Brief regering : Ontwikkelingen meldkamer- en alerteringsdomein

Nr. 250
BRIEF VAN DE MINISTER VAN JUSTITIE EN VEILIGHEID

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 7 december 2023

Inleiding

Elke dag zijn duizenden hulpverleners op pad om Nederland veilig en gezond te houden.
De medewerkers van politie, brandweer, ambulancezorg en Koninklijke Marechaussee (KMar)
moeten voor de uitoefening van hun taken kunnen rekenen op een robuuste en betrouwbare
communicatie-infrastructuur. Dit geldt ook voor burgers die in nood verkeren en een
beroep doen op de hulpdiensten.

Met deze brief informeer ik uw Kamer over de voortgang en ontwikkelingen in het meldkamer-
en alerteringsdomein. Het is van het grootste belang dat hulpdiensten snel en tijdig
kunnen reageren bij onveilige situaties. De ontwikkelingen dragen daarmee direct bij
aan de veiligheid van de burgers in Nederland.

C2000 en toekomst missiekritische communicatie systeem

Ik werk samen met de beheerder en andere partijen continu aan het optimaliseren en
waar mogelijk verbeteren van C2000 zodat hulpverleners hun werk veilig en goed kunnen
doen als elke seconde telt. Doormiddel van de vier actielijnen, zoals eerder beschreven
in mijn brief van 20 oktober 20231 wordt hard gewerkt aan de optimalisatie en continuïteit van het systeem en daarbij
ook de uitvoering van de motie van van het lid Helder (Kamerstuk 29 628, nr. 1183).

Daarnaast is de kwartiermaker Toekomstbestendige Missiekritische Systemen op 1 december
jl. begonnen. Hij zal aan de slag gaan samen met de ketenpartners ambulance, veiligheidsregio’s»,
politie en defensie, met het creëren van draagvlak en een gezamenlijk onderschreven
visie op de toekomst. Het advies van het Adviescollege ICT-toetsing zal hierbij worden
meegenomen. Over de uitvoering van de actielijnen en de opvolging van de adviezen
zal ik u via de halfjaarberichten informeren.

Ontwikkelingen NL-Alert en toekomst WAS

Wanneer zich een ramp of crisis voordoet zet de overheid zich in om de burger te informeren
over de aard en omvang van de ramp of crisis, de gevolgen en hoe te handelen. Het
primaire alarmeringsmiddel hiervoor is NL-Alert. NL-Alert heeft een groot bereik:
92% van de Nederlanders van 12 jaar en ouder (met én zonder mobiele telefoon) tijdens
de laatste meting in juni 2023. Het biedt de burger niet alleen een alarmering, maar
ook op de desbetreffende gebeurtenis toegesneden informatie. Zo kan direct een passend
handelingsperspectief worden geboden.

De ontwikkeling van NL-Alert staat allesbehalve stil. Door middel van grootschalige
campagnes en technologische ontwikkelingen worden moeilijker te bereiken doelgroepen
tóch bereikt, waardoor het gemeten bereik ieder jaar toeneemt.2 Hieronder licht ik graag de laatste ontwikkelingen aan u toe.

NL-Alert app

Ik ben blij te kunnen melden dat later dit jaar een nieuwe NL-Alert app in gebruik
wordt genomen. De app wordt beschikbaar gesteld voor telefoons met Android- en iOS
besturingssystemen. Deze app dient als nieuw distributiekanaal voor NL-Alert en heeft
als primair doel het bereik van NL-Alerts nog meer te vergroten. Zo worden verschillende
doelgroepen beter bediend, denk hierbij aan doven, slechthorenden, blinden en slechtzienden.
De app bevat namelijk verschillende functionaliteiten waarmee mensen met een communicatieve
beperking beter worden geattendeerd dat een NL-Alert is uitgezonden in hun omgeving.
Daarnaast zijn er in de app functionaliteiten ingebouwd die mensen met een communicatieve
beperking helpen het bericht beter te kunnen lezen, horen en begrijpen. Hierbij kan
worden gedacht aan een «lees voor»-functie, het aanpassen van het contrast van het
scherm en het vergroten van het lettertype. Ook is er een vertaalmodule opgenomen
in de app. Deze vertaalmodule voorziet op dit moment in Engelse vertalingen maar zal
in de verdere ontwikkeling kunnen worden uitgebreid.

Tevens is het in de app mogelijk een andere locatie in te stellen, zodat de gebruiker
andere mensen, bijvoorbeeld een familielid, kan waarschuwen die in een ander gebied
wonen. Ten slotte werkt de app via het internetsignaal, bijvoorbeeld mobiel internet
of WiFi. Dit kan zorgen voor ontvangst in gebieden waar het normale «cell broadcast»
signaal niet wordt ontvangen, zoals in grensregio’s of in gebieden met weinig tot
geen mobiele telefoniedekking.

Een nieuwe NL-Alert broker

Een NL-Alert wordt uitgezonden door de meldkamers, het Nationaal Crisiscentrum (NCC)
of de Landelijke Meldkamer Samenwerking. Dit wordt verstuurd door tussenkomst van
de zogeheten NL-Alert broker. Deze broker is een digitale toegangspoort waarin Veiligheidsregio’s,
meldkamers en/of de NCC het NL-Alert aanmaken en vervolgens distribueren naar de mobiele
telefoons en andere distributiekanalen.3

Het NL-Alert broker systeem was na 12 jaar flink verouderd, daarom is er in oktober
2023 een nieuw NL-Alert broker systeem in gebruik genomen. Belangrijke verbeterpunten
ten opzichte van de oude broker zijn:

• De nieuwe broker biedt ondersteuning aan de meldkamer bij het opstellen van een NL-Alert
door crisiscommunicatieadviseurs buiten de meldkamer

• De applicatie is gemoderniseerd

• De applicatie beschikt over beter kaartmateriaal

Daarnaast is er tijdens de ontwikkeling aandacht geweest voor gebruikersvriendelijkheid
van de nieuwe applicatie en het voldoen aan actuele beveiligingseisen. Deze punten
zullen ook in de doorontwikkeling van de applicatie geadresseerd blijven worden.

Doorontwikkeling NL-alert

Ook de komende periode zal mijn ministerie zorg blijven dragen voor de doorontwikkeling
van dit alarmeringsmiddel, met als doel dit nog beter af te stemmen op de gebruiker
en ontvanger. De komende tijd staat in het teken van de techniek van «geofencing»,
waarmee de geografische nauwkeurigheid van NL-alerts verder wordt verbeterd. Daarnaast
biedt de NL-Alert app ook de mogelijkheid om met afbeeldingen en videomateriaal de
boodschap over te brengen. Deze mogelijkheid wordt de komende tijd uitgewerkt.

Waarschuwings- en Alarmeringssysteem (WAS)

In mijn verzamelbrief meldkamers, missiekritische communicatie, alerteren, brandweerzorg
en crisisbeheersing van 24 januari 2023 heb ik u geïnformeerd over de uitgevoerde
onderzoeken ten aanzien van de toekomst van het WAS. De onderzoeken laten zien dat
het WAS een beperkt gebruik kennen en onvoldoende meerwaarde hebben ten opzichte van
nieuwe systemen zoals NL-Alert. Ik heb toen ook aangegeven te hechten aan het draagvlak
en vertrouwen om te komen tot een besluit tot uitfasering.

Het Veiligheidsberaad heeft al in 2018 per brief te kennen gegeven dat het uitfaseren
van het WAS op termijn bespreekbaar is, mits er een volwaardig alternatief alarmeringsmiddel
beschikbaar is. De belangrijkste aandachtspunten bestonden destijds met name uit het
beperkte bereik van kwetsbare groepen en roamingproblematiek in grensgebieden.

Ik ben verheugd u te kunnen melden dat voornoemde ontwikkelingen en de verschillende
publiekscampagnes rondom NL-alert hieraan invulling hebben gegeven en positief hebben
bijgedragen aan de robuustheid en het bereik van NL-Alert. Het NIPV, het publieke
kennisinstituut van de veiligheidsregio’s, heeft op basis van die ontwikkelingen geconcludeerd
dat NL-Alert zich bewezen heeft als het primaire alerteringsinstrument.4
,
5 Daarmee nadert het moment dat een definitief besluit over het al dan niet uitfaseren
van het WAS, met waar nodig ruimte voor lokaal maatwerk, gaat worden genomen. Het
Veiligheidsberaad spreekt hier (intern) nogmaals over op 15 december, waarna ik Uw
Kamer, conform de motie van het lid Wolbert, over het voorgenomen besluit zal informeren.6

Persalarmering

Op 28 juni 2023 (Kamerstuk 29 517, nr. 246) heb ik uw Kamer geïnformeerd over de ontwikkelingen rondom persalarmering als gevolg
van mijn besluit van 14 april 2023. In die brief heb ik u ook geïnformeerd dat de
toekomst van het persalarm nader verkend wordt op basis van de uitkomsten van de hackathon
van maart van dit jaar. Met deze brief informeer ik u over de voortgang van die verkenning.
In september is een onafhankelijk projectleider gestart met het nader definiëren van
de oplossingsrichting. Hierin wordt nauw samengewerkt met het Ministerie van Onderwijs,
Cultuur en Wetenschap en met de belanghebbenden die ook vertegenwoordigd waren tijdens
de hackathon. De elementen van de oplossingsrichting worden in de vervolgfasen getoetst
op haalbaarheid, uitvoerbaarheid en proportionaliteit, op basis waarvan advisering
plaatsvindt. Hierna volgt een besluit over de toekomst van het persalarm. Mijn streven
is uw Kamer in de volgende verzamelbrief, voor de zomer van 2024, te informeren over
de ontwikkelingen omtrent dit onderwerp.

De Minister van Justitie en Veiligheid,
D. Yeşilgöz-Zegerius