek. De eerstvolgende keer zullen wij uw Kamer in
het voorjaar informeren en vervolgens bij de indiening van het wetsvoorstel wijziging
P-wet en Belastingplan 2025.

De Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid,
C.E.G. van Gennip

De Minister voor Armoedebeleid, Participatie en Pensioenen, C.J. Schouten

De Staatssecretaris van Financiën,
M.L.A. van Rij

De Staatssecretaris van Financiën,
A. de Vries