Brief regering : Monitoring tolk- en vertaaldienstverlening

Nr. 73
BRIEF VAN DE MINISTER VAN JUSTITIE EN VEILIGHEID

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 26 juni 2023

Op 24 juni 2022 heb ik toegezegd uw Kamer twee keer per jaar op geaggregeerd niveau
te informeren over de monitoring van de tolk- en vertaaldienstverlening.1 Middels deze brief breng ik u op de hoogte van de resultaten van de monitoring over
het hele jaar 2022 en de eerste maanden 2023. Vervolgens breng ik u op de hoogte van
de meest recente stand van zaken rondom de aanbestedingen. Tot slot informeer ik u
over de uitvoering van de motie van het lid Van Nispen (SP) over het onderzoek naar
de vertaalmarkt.2

Monitoring

Gedurende 2022 is de monitoring gevuld met informatie uit 10 contracten van 5 opdrachtgevers.
De monitoring bevat onder andere informatie over de leverzekerheid en de levernauwkeurigheid
van de tolkdienstverlening, respectievelijk betreft dit in welke mate een tolkopdrachten
geleverd worden en in welke mate het gevraagde niveau geleverd wordt. Het uitgangspunt
van het gevraagde niveau is B2, of hoger in een specifieke situatie, voor niet afnameplichtige
organisaties en het C1-niveau voor afnameplichtige organisaties. De gecontracteerde
organisaties betreffen zowel organisaties die volgens de Wet beëdigde tolken en vertalers
afnameplichtig zijn, als organisaties die dat niet zijn.3

Uit de monitoring is gebleken dat in heel 2022 in meer dan 98% van de ruim 430.000
bestellingen daadwerkelijk tolken geleverd zijn. Dit betreffen opdrachten in circa
240 verschillende talen. Van deze ruim 430.000 bestellingen is in circa 91% van de
opdrachten het gevraagde niveau geleverd. Ten opzichte van de monitoringsgegevens
die ik u in december 2022 heb doorgegeven is dat een daling van circa 1 procentpunt.

In het eerste kwartaal 2023 zijn er al bijna 200.000 tolkbestellingen geplaatst waarbij
de leverzekerheid onveranderd 98% bedraagt. Het percentage van opdrachten waarbij
het gevraagde niveau geleverd is, is door de stijgende behoefte gedaald naar circa
82%. Specifiek voor afnameplichtige organisaties is er in 2022 en in het eerste kwartaal
2023 in circa 82% van de opdrachten het gevraagde niveau geleverd.

De hiervoor genoemde stijgende behoefte volgt uit het feit dat er steeds meer contracten
geïmplementeerd worden en de asielinstroom onverminderd doorgaat, terwijl het aantal
registertolken niet evenredig groeit. Hierdoor zien we een grotere druk ontstaan op
de inzet van registertolken, wat in lijn is met de verwachtingen uit het programma.
Dit is één van de redenen waarom er in de contracten niet direct een inzet van 95%
registertolken gevraagd is, maar een groeipad van de levernauwkeurigheid is opgenomen
verspreid over een langere periode. Er was voorzien dat een te hoge druk op de inzet
van registertolken in de praktijk niet haalbaar zou zijn. Het register zelf dient
zich namelijk ook te ontwikkelen aan de hand van de vernieuwde systematiek. Op één
contract na, is in 2022 in alle contracten volledig voldaan aan de contractuele prestaties
ten aanzien van de levernauwkeurigheid. Ondanks dat de ene overeenkomst minimaal onder
het groeipad van de levernauwkeurigheid uitkomt, wordt hier wel een hoog percentage
bereikt op de leverzekerheid wat van belang is voor de continuïteit van de tolkdienstverlening
en de voortgang van de bedrijfsvoering van de uitvoeringsorganisaties. Dit heeft de
aandacht van alle betrokken partijen.

De afgelopen periode is er samen met Bureau Wet beëdigde tolken en vertalers (Bureau
Wbtv) en de intermediairs intensief gesproken over mogelijke interventies om de ontwikkeling
van het register te bevorderen. Dit is mede gedaan aan de hand van de monitoringsgegevens
waardoor uitdagingen zichtbaar worden, onder andere in specifieke talen. Deze actie
vloeit voort uit de motie over de verhoging van de afname van tolken en vertalers
op C1-niveau.4 De komende periode worden deze interventies nader uitgewerkt en gaat er een enquête
uitgezet worden onder tolken en vertalers. De informatie uit de enquête kan bijdragen
aan de uitwerking van de verschillende interventies.

Doordat de stijgende vraag naar tolkdienstverlening uitdagingen met zich mee brengt
is er blijvende aandacht nodig op het contractmanagement bij de opdrachtgevende organisaties,
de categorie tolk- en vertaaldienstverlening en de intermediairs. Hierop wordt daarom
ook actief gestuurd vanuit verschillende perspectieven.

Stand van zaken aanbestedingen

Sinds de vorige stand van zakenbrief in december 2022 (Kamerstuk 29 936, nr. 71) zijn met ingang van april 2023 4 nieuwe tolkcontracten operationeel, allen van de
IND. Daarnaast worden er op dit moment 5 contracten voor DJI, Raad voor de Kinderbescherming,
Nidos, Vluchtelingenwerk Nederland en Reclassering Nederland geïmplementeerd. Daarnaast
zijn de tolkaanbestedingen voor het OM/ Rechtspraak en het Ministerie van Defensie
gepubliceerd, hieruit volgen nog 3 contracten. Deze zijn naar verwachting eind 2023
geïmplementeerd. Op 15 juni is de tolkaanbesteding van het Ministerie van Sociale
Zaken en Werkgelegenheid gepubliceerd. Daarnaast worden nog twee tolkaanbestedingen
voor het Ministerie van Financiën en voor mijn ministerie opgestart.

Zoals ik op 15 mei jl. aan de commissie Justitie en Veiligheid5 heb laten weten, worden de tolkencontracten van de Raad voor rechtsbijstand en COA/DT&V
opnieuw aanbesteed, zodat onder andere het uitvoeren van audits en de tariefsmonitoring
ook in deze overeenkomsten meegenomen kunnen worden. Na de implementatie van deze
heraanbestedingen en de implementatie van de in de voorgaande alinea benoemde aanbestedingen
zijn alle tolkcontracten geïmplementeerd. Deze heraanbestedingen worden met voorrang
opgepakt. Hierdoor zal de uitrol van de vertaalaanbestedingen langer dan beoogd gaan
duren.

Op dit moment zijn er 10 contracten vertaaldienstverlening geïmplementeerd en zijn
er nog circa 8 aanbestedingen voor vertaaldiensten uit te voeren. Voor de tolkdienstverlening
zijn er 15 contracten geïmplementeerd, 5 contracten worden op dit moment geïmplementeerd
en daarnaast zijn er 3 aanbestedingen reeds gepubliceerd. Er dienen vervolgens nog
5 aanbestedingen (opnieuw) gepubliceerd te worden.

Tot slot

Naar aanleiding van de motie van het lid Van Nispen (SP) over een aanvullend onderzoek
op de vertaalmarkt, wordt dit onderzoek momenteel uitgevoerd door Economisch Bureau
Amsterdam. Het rapport wordt in het zomerreces verwacht.

Hoewel de keten van tolk- en vertaaldienstverlening nog volop in beweging is, ontvang
ik steeds positievere geluiden uit de gehele keten over de stelselherziening. We zien
dat er veel meer registertolken en door meer organisaties ingezet worden dan voor
de stelselherziening. Daarnaast ontvangen we positieve signalen van tolken over de
onderhandeling van de tarieven nu er steeds meer contracten geïmplementeerd worden.
Ik hoop daarom de volgende stap te kunnen maken naar het verder doorontwikkelen van
het stelsel aan de hand van de aandachtspunten die nu (steeds meer) zichtbaar worden.
Er wordt daarom hard gewerkt om de implementatie van de nieuwe systematiek volledig
uit te rollen.

De Minister van Justitie en Veiligheid,
D. Yesilgöz-Zegerius