Brief regering : Verslag van de Raad Buitenlandse Zaken Handel van 25 mei 2023

Nr. 2666
BRIEF VAN DE MINISTER VOOR BUITENLANDSE HANDEL EN ONTWIKKELINGSSAMENWERKING

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 5 juni 2023

Hierbij bied ik u het verslag aan van de Raad Buitenlandse Zaken Handel van 25 mei
2023.

De Minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking,
E.N.A.J. Schreinemacher

VERSLAG RAAD BUITENLANDSE ZAKEN HANDEL VAN 25 MEI 2023

Introductie

Op 25 mei 2023 vond onder Zweeds voorzitterschap de formele Raad Buitenlandse Zaken
Handel plaats in Brussel. Tijdens de Raad is gesproken over de EU-VS handelsrelatie,
in het bijzonder de samenwerking in de Trade and Technology Council (TTC), de handelsrelatie tussen de EU en China en de voorbereidingen voor de 13e
Ministeriële Conferentie van de WTO. Daarnaast wisselde de Raad tijdens de informele
lunchbespreking van gedachten over lopende onderhandelingen over bilaterale handelsakkoorden
met Valdis Dombrovskis, Vice-President van de Europese Commissie belast met handel.

EU – VS

Het eerste punt op de agenda van de Raad betrof de EU-VS handelsrelatie, waarbij met
name werd stilgestaan bij de vierde bijeenkomst op politiek niveau van de TTC op 30
en 31 mei 2023. De TTC bijeenkomst heeft inmiddels plaatsgevonden en heeft geleid
tot een Joint Statement1 dat publiek beschikbaar is. Het onderwerp economische veiligheid stond vrij prominent
op de agenda van de TTC. Tijdens de Raad riep de Commissie op tot een nadere interne
EU-discussie over economische veiligheid, met onder meer aandacht voor het screenen
van uitgaande investeringen. Hierbij gaven meerdere lidstaten, waaronder Nederland,
aan nog de nodige vragen te hebben bij het beoogde doel en de handhaafbaarheid van
een dergelijk instrument en dat eerst tot een gezamenlijk EU standpunt moet worden
gekomen.

Wat betreft de verdieping van de bilaterale handelsrelatie werken de EU en de VS onder
andere aan een institutionele dialoog over groene subsidies, de Clean Energy Incentives Dialogue (CEID). Deze dialoog zal gaan plaatsvinden onder de paraplu van de TTC. In deze dialoog
zullen ook de gesprekken vervolgd worden over de implementatie van de Inflation Reduction Act (IRA), inclusief de discriminatoire elementen van de IRA.

Een belangrijk openstaand punt in de gesprekken over de IRA betreft een mogelijk beperkt
EU-VS akkoord voor kritieke grondstoffen, die ertoe moet leiden dat in de EU geproduceerde
(onderdelen van) elektrische auto’s kwalificeren voor de clean vehicle tax onder de IRA. Vice-President Dombrovskis deelde tijdens de Raad mee dat de Commissie
een voorstel voor een onderhandelingsmandaat zal voorleggen aan de Raad. Op basis
hiervan zal de Commissie met de VS onderhandelen over een formeel akkoord. Uw kamer
zal hierover nader geïnformeerd worden zodra het voorstel voor een mandaat door de
Commissie wordt gedeeld. Het tijdspad van dit voorstel is nog niet bekend.

Verder is er tijdens de Raad gesproken over het Global Arrangement on Sustainable Steel and Aluminium (GSA). De voorstellen van de Commissie en de VS voor de invulling van het GSA lopen
uiteen, maar beide partijen zijn gecommitteerd om in oktober van dit jaar tot overeenstemming
te komen.

De lidstaten, inclusief Nederland, gaven aan de inzet van Commissie in de gesprekken
met de VS te steunen. Daarbij heeft Nederland extra nadruk gelegd op de EU-VS samenwerking
binnen WTO verband, die ook in het TTC Statement terug komt.

EU – China

Voor wat betreft de EU-China handelsrelatie benadrukte de Europese Commissie het belang
van de handelsbetrekkingen met China en wees tegelijkertijd op de noodzaak van het
opnieuw balanceren van de relatie. De Commissie ging in op een aantal marktverstorende
praktijken die door China worden gehanteerd. De Commissie benadrukte voorts dat in
het kader van het terugbrengen van strategische afhankelijkheden de EU aanpak gericht
moet zijn op «de-risking», niet ontkoppeling. In dat kader gaf de Commissie aan dat de EU verder moet gaan
met het in kaart brengen van risicovolle afhankelijkheden. In de benadering van de
Commissie blijft ruimte voor het onderhouden van contacten met China. De Chinese Handelsminister
Wang Wentao had in april jl. een ontmoeting met Commissaris Dombrovskis. Hierbij werden
onder andere de handelsfricties besproken.

Binnen de Raad was brede steun voor de aanpak van de Commissie. Nederland heeft in
de Raad het voornemen van de Europese Commissie om een Economische Veiligheidsstrategie
te presenteren, verwelkomd. Ten aanzien van mogelijke nieuwe handelsinstrumenten heeft
Nederland, net als een aantal andere lidstaten, de Europese Commissie opgeroepen eerst
goed te kijken naar betere EU coördinatie van het bestaande instrumentarium. Met betrekking
tot het EU-China investeringsverdrag, het zogenaamde CAI, bleek in de Raad opnieuw
geen steun te bestaan voor het hervatten van de goedkeuringsprocedure.

WTO

De Europese Commissie informeerde de Raad over de stand van zaken binnen de WTO in
de aanloop naar de 13de Ministeriele Conferentie (MC13). Deze zal plaatsvinden in de week van 26 februari
2024 in Abu Dhabi in de Verenigde Arabische Emiraten. Negen maanden voor MC13 ziet
de Commissie nog veel uitdagingen om tot een betekenisvol pakket aan uitkomsten te
komen. Voedselonzekerheid, een toename in subsidiemaatregelen van veel WTO leden en
het groeiende gebruik van handelsbetrekkingen als drukmiddel in geopolitieke relaties
spelen hierin een rol.

De EU wil in de aanloop naar MC13 voortbouwen op de successen van MC12 en ziet in
dat kader onder andere graag totstandkoming van een vervolgakkoord op visserijsubsidies,
waarin subsidies die bijdragen aan overbevissing en overcapaciteit worden ingeperkt.
Daarnaast wil de EU inzetten op hervorming van de WTO. Hervorming en herstel van het
geschillenbeslechtingssysteem per 2024 – zoals overeengekomen tijdens MC12 – is hierbij
van groot belang. Voorts wil de EU in het kader van hervorming van de WTO inzetten
op aangescherpte regels voor een mondiaal gelijk speelveld, in het bijzonder op het
gebied van industriële subsidies. Een aantal andere onderwerpen die in de ogen van
de EU prioriteit moeten krijgen in aanloop naar en tijdens MC13 zijn het versterken
van de bijdrage van WTO-afspraken aan wereldwijde voedselzekerheid en de inzet op
plurilaterale initiatieven zoals het Joint Statement Initiatives inzake e-commerce.

Nederland heeft aangegeven in te zetten op de in de Geannoteerde Agenda geschetste
prioriteiten.2 Deze vormen ook het uitgangspunt voor de op te stellen MC13 kaderinstructie die uw
kamer deze zomer zal ontvangen.

Lunchbespreking

Bilaterale Handelsakkoorden

Tijdens de lunch stond de Raad kort stil bij de stand van zaken van de lopende onderhandelingen
over handelsakkoorden, naast een update over de Europese Economische veiligheidsstrategie
die eerder door Commissievoorzitter Von der Leyen werd aangekondigd. Commissaris Dombrovskis
gaf een overzicht van de stand van zaken van de onderhandelingen met Australië, Indonesië,
India en Kenia. Het interim-Economisch Partnerschapsakkoord met Kenia kan naar verwachting
op relatief korte termijn voor besluitvorming aan de Raad worden voorgelegd. Datzelfde
geldt voor twee akkoorden waarover de onderhandelingen al zijn afgerond, te weten
de mogelijke akkoorden met Mexico en Chili. De Commissie stond ook stil bij de besprekingen
met de Mercosur landen over een additioneel instrument bij het in 2019 bereikte onderhandelingsresultaat.
Besluitvorming over een mogelijk EU-Mercosur akkoord wordt niet verwacht voor 2024.

Toezeggingen

Het kabinet heeft, conform de eerder toegezonden kamerbrief3, bij de lunchbespreking bepleit dat een mogelijk EU-Mercosur akkoord een integraal
associatieakkoord blijft.