Brief regering : Verslag informele energieraad van 11-12 juli 2023

Nr. 1030 BRIEF VAN DE MINISTER VOOR KLIMAAT EN ENERGIE

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 30 augustus 2023

Hierbij stuur ik u het verslag van de informele Energieraad die op 11 en 12 juli 2023
plaatsvond in Valladolid, Spanje. Nederland werd tijdens de informele Energieraad
hoogambtelijk vertegenwoordigd.

De Minister voor Klimaat en Energie, R.A.A. Jetten

Verslag Informele Energieraad 11 en 12 juli 2023

Op 11 en 12 juli vond in Valladolid, Spanje, de informele Energieraad plaats. Tijdens
de informele Energieraad had het Spaanse voorzitterschap het thema open strategische
autonomie (hierna: OSA) in relatie tot de energiemarkt geagendeerd. De discussie over
dit thema vond plaats in twee aparte tafelrondes. De eerste tafelronde richtte zich
op het versterken van waardeketens en de leveringszekerheid van de Europese energiesector
en de tweede ging over de uitdagingen om tot een gedigitaliseerde en geïntegreerde
interne energiemarkt te komen.

Eerste sessie: Waardeketens en de leveringszekerheid in de energiesector

De Europese Commissie (hierna: Commissie) benadrukte het belang van voostellen zoals
de Critcal Raw Materials Act (hierna: CRMA), Net Zero Industry Act en Strategic Technologies for Europe Platform voor het versterken van de Europese waardeketens en leveringszekerheid. De afhankelijkheden
van China met betrekking tot kritische grondstoffen kunnen hiermee afgebouwd worden
op een open manier zonder protectionisme, aldus de Commissie. Tot slot benadrukte
de Commissie het belang van een snelle behandeling van deze voorstellen en het voorzitterschap
ondersteunde deze oproep.

In het algemeen ondersteunden vrijwel alle lidstaten, waaronder Nederland, het belang
van kritieke grondstoffen en de CRMA. Voor de energietransitie zijn grondstoffen van
cruciaal belang en voor sommige hernieuwbare energiebronnen, zoals zonnepanelen en
windmolens, zijn sommige kritieke grondstoffen onmisbaar. Ook benadrukten verschillende
lidstaten het belang van circulariteit waardoor er überhaupt minder (nieuwe)grondstoffen
nodig zijn. Ook kwamen er een aantal specifieke voorbeelden van lidstaten naar voren
die benadrukten dat acceptatie van de lokale bevolking cruciaal is voor mijnbouwactiviteiten
rondom deze grondstoffen en dat informatieverschaffing en consultatie van betrokkenen
daarbij van groot belang is.

Een ander aandachtspunt dat naar voren kwam in de tafelronde zag toe op de nationale
vergunningsprocessen en Europese regelgeving rondom hernieuwbare energie. Om de snelheid
van de transitie te versnellen, benadrukte een aantal lidstaten dat deze processen
en regels duidelijker en effectiever gemaakt moeten worden. Samen met een aantal andere
lidstaten heeft Nederland verder gewezen op het belang van het stimuleren van innovatie
om grondstofgebruik te verminderen. Ook heeft Nederland met andere lidstaten gepleit
voor betere interconnectie in het Europese energiesysteem zodat hernieuwbare energie
ook beter geïntegreerd kan worden.

Tot slot was er tussen een aantal lidstaten een bekend verschil te zien in hoe zij
de energietransitie voor zich zien en met welke energiebronnen. Een aantal lidstaten
benadrukte het belang van technologieneutraliteit en het gebruik van alle mogelijke
bronnen zoals kernenergie, terwijl anderen alleen de focus willen leggen op volledig
hernieuwbare bronnen.

Tweede sessie: Uitdagingen voor een gedigitaliseerde en geïntegreerde interne energiemarkt

Ook deze tafelronde werd afgetrapt door de Commissie die erop wees dat de behoefte
aan flexibiliteit in het energiesysteem zal toenemen en daarmee ook de behoefte aan
energieopslag en het borgen van leveringszekerheid. Daarom is het van belang om technische
blokkades weg te nemen en te zorgen voor nieuwe aansluitingen en energieopslag in
het nieuwe (hernieuwbare) energiesysteem. De Commissie heeft dit geprobeerd op te
lossen in voorstellen zoals REDIII en de Hervorming van de Elektriciteitsmarkt richtlijn,
maar roept lidstaten ook op dit verder toe te passen in hun nationale energieplannen,
zoals sommige lidstaten al hebben gedaan. Tot slot benadrukte de Commissie dat regionale
samenwerking een sleutelrol speelt bij de uitrol van energie-infrastructuur.

Het belang van energieopslag en flexibiliteit in het energiesysteem werd ondersteund
door alle lidstaten. Tevens werd ook in deze tafelronde door vrijwel elke lidstaat
benadrukt dat interconnectie voor een goed functionerende interne energiemarkt noodzakelijk
is. Een aantal lidstaten benoemde het belang van effectieve marktinterventies en het
goed inzetten van prijsprikkels als oplossing voor het opslagprobleem. Nederland benadrukte
het belang van innovatie en nieuwe technologieën om verschillende soorten opslag mogelijk
te maken en gaf aan dat het harmoniseren van certificering voor deze opslagsystemen
ervoor kan zorgen dat innovatie versnelt en makkelijker brede verspreiding vindt.
Daarnaast deed Nederland, zoals bij eerdere Raden, een oproep om de herziening van
de Europese elektriciteitsmarkt te baseren op goede impact assessments. Deze oproep
werd gesteund door meerdere lidstaten.