Brief regering : Uitvoering van de motie van de leden Bontenbal en Kröger over spoedig een einde maken aan de verkoop van energiecontracten aan de deur en via de telefoon (Kamerstuk 29023-439)

27 879
Versterking van de positie van de consument

Nr. 450
BRIEF VAN DE MINISTER VOOR KLIMAAT EN ENERGIE

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 10 oktober 2023

Uw Kamer heeft mij verzocht om een schriftelijke toelichting te geven over de wijze
waarop de motie van de leden Bontenbal (CDA) en Kröger (GroenLinks) uitgevoerd wordt.1 Ik heb mijn sympathie ten aanzien van de motie uitgesproken, maar heb daarbij ook
aangegeven dat ik de motie ontijdig vind. Het huidige Europeesrechtelijke kader laat
het op dit moment niet toe om verkoop van energiecontracten aan de deur en via de
telefoon te verbieden. Dit maakt deze motie juridisch lastig uitvoerbaar. Gelet op
de motie zal de Minister van Economische Zaken en Klimaat (EZK) zich er in Europa
voor inzetten om deze verkoopmethoden in de toekomst wel te kunnen verbieden. Daarnaast
is de Minister van EZK reeds bezig met aanvullende regulering bij verkoop aan de deur.
Deze brief stuur ik u daarom mede namens de Minister van EZK.

Hieronder ga ik allereerst in op de huidige omstandigheden in de energiemarkt ten
aanzien van verkoop aan de deur en via de telefoon. Vervolgens zal ik de geldende
Europese en nationale regels toelichten waarbinnen verkoop aan de deur en via de telefoon
plaats zou moeten plaatsvinden. Daarna zet ik uiteen welke voorgenomen maatregelen
er zijn. Ik sluit af met een conclusie ten aanzien van het verzoek van de motie.

De huidige omstandigheden in de energiemarkt ten aanzien van verkoop aan de deur en
via de telefoon

Het is goed dat de consument inmiddels weer meer keuze heeft tussen verschillende
typen energiecontracten, waaronder ook vaste contracten.2Tegelijkertijd signaleert de ACM dat het aantal meldingen van agressieve en misleidende
werving toeneemt.3
,
4

Bestaande Europese en nationale regels

Lidstaten mogen op grond van Europese regelgeving extra maatregelen nemen tegen oneerlijke
handelspraktijken bij verkoop buiten verkoopruimten (zoals aan de deur, op straat
en tijdens een verkoopreisje) en via de telefoon, maar dit mag niet leiden tot een
algeheel of sectoraal verbod op deze verkoopmethoden.5

Nederland beschermt consumenten wettelijk op verschillende aspecten bij verkoop aan
de deur en via de telefoon, zoals met een bedenktijd van veertien dagen, een vernietigingsmogelijkheid
bij oneerlijke handelspraktijken en het opt-in regime bij telemarketing. Gemeenten hebben daarnaast verschillende mogelijkheden
om op lokaal niveau met maatwerkoplossingen overlast door energieverkopers te beperken,
bijvoorbeeld door een vergunningstelsel of een verbod op verkoop aan de deur of op
straat op bepaalde plekken of tijden. De meeste gemeenten hebben aanvullende regels
gesteld.6

Ook is in zelfregulering aandacht voor werving van klanten via verkoop aan de deur
en via de telefoon, zoals via de Code Fieldmarketing7, de Code voor Telemarketing8 en de Gedragscode Consument en Energieleverancier9. Zo heeft de sector bijvoorbeeld afgesproken dat consumenten die geen prijs stellen
op verkoop aan de deur dit kunnen aangeven via een sticker op de deur. Verkopers moeten
dergelijke stickers en andere ondubbelzinnige mededelingen respecteren.

Voorgenomen maatregelen

Bij verkoop buiten verkoopruimte en via de telefoon worden consumenten meestal overvallen
met een aanbod.10 Het is wenselijk dat consumenten de tijd hebben om een weloverwogen keuze te kunnen
maken, net zoals in de winkel of online, bijvoorbeeld door verschillende producten
of diensten te vergelijken. Bij telemarketing geldt al dat consumenten alleen aan
een langer lopende overeenkomst, zoals energie, zijn gebonden als zij na het gesprek
expliciet schriftelijk instemmen. Dit is het zogeheten schriftelijkheidsvereiste.
Daarom wil de Minister van Economische Zaken en Klimaat vergelijkbare regels invoeren
voor de totstandkoming van contracten die worden aangeboden buiten de verkoopruimte,
zoals bij verkoop aan de deur. Deze inzet is voor het zomerreces omschreven in de
Nederlandse Consumentenagenda 2023.11

Daarnaast heeft Energie-Nederland een aanvullende «Kwaliteitsstandaard voor advies
over aanbod energiecontract aan consumenten» opgesteld en in concept vastgesteld.
Het doel van deze concept kwaliteitsstandaard is om de Gedragscode Consument en Energieleverancier
van Energie-Nederland toe te lichten, controleerbaarder te maken en concrete handvatten
te bieden over het zaken doen met intermediairs. Deze nieuwe vorm van afspraken over
de wijze waarop de leveranciers omgaan met werving treedt op 1 januari 2024 in werking
voor de ondertekenaars. Bovendien wordt de code voor telemarketing momenteel herzien
en aangescherpt door brancheorganisatie DDMA.

Conclusie en uitvoering motie

Consumenten ervaren druk bij verkoop van energiecontracten aan de deur en aan de telefoon
en hebben hier al langere tijd veel klachten over. Dit geeft aanleiding tot extra
maatregelen naast de algemene consumentenrechten, zoals een aangescherpt schriftelijkheidsvereiste
en het ingevoerde opt-in systeem bij telemarketing. Tegelijkertijd verwacht ik van de sector dat zij het maximale
doet om de onvrede onder consumenten zo veel mogelijk terug te dringen door zich aan
ambitieuze en effectieve zelfregulering te verbinden.

De komst van de nieuwe Kwaliteitsstandaard vanuit de energiesector zie ik als een
positieve stap, maar de toegevoegde waarde voor de consument zal wel in de praktijk
moeten blijken. Dit staat of valt met zowel de inhoud van de Kwaliteitsstandaard,
als de naleving ervan en de controle hierop.

Zoals aangegeven is een verbod op verkoop door middel van colportage en telemarketing
op dit moment Europeesrechtelijk niet mogelijk. Gelet op de aangenomen motie, gaat
de Minister van Economische Zaken en Klimaat zich er in de EU voor inzetten om als
lidstaat de mogelijkheid te krijgen om voor een nationaal verbod te kiezen. Dit vormt
daarmee onderdeel van de inzet van Nederland richting een nieuwe Europese Commissie
in 2024. Als dit wordt aangepast in Europese regelgeving kan een toekomstig kabinet
afwegen of een dergelijk verbod in Nederland wordt ingevoerd (al dan niet voor bepaalde
sectoren, zoals energie).

De Minister voor Klimaat en Energie, R.A.A. Jetten