Brief regering : Status update comptabele onrechtmatigheid ekv

Nr. 431
BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN FINANCIËN

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 27 november 2023

Conform de toezegging aan uw Kamer in mijn brief van 14 juni 20231 informeer ik u, mede namens de Minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking
(BHOS), over de voortgang van de analyse van de mogelijkheden om de comptabele onrechtmatigheid2 op begrotingsartikel 5 «Exportkredietverzekeringen, -garanties en investeringsverzekeringen»
van begroting IX op te heffen. In deze brief ga ik in op de comptabele onrechtmatigheid,
de aanpak en de planning.

Comptabele onrechtmatigheid uitvoering ekv

De comptabele onrechtmatigheid heeft betrekking op de uitvoering van de exportkredietverzekering
(ekv) die is belegd bij Atradius Dutch State Business N.V. (ADSB). De Staat treedt
bij de ekv op als verzekeraar. Op de uitvoering van de ekv zijn de Europese aanbestedingsrichtlijnen
en de Aanbestedingswet van toepassing.3 Een aanbesteding heeft tot nu toe niet plaatsgevonden, waardoor de uitvoering van
de ekv in mei van dit jaar door de Algemene Rekenkamer als comptabel onrechtmatig
is aangemerkt.

Aanpak project oplossing comptabele onrechtmatigheid

Beleidskompas als basis

Ik ben een project gestart waarin de mogelijkheden worden geanalyseerd om deze comptabele
onrechtmatigheid op te heffen. Het beleidskompas dient daarvoor als basis. Het beleidskompas
is de centrale werkwijze voor het maken van beleid bij de rijksoverheid en vervangt
het Integraal afwegingskader voor beleid en regelgeving (IAK). Aan uw Kamer is toegezegd
dat het beleidskompas standaard zal worden gebruikt in de beleidsvoorbereiding.4 Het dient niet alleen te worden gehanteerd bij het maken van nieuw beleid, maar ook
bij het herzien van bestaand beleid.

De analyse naar de mogelijkheden om de comptabele onrechtmatigheid op te heffen wordt
toegespitst op het vraagstuk van de uitvoeringspraktijk van de ekv. Ik zal daarin
de samenhang met het bredere publieke aanbod gericht op internationale handel en investeringen
meewegen.

Toetsingskader

In het project worden de verschillende uitvoeringsopties van de ekv, zowel met een
publieke als private uitvoering, geanalyseerd. Bij publieke uitvoeringsopties gaat
het bijvoorbeeld om een agentschap of een deelneming. Bij private uitvoeringsopties
gaat het bijvoorbeeld om een aanbesteding. Om te bepalen of de uitvoeringsopties kansrijk
zijn worden ze in lijn met het beleidskompas beoordeeld op een aantal criteria: 1)
rechtmatigheid, 2) doeltreffendheid, 3) doelmatigheid, en 4) uitvoerbaarheid.

Eerder heb ik aangegeven dat borging van de continuïteit en kwaliteit van dienstverlening
voor alle stakeholders centraal staat, ook indien de manier van uitvoeren van de ekv
verandert. De risico’s van een mogelijke transitie worden daarom in de analyse meegewogen
als belangrijk aanvullend criterium.

Om alle opties ook in internationaal perspectief te plaatsen zal ik tevens onderzoek
laten doen naar de ervaringen van andere landen met de verschillende wijzen van uitvoering
van hun ekv. In verschillende landen is in het (recente) verleden de uitvoering van
de ekv gewijzigd. Voor zover hieruit lessen zijn te trekken, neem ik die mee.

Stakeholders

Stakeholders, zoals exporteurs/banken, ADSB en het maatschappelijk middenveld zullen
worden geïnformeerd en waar relevant geconsulteerd. Op 5 juli jl. heeft een informele
bijeenkomst van de Rijkscommissie plaatsgevonden om exporteurs en banken te informeren
over de comptabele onrechtmatigheid. Tijdens deze bijeenkomst gaven de bedrijven het
belang aan van de continuïteit en kwaliteit van de dienstverlening van de ekv en wezen
zij op de noodzaak van een zorgvuldig proces.

Planning

Ik streef ernaar mijn analyse in de eerste helft van 2024 af te ronden. In de afgelopen
periode is echter gebleken dat de materie complex is en dat een zorgvuldige analyse
tijd vergt. Ik zal u voor de zomer informeren over de voortgang van het project.

Tot slot

De comptabele onrechtmatigheid laat onverlet dat de thans geldende overeenkomsten
die de Staat met ADSB gesloten heeft, juridisch bindend zijn. De juridische verplichtingen
die volgen uit die overeenkomsten worden uiteraard door de Staat nagekomen. Dit geldt
ook voor de polissen die door ADSB namens de Staat, zijn of worden afgesloten. Ook
geldt dat de continuïteit en kwaliteit van de dienstverlening aan het Nederlandse
bedrijfsleven gewaarborgd dienen te worden. Op grond van de huidige afspraken blijft
de uitvoering van de ekv-dienstverlening in ieder geval tot en met 2027 bij ADSB.

De Staatssecretaris van Financiën,
M.L.A. van Rij