Brief regering : Gevolgen voor nieuw beleid stemming SZW-begroting ná 1 januari 2024

Nr. 9 BRIEF VAN DE MINISTERS VAN SOCIALE ZAKEN EN WERKGELEGENHEID EN VOOR ARMOEDEBELEID,
PARTICIPATIE EN PENSIOENEN

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 19 september 2023

Op verzoek van uw Kamer bied ik hierbij een overzicht aan van de nieuwe beleidsuitgaven
die zijn opgenomen in de ontwerpbegroting 2024 van het Ministerie van Sociale Zaken
en Werkgelegenheid en die ingaan vanaf 1 januari 2024.

In het overzicht zijn alleen de uitgaven voor 2024 opgenomen, omdat alleen deze uitgaven
ingevolge artikel 105 van de Grondwet ter autorisatie aan het parlement worden voorgelegd.

In de ontwerpbegroting van Sociale Zaken en Werkgelegenheid voor 2024 zijn maatregelen
opgenomen die zien op het verbeteren van de koopkracht van Nederlanders, waaronder
een ophoging van het kindgebonden budget en een bevriezing van de afbouw van de dubbele
algemene heffingskorting in de bijstand. De wettelijke basis voor deze maatregelen
volgt uit het Belastingplan 2024, welke gelijktijdig met de Miljoenennota 2024 en
de ontwerpbegrotingen 2024 van alle departementen aan uw Kamer wordt aangeboden. Het
is daarom van belang het Belastingplan en de ontwerpbegroting in samenhang te bezien.

Voor verschillende andere regelingen met een wettelijke basis, waaronder de uitkeringsregelingen
die vallen onder de beleidsverantwoordelijkheid van het Ministerie van Sociale Zaken
en Werkgelegenheid, geldt dat zonder geautoriseerde begroting de uitbetaling aan burgers
op basis van de wet door zal gaan. Er kan dan wel sprake zijn van onrechtmatigheid
als de begroting niet geautoriseerd is vóór 1 januari 2024. Dit geldt voor uitkeringen
die gefinancierd worden vanuit de Rijksbegroting (Begrotingshoofdstuk 15), zoals de
bijstand en de Wajong. Uitgaven aan premiegefinancierde uitkeringen zoals de WW en
de WIA (Begrotingshoofdstuk 40, Sociale Verzekeringen) zijn niet onrechtmatig als
de begroting niet vóór 1 januari 2024 wordt goedgekeurd.

De gereserveerde middelen voor het gebaar van erkenning voor ouderen van Surinaamse
herkomst staan op de aanvullende post bij Financiën en zijn derhalve niet terug te
vinden in bijgevoegd overzicht dat ziet op de SZW-begroting. Op korte termijn beziet
het Kabinet het advies van de Raad van State over dit onderwerp en wordt u hierover
geïnformeerd.

De Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, C.E.G. van Gennip

De Minister voor Armoedebeleid, Participatie en Pensioenen, C.J. Schouten

Bijlage 1. Tabel nieuwe beleidsmatige uitgaven 2024 (onderstaand overzicht is niet
uitputtend.)

Nieuwe beleidsmatige uitgaven 2024 (bedrag x € 1.000)

 

Artikel

2024

Tijdelijke noodmaatregel bedrijfsartsen

1

10.000

Uitvoeringskosten LEXCES TSB

1

3.000

Middelen voor individuele scholing SLIM-regeling

1

25.000

Verhoging Onderstand Caribisch Nederland

2

1.300

Stapsgewijze arbeidstoeleiding praktijkleren mbo

2

5.000

Tegemoetkoming energiekosten studenten

2

69.000

Tijdelijk Noodfonds Energie

2

60.000

Energietoelage Caribisch Nederland

2

4.500

Incidentele inkomensmaatregelen Caribisch Nederland

2

1.000

Bevriezen afbouw dubbele algemene heffingskorting (AHK)

2

25.742

Arbeidsmarktdienstverlening (RMT's)

2,5,96,99

84.750

Individuele Plaatsing en Steun-trajecten

3

3.405

Werkvoorzieningen visueel beperkten

4, 11

900

Subsidieregeling mbo-praktijkleren

5

5.072

Verhoging WML Caribisch Nederland: doorwerking ziekteverzekering (ZV)

6

100

Kinderopvang Caribisch Nederland

7

200

Verhoging Ouderdomsverzekering Caribisch Nederland

8

9.100

Verhoging AWW Caribisch Nederland

9

600

Verhoging Wet Kindgebonden Budget

10

1.075.264

Verhoging kinderbijslag Caribisch Nederland

10

4.400

Leerwerkloketten

11

2.900

Uitvoeringskosten WIA LKS

11

5.000

Plan van aanpak statushouders aan het werk

13

11.200

Regionale verbinders

99

5.000

Tijdelijke noodmaatregel bedrijfsartsen

Met de 1e suppletoire begroting 2023 heeft uw Kamer ingestemd met een bedrag van € 4,7 miljoen
voor de tijdelijke medefinanciering aan de opleiding van bedrijfsartsen in 2023. In
2024 wordt voorzien dat de tijdelijke medefinanciering wordt opgehoogd naar € 10 miljoen.
Mocht de SZW-begroting 2024 nog niet zijn goedgekeurd op 1 januari 2024, komt de medefinanciering
per 1 januari 2024 in het geding.

Uitvoeringskosten LEXCES TSB

In de eerste suppletoire begroting SZW 2023 is bekostiging aan LEXCES voor de uitvoering
van de Tegemoetkoming Stoffengerelateerde Beroepsziekten (TSB) in 2024 met € 3 miljoen
verhoogd. Mocht de begroting 2024 nog niet zijn goedgekeurd op 1 januari 2024, kan
deze ophoging van de bekostiging niet zondermeer doorgang vinden, waardoor tekorten
kunnen ontstaan.

Middelen voor individuele scholing SLIM-regeling

De scholingssubsidie STAP, die per 2024 wordt stopgezet, is in 2023 conform de motie
van het lid Van der Lee c.s. (Kamerstuk 29 544, nr. 1184) gerichter vormgegeven. Hierdoor valt in 2023 een bedrag vrij van € 147 miljoen.
Van dit bedrag wordt € 73,7 miljoen aangewend om het budget voor de SLIM incidenteel
te verhogen van 2024 tot en met 2027. Het extra budget wordt (eveneens conform de
motie van het lid Van der Lee c.s.) ingezet voor individuele scholing. Als het beleid
later dan 1 januari 2024 in uitvoering wordt genomen, is het SLIM-onderdeel voor individuele
scholing mogelijk later beschikbaar.

Verhoging Onderstand Caribisch Nederland

Om de koopkracht te bevorderen en de armoede te bestrijden verhoogt het kabinet de
Onderstand Caribisch Nederland tot 85% van het Wettelijk Minimumloon (WML). Als de
SZW-begroting per 1 januari 2024 niet wordt goedgekeurd, leidt dat mogelijk tot onrechtmatige
uitgaven.

Stapsgewijze arbeidstoeleiding praktijkleren mbo

Dit betreft middelen om sociale ondernemers te stimuleren om praktijkleren in het
mbo te implementeren in de eigen organisatie en zo stapsgewijs via mbo-praktijkleren
mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt toe te leiden naar werk. Mocht de begroting
2024 op 1 januari 2024 nog niet zijn goedgekeurd, kan deze maatregel mogelijk niet
direct van start gaan.

Tegemoetkoming energiekosten studenten

DUO keert begin 2024 een eenmalige tegemoetkoming uit aan studenten voor de energiekosten.
Mocht de begroting 2024 op 1 januari 2024 nog niet zijn goedgekeurd, dan zal DUO mogelijk niet in staat zijn de tegemoetkoming begin januari uit te keren.

Tijdelijk Noodfonds Energie

Dit betreft een reservering voor een bijdrage van het Rijk aan het Tijdelijk Noodfonds
Energie in 2024. Het Noodfonds streeft ernaar om per januari 2024 weer te starten.
Mocht de begroting 2024 op 1 januari 2024 nog niet zijn goedgekeurd, dan zal de bijdrage van het Rijk mogelijk vertragen met als gevolg dat het Noodfonds
niet voldoende middelen heeft om begin 2024 opnieuw open gesteld te worden.

Energietoelage Caribisch Nederland

Om de koopkracht te bevorderen en de armoede te bestrijden zijn middelen gereserveerd
voor een energietoelage in 2024. Deze middelen (€ 4,5 miljoen) kunnen op een later
moment worden overgeboekt naar de openbaar lichamen (via de vrije uitkering) nadat
de SZW-begroting 2024 is geautoriseerd.

Incidentele inkomensmaatregelen Caribisch Nederland

Om de koopkracht te bevorderen en de armoede te bestrijden in Caribisch Nederland
stelt het kabinet in 2024 € 1 miljoen beschikbaar aan de openbare lichamen voor flankerend
armoedebeleid. Deze middelen kunnen op een later moment worden overgeboekt naar de
openbaar lichamen (via de vrije uitkering) nadat de SZW-begroting 2024 is geautoriseerd.

Bevriezen afbouw dubbele algemene heffingskorting

Deze zomer is besloten de afbouw van de dubbele algemene heffingskorting (AHK) te
bevriezen in 2024 en de eerder voorgenomen versnelling terug te draaien. Dit leidt
tot hogere uitgaven in de Toeslagenwet en Bijstand. Een latere behandeling van de
SZW-begroting 2024 heeft geen gevolgen voor de uitkeringen aan uitkeringsgerechtigden,
mits het Belastingplan 2024 tijdig wordt goedgekeurd. Indien het extra benodigde budget
niet per 1 januari 2024 wordt geautoriseerd, kunnen onrechtmatige uitgaven ontstaan.

Arbeidsmarktdienstverlening

Dit betreft middelen voor de verlenging van de regionale mobiliteitsteams (RMT’s)
naar 2024. Mocht de begroting 2024 op 1 januari 2024 nog niet zijn goedgekeurd, dan
betekent het dat de middelen voor financiering van de regionale mobiliteitsteams pas
later beschikbaar komen.

Individuele Plaatsing en Steun-trajecten

Dit betreft middelen om ook in 2024 nieuwe Individuele Plaatsing en Steun-trajecten
(IPS) te kunnen starten om mensen met een psychische aandoening uit de gemeentelijke
doelgroep te kunnen begeleiden naar werk. Mocht de begroting 2024 op 1 januari 2024
nog niet zijn goedgekeurd, dan kan deze maatregel mogelijk niet direct van start gaan.

Werkvoorzieningen visueel beperkten

Dit betreft het wetsvoorstel «Wijziging van de Participatiewet ten behoeve van de
werkvoorzieningen voor visueel beperkten» met beoogde invoeringsdatum van 1 januari
2024. In 2024 wordt voor de werkvoorzieningen en uitvoeringskosten in totaal € 900.000
overgeboekt van het gemeentefonds naar de SZW-begroting, zodat het UWV de werkvoorzieningen
voor visueel beperkten kan aanbieden. Mocht de begroting 2024 op 1 januari 2024 nog
niet zijn goedgekeurd, dan komen de middelen voor het UWV later beschikbaar.

Subsidieregeling mbo-praktijkleren

Dit betreft middelen voor de subsidieregeling mbo-praktijkleren, waarbij de onkosten
van werkgevers deels worden vergoed voor het aanbieden van een leerplek voor praktijkleren
in het mbo. Mocht de begroting 2024 op 1 januari 2024 nog niet zijn goedgekeurd, dan
betekent het dat de middelen voor voortzetting van de subsidieregeling pas later beschikbaar
komen.

Verhoging WML Caribisch Nederland: doorwerking ziekteverzekering (ZV)

De verhoging van het wettelijk minimumloon (WML) in Caribisch Nederland werkt door
op de uitkeringslasten van de Ziekteverzekering (ZV). Als de SZW-begroting per 1 januari
2024 niet wordt goedgekeurd, leidt dat mogelijk tot onrechtmatige uitgaven.

Kinderopvang Caribisch Nederland

Om de koopkracht te bevorderen en de armoede te bestrijden in Caribisch Nederland
zijn middelen gereserveerd voor de verhoging van het wettelijk minimumloon (WML) voor
Caribisch Nederland. Dit heeft doorwerking op de personeelskosten voor kinderopvang
en daarmee op de hoogte van de subsidieregeling voor kinderopvang op de BES-eilanden.
De voorgenomen subsidieverhoging kan ook na 1 januari 2024 plaatsvinden, maar is gelet
op de hogere personeelskosten van de kinderopvangorganisaties per 1 januari 2024 niet
wenselijk.

Verhoging Ouderdomsverzekering Caribisch Nederland

Om de koopkracht te bevorderen en de armoede te bestrijden verhoogt het kabinet de
algemene ouderdomsverzekering (AOV) Caribisch Nederland tot 85% van het wettelijk
minimumloon (WML). Als de SZW-begroting per 1 januari 2024 niet wordt goedgekeurd,
leidt dat mogelijk tot onrechtmatige uitgaven.

Verhoging AWW Caribisch Nederland

Om de koopkracht te bevorderen en de armoede te bestrijden verhoogt het kabinet de
algemene weduwen- en wezenverzekering (AWW) Caribisch Nederland tot 85% van het wettelijk
minimumloon (WML). Als de SZW-begroting per 1 januari 2024 niet wordt goedgekeurd,
leidt dat mogelijk tot onrechtmatige uitgaven.

Verhoging Wet Kindgebonden Budget

Het kabinet heeft besloten om een pakket koopkrachtmaatregelen te treffen om de evenwichtigheid
van de koopkracht in 2024 te bevorderen en te voorkomen dat de armoede onder volwassenen
en kinderen oploopt. Een van de maatregelen in dat kader is een verhoging van de Wet
Kindgebonden Budget (WKB). Als de SZW-begroting per 1 januari 2024 niet wordt goedgekeurd,
leidt dat mogelijk tot onrechtmatige uitgaven.

Verhoging kinderbijslag Caribisch Nederland

Om de koopkracht te bevorderen en de armoede te bestrijden verhoogt het kabinet de
kinderbijslag Caribisch Nederland met $ 90 per kind per maand. Als de SZW-begroting
per 1 januari 2024 niet is goedgekeurd, leidt dat mogelijk tot onrechtmatige uitgaven.

Leerwerkloketten

Dit betreft middelen om in 2024 de leerwerkloketten Plus te verlengen en ook de Flexibele
Brigade Leerwerkloketten met een jaar te verlengen. Mocht de begroting 2024 op 1 januari
2024 nog niet zijn goedgekeurd, dan betekent dit een mogelijke onderbreking van de
financiering van deze activiteiten.

Uitvoeringskosten WIA LKS

Beoogd is per 2025 het instrument Loonkostensubsidie (LKS) ook beschikbaar te stellen
voor volledig arbeidsongeschikten. Dit vergt een systeemwijziging bij UWV, hetgeen
€ 5 miljoen kost in 2024. Mocht de begroting 2024 op 1 januari 2024 nog niet zijn
goedgekeurd dan kan deze budgetophoging niet direct plaatsvinden. Als de extra uitvoeringskosten
later in 2024 alsnog beschikbaar gesteld kunnen worden, loopt het voorstel voor invoering
van LKS in de WIA waarschijnlijk geen vertraging op.

Plan van aanpak statushouders aan het werk

Dit Plan van Aanpak beoogt de arbeidsparticipatie van statushouders te verhogen. Mocht
de begroting 2024 op 1 januari 2024 nog niet zijn goedgekeurd, vindt de verhoging
van het budget mogelijk pas later doorgang en ontvangen gemeenten en werkgevers mogelijk
pas later geld, waardoor statushouders wellicht minder snel aan het werk worden geholpen.

Regionale verbinders

Dit betreft de middelen voor het aanstellen van regionale verbinders om in de regio
meer te kunnen betekenen voor statushouders en andere kwetsbare groepen in de begeleiding
naar werk. Mocht de begroting 2024 op 1 januari 2024 nog niet zijn goedgekeurd, dan
betekent dit een mogelijke onderbreking van de financiering van deze maatregel.