Brief regering : Rapport 'Coffeeshops in Nederland 2022'

Nr. 534
BRIEF VAN DE MINISTER VAN JUSTITIE EN VEILIGHEID

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 18 september 2023

Met deze brief bied ik uw Kamer het rapport «Coffeeshops in Nederland 2022» aan. Dit
rapport is de zestiende meting van het aantal coffeeshops in Nederland en het gemeentelijk
coffeeshopbeleid (1999–2022). De meting wordt sinds 2012 tweejaarlijks uitgevoerd
en aan uw Kamer gestuurd. Het onderzoek is in opdracht van het Wetenschappelijk Onderzoek-
en Documentatie Centrum (WODC) van het Ministerie van Justitie en Veiligheid uitgevoerd
door het onafhankelijk onderzoeks- en adviesbureau Breuer & Intraval. Deze brief weergeeft
een overzicht van de resultaten van het onderzoek.

Coffeeshops in Nederland

Eind 2022 telde Nederland in totaal 565 coffeeshops verspreid over 102 coffeeshopgemeenten.
Dat is er één meer dan het aantal coffeeshops eind 2020 en een daling ten opzichte
van eind 2018 toen er 567 coffeeshops waren. De onderzoekers spreken zoals voorgaande
jaren van een stabiliserende trend.

Voor het eerst is in deze meting de vraag meegenomen wat voor «type» coffeeshops gevestigd
zijn in gemeenten: consumptie-coffeeshops of afhaal-coffeeshops. Onder de 565 coffeeshops
die Nederland eind 2022 telt, zijn naar schatting 368 consumptie-coffeeshops en 110
afhaal-coffeeshops. Van de overige 87 coffeeshops is het «type» niet bekend.

Gemeentelijk coffeeshopbeleid

Ten opzichte van de voorgaande meting is het gemeentelijke coffeeshopbeleid weinig
veranderd. Vrijwel alle coffeeshopgemeenten hanteren een maximumbeleid waarbij een
maximum aantal coffeeshops binnen de gemeentegrenzen wordt toegestaan (99 van de 102
coffeeshopgemeenten).

14 gemeenten, tien minder ten opzichte van de vorige meting, geven aan dat er regionale
afspraken zijn gemaakt over het coffeeshopbeleid. De afspraken hebben betrekking op
het maximum aantal coffeeshops in de regio en op het al dan niet (actief) handhaven
van het ingezetenencriterium (I-criterium).

Bij de huidige meting is voor het eerst in kaart gebracht of en hoe het Experiment
gesloten coffeeshopketen, de coronamaatregelen en het per 1 juli 2022 ingevoerde verbod
op rookruimtes mogelijk invloed hebben gehad op het gemeentelijke coffeeshopbeleid.
Vijf van de eerste tien deelnemende gemeenten binnen het experiment hebben hun beleid
in overeenstemming met het experiment gewijzigd. De coronamaatregelen hebben niet
geleid tot beleidswijzigingen, maar lijken wel invloed te hebben gehad op de handhaving.
Gemeenten gaven aan dat er minder proactieve controles plaatsgevonden ten aanzien
van de landelijke en lokale gedoogcriteria. De controles die wel plaatsvonden waren
met name gericht op de naleving van de coronamaatregelen en niet op de gedoogcriteria.
Ook het per 1 juli 2022 ingevoerde verbod op rookruimtes in de horeca heeft niet tot
beleidswijzigingen geleid. Enkele gemeenten hebben het verbod vermeld als voorwaarde
voor een gedoogverklaring. Gemeenten gaven aan wel de indruk te hebben dat het afhalen
van cannabisproducten populairder is geworden dan ter plaatse consumeren en koppelen
deze ontwikkeling gevoelsmatig aan het verbod.

Bijna alle 102 coffeeshopgemeenten hebben de handhaving van de AHOJG-criteria1 en de maximale handelshoeveelheid in het beleid opgenomen. Het aantal gemeenten dat
het ingezetenencriterium in het beleid heeft staan is met 74,5% gelijk gebleven ten
opzichte van 2020. In 96 van de 102 coffeeshopgemeenten is er naast de landelijke
gedoogcriteria ook een vestigingscriterium van toepassing. Het afstandscriterium is
nog steeds het meest gehanteerde criterium. De meeste gemeenten hanteren een afstand
van 250 meter of minder van een coffeeshop tot een onderwijsinstelling.

Toezicht en handhaving

Het praktische toezicht op de coffeeshops is in de meeste gemeenten de gezamenlijke
taak van politie en gemeente (63 van de 102 coffeeshopgemeenten). De meeste coffeeshopgemeenten
(90,2%) geven aan dat de bestuursrechtelijke sancties voor het overtreden van de van
toepassing zijnde gedoogcriteria formeel zijn vastgelegd in een handhavingsarrangement.
In 2022 zijn er in totaal 15 overtredingen in 12 gemeenten geconstateerd. Dat zijn
er minder dan in 2020 toen 42 overtredingen in 21 verschillende gemeenten werden geconstateerd.
Het vaakst werd in 2022 een overtreding van de Maximale handelshoeveelheid geconstateerd
(9 keer).

Volgende meting

Vanwege de gestage ontwikkelingen in het gemeentelijk coffeeshopbeleid blijft het
landelijke gedoogbeleid ongewijzigd. Het is van belang om inzicht te blijven krijgen
in het gemeentelijke coffeeshopbeleid en te monitoren waar en hoeveel coffeeshops
zich in Nederland bevinden. Mijn ministerie is dan ook van plan de landelijke meting
voort te zetten naast de monitor die in het kader van het Experiment gesloten coffeeshopketen
wordt uitgevoerd.

De Minister van Justitie en Veiligheid,
D. Yesilgöz-Zegerius