Brief regering : Kapitaalverhoging Europese Bank voor Wederopbouw en Ontwikkeling

Nr. 36
BRIEF VAN DE MINISTER VAN FINANCIËN

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 4 december 2023

Op 17 november 2023 heeft de Europese Bank voor Wederopbouw en Ontwikkeling (EBRD)
een voorstel voorgelegd voor een kapitaalverhoging ten behoeve van het voortzetten
van de activiteiten van de bank in Oekraïne. Middels deze brief informeer ik uw Kamer
over de aanleiding voor deze kapitaalverhoging, het verloop van de onderhandelingen
en de Nederlandse inzet om met dit voorstel in te stemmen. De Nederlandse inzet bij
deze kapitaalverhoging is in nauwe afstemming met de Minister voor Buitenlandse Handel
en Ontwikkelingssamenwerking tot stand gekomen.

Aanleiding

Zoals aan uw Kamer vermeld in het verslag van de jaarvergadering 2023 van de EBRD1, hebben aandeelhouders de EBRD opdracht gegeven om voor het einde van 2023 een voorstel
aan de gouverneurs van de EBRD te sturen voor een inbetaalde kapitaalverhoging. Aandeelhouders
besloten op de jaarvergadering dat een inbetaalde kapitaalverhoging de meest effectieve
manier is om de EBRD blijvend in staat te stellen om in Oekraïne te investeren en
de AAA-rating van de bank te behouden.

Ook Nederland heeft hier op de jaarvergadering voor gepleit. Nederland is van mening
dat de EBRD in de nabije toekomst en in de wederopbouwfase een belangrijke rol kan
blijven spelen in Oekraïne, met een focus op het ondersteunen van de private sector
en reële economie. EBRD is gespecialiseerd in de ontwikkeling en ondersteuning van
de private sector, lagere overheden en staatsbedrijven. Daarbij heeft EBRD niet alleen
de kanalen om grote bedragen te mobiliseren en effectief in te zetten, maar is de
bank zelf ook actief betrokken bij het voeren van beleidsdialogen met o.a. staatsbedrijven
die leiden tot verbeterd bestuur, implementatie van standaarden en het inbouwen van
safeguards.

Oekraïne en de aangrenzende regio liggen in het kernmandaatgebied van de EBRD. Ten
tijde van het uitbreken van de oorlog was de EBRD de grootste institutionele investeerder
in Oekraïne en was het betrokken bij vrijwel alle staatsbedrijven. Het steunen van
Oekraïne en de aangrenzende regio heeft derhalve prioriteit voor de EBRD.

Verloop onderhandelingen

In de onderhandelingen over de kapitaalverhoging en de rol van de EBRD in Oekraïne
heeft Nederland aangegeven bereid te zijn tot een ambitieuze bijdrage, mits aan enkele
voorwaarden wordt voldaan, zoals met de Kamer gedeeld in het eerder genoemde verslag
van de jaarvergadering. Ten eerste heeft Nederland zich hard gemaakt voor ambitieuze
toezeggingen op de bredere beleidsagenda van de EBRD. Zo heeft Nederland ingezet op
de uitwerking van de aanbevelingen van de G20 over kapitaaltoereikendheidsraamwerken
van de IFI’s (capital adequacy frameworks; CAF), een ambitieuzere inzet op privatesectormobilisatie, ontwikkeling van een raamwerk
voor resultatenmanagement en erkenning van de noodzaak van aandacht voor kostenefficiëntie.
Op al deze thema’s heeft de EBRD toezeggingen gedaan, waarvan sommige de komende jaren
worden opgepakt en andere worden meegenomen in de onderhandelingen over de nieuwe
meerjarenstrategie van de EBRD (Strategy and Capital Framework 2026–2030). Nederland is erg tevreden over de bereikte resultaten op dit gebied.

Daarnaast heeft Nederland, samen met veel andere aandeelhouders, het belang benadrukt
van goede samenwerking met de andere aanwezige Internationale Financiële Instellingen
(IFI’s) en andere relevante actoren. Dit betekent dat de EBRD zich richt op haar comparatieve
voordeel als transitiebank, die de transitie naar een stabiele economie mogelijk maakt
met focus op een sterke private sector en hervormingsgezinde staatsbedrijven. De EBRD
beaamt dit en besteedt hier uitgebreid aandacht aan in het voorstel.

Tot slot vindt Nederland het ten aanzien van de scope van de kapitaalverhoging belangrijk
dat deze de EBRD in staat stelt de activiteiten in Oekraïne voort te zetten en niet
gebruikt wordt voor de geografische uitbreiding van de EBRD naar Sub-Sahara Afrika
en Irak. De EBRD heeft bevestigd dat die geografische uitbreiding kan plaatsvinden
binnen het bestaande kapitaal van de bank.

Voorstel kapitaalverhoging

Zoals in de eerdergenoemde Kamerbrief aan uw Kamer is voorgelegd, heeft Nederland
qua omvang gepleit voor een ambitieuze kapitaalverhoging binnen de range van EUR 3–5
mld. De onderhandelingen hebben geresulteerd in een concreet voorstel voor een kapitaalverhoging
van EUR 4 miljard. Dit bedrag is nodig om het huidige niveau van investeringen in
Oekraïne op peil te houden.

Als de kapitaalverhoging akkoord wordt bevonden door de aandeelhouders van de EBRD,
dienen aandeelhouders in 2024 aan te geven op hoeveel aandelen zij zich willen inschrijven.
Aandeelhouders kunnen maximaal naar rato inschrijven. Dit geeft NL het recht tot aankoop
van aandelen t.w.v. 100 miljoen. Een akkoord op de kapitaalverhoging schept internationaal
de verwachting dat NL naar rato zal inschrijven op de aandelen in 2024. Vooruitlopend
op de onderhandelingen bij de EBRD is op de begroting van Financiën 75 miljoen euro
gereserveerd. Het kabinet zal bij de voorjaarsbesluitvorming besluiten over een inschrijving
op de aandelen en legt dit te zijner tijd ter akkoord voor aan uw Kamer.

Aangezien de EBRD op alle onderwerpen van onze beleidsinzet stappen heeft gezet, blik
ik tevreden terug op deze onderhandelingen. Ook de uitkomst van een verhoging met
een omvang EUR 4 mld. is, gezien het krachtenveld en de Nederlandse inzet op een ambitieuze
verhoging in de range van EUR 3–5 mld. een mooie uitkomst. Om deze redenen ben ik
voornemens om voor 15 december in te stemmen met deze kapitaalverhoging.

De Minister van Financiën,
S.A.M. Kaag