Brief regering : Verlenging van de afbouw van GasTerra

Nr. 1153 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN ECONOMISCHE ZAKEN EN KLIMAAT

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 26 juni 2023

Met deze brief informeer ik u over een verlenging van de afbouw van GasTerra B.V.
(hierna: GasTerra).

Voor ik op de achtergrond van de verlenging van de afbouw van GasTerra in ga, hecht
ik eraan te benadrukken dat dit op geen enkele wijze invloed heeft op de bewoners
in Groningen: besluitvorming over de afbouw van GasTerra heeft geen invloed op besluitvorming
over de gaswinning uit het Groningenveld en ook niet op de schadeafhandeling en uitvoering
van de versterkingsopgave.

In 2019 hebben de aandeelhouders van GasTerra besloten om de activiteiten van GasTerra
af te bouwen en de onderneming te beëindigen (Kamerstuk 33 529, nr. 691) en de directie van GasTerra verzocht om een afbouwplan op te stellen. Dit plan is
in 2020 opgesteld en voorzag dat de activiteiten zouden eindigen op 31 december 2024
(Kamerstuk 33 529, nr. 805). De afgelopen jaren zijn hierbij belangrijke stappen gezet, maar er is meer tijd
nodig. De aandeelhouders hebben daarom besloten de afbouw met twee jaar te verlengen
tot 31 december 2026. Met deze brief informeer ik u daar over. Ook wordt invulling
gegegeven aan de toezegging die de Minister voor Klimaat en Energie 20 december 2022
heeft gedaan tijdens het tweeminutendebat gasmarkt en leveringszekerheid aan het lid
Dassen om een stand van zaken van de afbouw van GasTerra te geven (Handelingen II
2022/23, nr. 37, item 34).

GasTerra is een publiek-private samenwerking tussen het Ministerie van Economische
Zaken en Klimaat (EZK, 10% procent van de aandelen), de staatsdeelneming EBN (40%)
en de energiebedrijven Shell en ExxonMobil (ieder 25%). De kernactiviteit van GasTerra
was van oudsher het verkopen van Groningengas. Daar is later ook het verkopen van
het Nederlandse kleineveldengas bij gekomen. Door het (versneld) beëindigen van de
gaswinning uit Groningen is het bestaansrecht van GasTerra vervallen en daarom besloten
de aandeelhouders in 2019 om het bestuur van de vennootschap te verzoeken de activiteiten
van GasTerra af te bouwen en de door GasTerra gedreven onderneming te beëindigen.

Bij het besluit destijds was bekend dat GasTerra nog langlopende contractuele gasleveringsverplichtingen
had, die doorliepen na de voorziene bedrijfsbeëindiging in 2024, waarvan de langst
lopende verplichting eindigt op 30 september 2029. De tabel hieronder is een weergave
van een op 6 september 2022 aan uw Kamer verstrekt overzicht van de resterende verplichtingen,
die aangeeft hoeveel miljard m3 gas in de komende gasjaren onder de contracten nog geleverd moet worden (Vergaderjaar
2021–2022, Aanhangsel van de handelingen, nummer 3930):

In mrd m3

23/24

24/25

25/26

26/27

27/28

28/29

Verplichtingen

12,5

9,9

7,1

4,7

2,5

0,5

De afgelopen jaren zijn weliswaar belangrijke stappen gezet in het verkleinen van
de verplichtingen, maar het is vooralsnog niet gelukt alle lopende contracten versneld
af te bouwen. Er zijn op het ogenblik nog langlopende contracten met drie buitenlandse
afnemers.

Het voornemen in 2019 was de nog resterende verplichtingen over te dragen of door
een nader te bepalen partij uit te laten voeren. Dit bleek ingewikkelder dan voorzien.
De volatiele prijsontwikkeling in de markt van de afgelopen twee jaar maakte een overdracht
nog lastiger. Gelet op de huidige situatie op de gasmarkt en de omvang van de nog
resterende verplichtingen, is een verlenging van de afbouw de beste wijze om deze
verplichtingen te kunnen blijven nakomen. De aandeelhouders hebben daarom op 23 juni
jl. besloten om de afbouw van de onderneming met twee jaar te verlengen tot 31 december
2026. Hierdoor heeft GasTerra twee jaar langer de tijd om haar verplichtingen verder
af te bouwen. Door de afbouw van de gaswinning uit het Groningenveld moet GasTerra
gas op de markt inkopen om haar verplichtingen te kunnen nakomen. Die verplichtingen
worden jaarlijks kleiner, maar lopen deels door tot na 31 december 2026 zoals in bovenstaande
tabel is weergegeven. De verplichtingen na 2026 zijn zodanig klein dat het streven
is om tot afspraken te komen met de koper om het contract voortijdig te beëindigen
en als dat niet lukt te laten overnemen door een andere partij. De aandeelhouders
blijven hierover in overleg met de directie van GasTerra.

Het besluit om de afbouw van de onderneming van GasTerra met twee jaar te verlengen
is ingrijpend voor alle medewerkers van GasTerra. Na overeenstemming te hebben bereikt
met de vakbond is in 2019 een sociaal plan vastgesteld. Hierin is vastgelegd hoe en
onder welke voorwaarden GasTerra ondersteuning biedt bij het vinden van nieuw werk
aan medewerkers die het bedrijf zullen verlaten. Op 26 mei jl. is een aanpassing van
het sociaal plan aan de gewijzigde situatie (verlenging afbouw met twee jaar) met
de vakbond overeengekomen, waarna op 30 mei jl. de ondernemingsraad positief heeft
geadviseerd over het gewijzigde afbouwplan.

De Staatssecretaris van Economische Zaken en Klimaat, J.A. Vijlbrief