Brief regering : Voortgang zero-emissiezones

31 305
Mobiliteitsbeleid

Nr. 449
BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN INFRASTRUCTUUR EN WATERSTAAT

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 21 augustus 2023

De startdatum van zero-emissiezones voor stadslogistiek komt steeds dichterbij. Op
1 januari 2025 zullen in de eerste zeventien gemeenten zero-emissiezones, ook wel
nul-emissiezones genoemd, van kracht worden. In de loop van 2025 en in 2026 komen
er in ten minste elf andere gemeenten zero-emissiezones bij, verspreid over het hele
land. Ik werk volop mee aan de voorbereidingen om de zero-emissiezones tot een succes
te maken. Deze brief beschrijft de toekomstige ontwikkelingen rondom stedelijke zonering
voor andere voertuigcategorieën. Verder wordt u geïnformeerd over de stand van zaken
rond de verduurzaming van koeltransport en over de ontwikkeling van de inzet van elektrische
vrachtfietsen.

Toekomstige ontwikkeling stedelijke zonering

Conform toezegging1 aan de Kamer naar aanleiding van een vraag van Kamerlid Van Ginneken, schets ik u
het voorgenomen beeld van wanneer welke voertuigcategorieën door gemeenten toegevoegd
kunnen worden aan het beleid van zero-emissiezones. Ook zend ik u bijgaand het onderzoeksrapport
«Toekomstbeeld stedelijke zonering.» 2 Dit rapport gaat in op de ontwikkelingen van zero-emissiezones en geeft advies over
wanneer welke voertuigcategorieën toegevoegd kunnen worden aan de zero-emissiezones.

Zoals bekend, kunnen gemeenten vanaf 1 januari 2025 een zero-emissiezone invoeren
voor stadslogistiek (bestel- en vrachtauto’s) en werk ik aan een wetswijziging die
ook zero-emissiezones voor taxi’s mogelijk maakt. Uit gesprekken met gemeenten blijkt
dat bij minstens acht gemeenten de ambitie leeft om in de toekomst ook andere voertuigcategorieën
toe te voegen aan het regime van zero-emissiezones. Het belangrijkste argument hiervoor
is dat deze gemeenten vanaf 2030 volledig zero-emissie vervoer in de stad wensen te
realiseren. Onder de huidige regelgeving is dit echter nog niet mogelijk. Hieronder
ga ik in op de afweging voor de diverse voertuigcategorieën:

Touringcars

Op dit moment lopen er gesprekken tussen mijn ministerie, gemeenten en de touringcarbranche
om deze voertuigcategorie toe te voegen aan het toegangsregime van de ZE-zone. Mijn
streven is dat dit in 2027 mogelijk wordt.

Personenauto’s

Bij de Voorjaarsnota-besluitvorming over het klimaatpakket is besloten om personenauto’s
(in ieder geval voor 2030) niet toe te voegen aan het regime van zero-emissiezones.
Opvolging op het rapport om hier vanaf 2030 een mogelijkheid voor te creëren wordt
overgelaten aan een volgend Kabinet.

Brom- en snorfiets

Zoals verzocht door de Kamer, is in het rapport ook gekeken naar de mogelijkheden
van het toevoegen van brom- en snorfietsen aan de zero-emissiezones. Voor deze voertuigcategorie
ga ik in gesprek met gemeenten en branche- en belangenorganisaties over de vraag of
de zero-emissiezone het meest gepaste instrument is om de wens van uitstootvrije brom-
en snorfietsen in de binnenstad te realiseren. Een andere, maar niet geharmoniseerde
mogelijkheid is werken met een geslotenverklaring, waar enkele gemeenten al toe hebben
besloten. Een geslotenverklaring is een gemeentelijke bevoegdheid om een voertuigtype
vanaf een bepaald bouwjaar te weren.

Particuliere bestel- en vrachtauto’s

Verder is het advies uit het rapport om ook particuliere bestel- en vrachtauto’s –
die volgens de huidige plannen de mogelijkheid hebben middels een ontheffing een zone
in te kunnen rijden – uiterlijk vanaf 2030 niet meer te ontheffen. Bij de recente
Voorjaarsnota-besluitvorming over het klimaatpakket is parallel aan het schrijven
van dit rapport besloten om particuliere bestelauto’s op termijn onder de regelgeving
van zero-emissiezones te laten vallen. Per wanneer dit zal zijn, wordt in overleg
met de gemeenten besloten, in samenhang met de verdere uitbreiding van zonering voor
andere voertuigcategorieën.

Nieuw verkeersbord

Om de uitbreiding van zero-emissiezones naar andere voertuigcategorieën mogelijk te
maken, is het noodzakelijk om een nieuw verkeersbord te ontwerpen. Half augustus is
de internetconsultatie van het conceptwijzigingsbesluit van het Reglement Verkeersregels
en Verkeerstekens 1990 (RVV) over dit nieuwe verkeersbord gestart. Tegelijkertijd
gaat ook het besluit om taxi’s toe te voegen aan zero-emissiezones in internetconsultatie.
Met dit nieuwe verkeersbord kan door middel van het gebruik van onderborden aangegeven
worden voor welke voertuigcategorieën de zone geldt. Dit bord zal ook de bebording
voor milieuzones vervangen ten behoeve van eenduidigheid voor de weggebruiker. Na
de internetconsultatie en de verwerking daarvan, zal het bord naar verwachting eind
dit jaar voorgelegd worden aan de Kamer.

Koeltransport

Er zijn in Nederland circa 44.000 koelmotoren in gebruik op bestel- en vrachtwagens
die veelal aangedreven worden door kleine dieselmotoren die naar verhouding een relatief
hoge uitstoot hebben. De Kamer heeft vorig jaar een motie3 aangenomen van het lid Koerhuis waarin de regering opgeroepen wordt een Plan van
Aanpak voor de verduurzaming van koeltransport op te stellen. In samenwerking met
de sector is een werkgroep opgericht om dit Plan van Aanpak uit te werken. Mijn ministerie
is in gesprek met TNO en RDW om het aantal koelinstallaties en de technische specificaties
ervan beter in kaart te brengen. Verder zal de genoemde werkgroep onderzoeken welke
«quick wins» er zijn om tot verduurzaming te komen. Daarbij gaat het bijvoorbeeld
om het terugdringen van energiegebruik voor de koeling door efficiënter gebruik (gedrag)
en verbetering van de isolatie van het koelcompartiment. Ten slotte zal de werkgroep
samen met gemeenten de rol van walstroominfrastructuur nader bekijken. Een eerste
versie van het Plan van Aanpak zal eind dit jaar aan de Kamer worden toegestuurd.

Elektrische vrachtfietsen

Elektrische vrachtfietsen krijgen een steeds grotere rol in de stadslogistiek. Deze
fietsen bieden het bedrijfsleven de mogelijkheid om voor een lichter vervoersmiddel
met minder ruimtebeslag te kiezen dan een bestelbus. IenW stimuleert deze fietsen
voor bedrijfsmatig gebruik via de Milieu-investeringsaftrek (MIA). In het jaar 2022
is er vier keer zoveel gebruik gemaakt van deze aftrekmogelijkheid als een jaar eerder.

Mijn ministerie voert gesprekken met de sector en gemeenten over de rol van elektrische
vrachtfietsen in de verduurzaming van logistiek in binnensteden. Op gemeentelijk en
regionaal niveau lopen verschillende initiatieven om ondernemers kennis te laten maken
met elektrische vrachtfietsen. Op dit moment onderzoekt IenW hoe kennisuitwisseling
tussen gemeenten, regionale bereikbaarheidsorganisaties en het bedrijfsleven verder
georganiseerd kan worden.

In de komende anderhalf jaar staat er veel op de planning om samen met gemeenten en
de sector toe te werken naar een succesvolle lancering van de eerste zero-emissiezones
op 1 januari 2025. Bij het Jaarevent van de Uitvoeringsagenda Stadslogistiek op 24 mei
jongstleden, stelde ik dat het slagen van de zero-emissiezones staat of valt met een
goede samenwerking. Ik heb er het volste vertrouwen in dat we met de getoonde ambitie
van medeoverheden, brancheorganisaties en andere partners, de beoogde impact op de
reductie van CO2-uitstoot kunnen behalen door samen de transitie naar zero-emissie te realiseren.

De Staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat,
V.L.W.A. Heijnen