Brief regering : Uitvoering van de gewijzigde motie van het lid Omtzigt c.s. over een advies over openbaarheidsregimes bij en toegang tot stukken over de Bijlmerramp die zich in het Nationaal Archief bevinden (Kamerstuk 22861-42)

Nr. 44
BRIEF VAN DE MINISTER VAN INFRASTRUCTUUR EN WATERSTAAT

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 13 juni 2023

Op 13 april jl. (Handelingen II 2022/23, nr. 74, item 7) vond in de Kamer een tweeminutendebat plaats omtrent de geheimhouding van stukken
over de Bijlmerramp die in 1992 plaatsvond. Bij het debat is toegezegd de Kamer per
brief te rapporteren over de mogelijkheden waarbinnen het Ministerie van IenW het
Adviescollege Openbaarheid en Informatiehuishouding (ACOI) kan faciliteren bij het
onderzoek naar de openbaarheidsregimes bij en de toegang tot de stukken over de Bijlmerramp
die zich in het Nationaal Archief bevinden. Daarnaast is toegezegd te bezien wat kan
worden opgemerkt over het verzoek van het lid Omtzigt om nog een keer te kijken naar
de inventarislijst van de Bijlmerramp, en opnieuw een besluit te nemen over het openbaarheidsregime
van deze stukken.

Middels deze brief wordt de Kamer, mede namens de Staatssecretaris van OCW, geïnformeerd
over de uitvoering van de gewijzigde motie van het lid Omtzigt c.s.1 en de twee toezeggingen aan het lid Omtzigt inzake geheimhouding van stukken over
de Bijlmerramp. Het betreft stukken van de voormalige Raad voor de Luchtvaart die
onderzoek deed naar het luchtvaartongeval. Dit archief is in 2010 overgebracht naar
het Nationaal Archief.

Met u ben ik zeer begaan met de ernstige gevolgen van deze ramp waarvan de sporen
nog steeds merkbaar zijn in de samenleving. Ook begrijp ik de zorg rond de transparantie
van overheidsinformatie omtrent het ongeval.

Faciliteren ACOI

Het ACOI heeft de adviesaanvraag zoals deze door de Kamer is aangekondigd in de motie
Omtzigt c.s. ontvangen. Bij het debat is aangegeven dat het Ministerie van IenW mee
zal werken aan het verzoek om de medewerkers van het ACOI inzage te verlenen in de
archiefstukken over de Bijlmerramp voor het uitbrengen van het advies over de openbaarheidsregimes
bij de toegang tot deze stukken.

Vooruitlopend op de adviesaanvraag zijn inmiddels de eerste stappen gezet om met het
ACOI tot afstemming te komen over de inzage ten behoeve van hun onderzoek. Daarbij
wordt ook de Staatssecretaris van OCW betrokken. De kaders die op grond van Bijlage
13 bij het Verdrag van Chicago in acht genomen moeten worden voor de vrijgave van
onderzoekdocumenten over luchtvaartongevallen worden ook voor de toegang van het ACOI
toegepast. In dat verband is het relevant op te merken dat de bijlage met een zogenaamde
balancing test ruimte biedt om toegang mogelijk te maken, onder meer rekening houdend met het doel
van de inzage.

Nu de formele adviesprocedure is begonnen, wordt het ACOI door het Ministerie van
IenW nader op de hoogte gebracht van de kaders. Daarbij zal tevens aan de orde komen
dat de wijze waarop het advies wordt voorbereid en uitgebracht de facto niet mag leiden
tot het publiek maken van vertrouwelijke informatie.

Herbezien inventarislijst en besluit beperking openbaarheid Bijlmerramp stukken

De dossiers van de Raad voor de Luchtvaart over het burgerluchtvaartonderzoek naar
de Bijlmerramp worden door het Nationaal Archief beheerd onder inventaris 2.16.107
en betreffen de inventarisnummers 2032 t/m 2112 en 2944–2953. Het openbaarheidsregime
voor de dossiers die in 2010 aan het Nationaal Archief zijn overgedragen, is in 2022
laatstelijk vastgelegd in een Besluit Beperkingen Openbaarheid (Stcrt. 2022, nr. 27097).

Bij het stellen van de openbaarheidsbeperkingen is primair rekening gehouden met de
hiervoor bedoelde criteria uit Bijlage 13 bij het Verdrag van Chicago. Daarbij is
uitdrukkelijk aandacht besteed aan het feit dat de Bijlage onder meer een limitatieve
rij opsomt van soorten documenten die niet openbaar gemaakt mogen worden. Zo is bijvoorbeeld
de vrijgave van documenten verboden die informatie bevatten over de analyse en opinies
over informatie van de betrokken onderzoeksautoriteiten of andere geaccrediteerde
betrokkenen. Documenten met aantekeningen van dergelijke betrokkenen, die weliswaar
niet staan opgesomd in artikel 5.12 van het Verdrag van Chicago, kunnen daarom ook
niet vrijgegeven worden.

Gelet op het doel van het door het ACOI te verrichten onderzoek wordt het advies van
het ACOI afgewacht en mede aan de hand daarvan bezien of en in hoeverre de openbaarheidsbeperkingen
kunnen worden heroverwogen. Hierbij wordt de Staatssecretaris van OCW betrokken. Wel
wordt er op gewezen dat het Verdrag van Chicago en het daardoor beschermde belang
van de luchtvaartveiligheid daarbij leidend zal zijn.

De Minister van Infrastructuur en Waterstaat,
M.G.J. Harbers