Brief regering : Inzet van Nederland tijdens de World Health Assembly

Nr. 221
BRIEF VAN DE MINISTER VAN VOLKSGEZONDHEID, WELZIJN EN SPORT

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 17 mei 2023

Hierbij informeer ik uw Kamer, zoals recent toegezegd in de beantwoording van de vragen
van het lid Van Esch1, mede namens de Minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking, over
de inzet van Nederland bij de 76e
World Health Assembly (WHA) te Genève. De WHA vindt plaats van 21 tot en met 30 mei 2023. Ik zal de eerste
twee dagen als delegatieleider aanwezig zijn.

Tijdens de WHA staan verschillende gezondheid gerelateerde onderwerpen geagendeerd
en bespreken de lidstaten organisatorische zaken van de Wereldgezondheidsorganisatie
(WHO) op het gebied van onder meer financiën en bestuur. In deze brief ga ik nader
in op de inzet op voor Nederland belangrijkste onderwerpen.

Daarbij is goed te weten dat de Nederlandse inbreng in de besluitvormende gremia van
de WHO, zoals de jaarlijkse WHA, zoveel mogelijk plaatsvindt in afstemming met de
overige lidstaten van de Europese Unie (EU). Waar mogelijk spreekt de EU met één stem.
De bredere Nederlandse inzet voor de WHA is conform het eind vorig jaar door de regering
aan de Kamer gestuurde Beleidskader Mondiaal Multilateralisme.

WHO 75 jaar

De WHO bestaat dit jaar 75 jaar. Daar zal uiteraard tijdens deze WHA aandacht voor
zijn. De WHO werd in 1948 opgericht met als doel de gezondheid van mensen wereldwijd
te bevorderen. Dit komt tot uiting in het ontwikkelen van gezondheidsbeleid en normen,
het ondersteunen van landen bij het versterken van hun gezondheidssystemen, het verbeteren
van de gezondheid van kwetsbare groepen, het bevorderen van wetenschappelijk onderzoek
en innovatie en het bevorderen van samenwerkingsverbanden en partnerschappen. Het
bekendste succesverhaal is het wereldwijd uitroeien van de pokken, de eerste ziekte
in de geschiedenis die volledig is uitgebannen. Inmiddels is de wereld hard op weg
om ook polio uit te roeien.

De Nederlandse mondiale gezondheidsstrategie

Een half jaar geleden presenteerde het kabinet de Nederlandse mondiale gezondheidsstrategie
2023–20302 (MGS) in de context van steeds complexere wereldwijde gezondheidsuitdagingen. Het
kabinet zet in op versterking van de WHO als centrale, technische en coördinerende
actor op het gebied van mondiale gezondheid. Dit wordt ondersteund door een hogere,
flexibele en duurzame financiële en technische bijdrage aan de WHO. In het kader van
deze mondiale gezondheidsstrategie werkt Nederland samen met de WHO om de grote gezondheidsuitdagingen
van de toekomst te adresseren.

Bij de inzet van Nederland tijdens de WHA zal de MGS bepalend zijn. Hieronder wordt
deze strategie kort geschetst en per prioriteit wordt de inzet op een aantal relevante
onderwerpen van de WHA-agenda nader geduid.

Het versterken van de mondiale gezondheidsarchitectuur en nationale gezondheidssystemen

• speerpunt: internationale coherentie en multilaterale samenwerking

• speerpunt: verbeterde toegang tot primaire gezondheidszorg en Seksuele en Reproductieve
Gezondheid en Rechten (SRGR)

Tijdens de vorige WHA is gesproken over het meer duurzaam en voorspelbaar maken van
de WHO financiering, door het budget en de verplichte contributies van lidstaten te
verhogen. Nederland steunt dit besluit tot geleidelijke verhoging van de verplichte
jaarlijkse bijdrage van lidstaten, zodat deze inkomsten in 2030 goed zijn voor de
helft van het basisbudget. Als de conceptbegroting wordt aangenomen tijdens deze WHA,
wordt de eerste stap naar die verhoging gezet.

Tevens vinden verbeteringen van de bestuurscultuur plaats die moeten leiden tot een
meer effectieve organisatie die wereldwijd een leidende rol kan blijven spelen in
de mondiale gezondheidsarchitectuur.

Tegen de achtergrond van een complex krachtenveld (zowel binnen de EU als met niet-EU-lidstaten)
blijft NL krachtig inzetten op het tegengaan van ondermijnen van agreed language met betrekking tot seksuele en reproductieve gezondheid en rechten (SRGR), seksuele
vorming, gendergelijkheid of mensenrechtentaal uit de vorige Universal Health Coverage (UHC) politieke verklaring in de UHC-resolutie. Deze resolutie zal ook van belang
zijn voor de onderhandeling van de politieke verklaring in aanloop op de high-level meeting on UHC op 21 September 2023. Verder zet NL in op versterken van veerkrachtige klimaat adaptieve
primaire gezondheidssystemen, duurzame financiering van gezondheid, en eerlijke toegang
tot medicijnen, vaccinaties en medische producten.

Het verbeteren van internationale pandemische paraatheid en het minimaliseren van
grensoverschrijdende gezondheidsdreigingen

• speerpunt: wereldwijde toegang tot medicijnen en gezondheidsproducten

• speerpunt: versterkte internationale inzet op antimicrobiële resistentie (AMR) en
zoönosenbeleid

De bestrijding van de Covid-19 pandemie is, anders dan in de vorige jaren, geen belangrijk
onderwerp van bespreking meer. Zoals ik uw Kamer in mijn brief van 23 februari jl.
heb laten weten wordt wel gewerkt aan de totstandkoming van een internationaal pandemie-instrument
en de mogelijke amendering van de Internationale Gezondheidsregelingen (IHR)3. Over het internationaal pandemie-instrument is een procedurele terugkoppeling voorzien
via een voortgangsrapportage. Voor wat betreft het proces rondom de mogelijke amendering
van de IHR en het werk van de Working Group on the International Health Regulations (WGIHR), wordt nog geen terugkoppeling verwacht. Wel is een overzicht van de implementatie
van de IHR geagendeerd.

Verder herhaal ik hier mijn eerdere toezegging aan u in mijn antwoorden op Kamervragen
van het lid Van Esch (PvdD) om, waar relevant, het belang van de volksgezondheid en
de bescherming van biodiversiteit bij de ontwikkeling van traditionele medicijnen
te benadrukken. Dit heeft de EU, op verzoek van NL, ingebracht in de onderhandelingen
voor de resolutie voor een nieuwe strategie voor traditionele medicijnen, die deze
WHA voorligt.

Het adresseren van de impact van klimaatverandering op volksgezondheid en vice versa

• speerpunt: internationale verduurzaming en klimaatbestendig maken van de zorg

• speerpunt internationale actie op klimaat, water en voedsel

Deze prioriteit is nog een betrekkelijk nieuw onderwerp binnen zowel de Nederlandse,
als internationale inzet op mondiale gezondheid. In dit kader zal Nederland samen
met partners als het Verenigd Koninkrijk en de Wereldbank en met medewerking van de
WHO Youth Council, een side event organiseren over klimaat en gezondheid om dit onderwerp
steviger op de internationale politieke agenda te zetten. Doel is daarbij om internationale
samenwerking op de klimaat-gezondheid-nexus te bevorderen en relevante kennis en ervaring
uit te wisselen, inclusief best practices. Tijdens de WHA zal ook een resolutie worden behandeld die de WHO onder andere oproept
tot meer betrokkenheid bij de onderhandelingen over een juridisch bindend instrument
over plasticvervuiling, gezien de impact van chemicaliën, afval en verontreiniging
op de gezondheid van de mens.

Overige inzet WHA

Op de agenda van de WHA staat verder nog een aantal onderwerpen met duidelijke geopolitieke
raakvlakken, waaronder een rapport over de implementatie van de resolutie over de
gezondheidsgevolgen van de Russische invasie in Oekraïne en daarbuiten. Onder dit
item zal een EU statement worden uitgesproken, waarin onder meer de Russische agressie
wordt veroordeeld en waardering wordt uitgesproken voor de inzet van de WHO in Oekraïne
en omringende landen. Ook zal NL waardering uitspreken voor het werk van WHO in andere
medische noodsituaties wereldwijd en het voorkomen van hiervan door het signaleren
en indammen van nieuwe ziekteverwekkers.

Verder is van belang om erop te wijzen dat Nederland met een aantal gelijkgezinde
landen bij de WHO heeft aangedrongen op betekenisvolle deelname van Taiwan aan bijeenkomsten
in WHO-verband, waaronder deelname van Taiwan als waarnemer bij de WHA.

Ten slotte wil het kabinet, conform de gewijzigde motie van de leden Van der Staaij
en Van Helvert van 17 november 20204, de Kamer ook informeren over de jaarlijks bij de WHA terugkerende resolutie over
de gezondheidssituatie in de Palestijnse Gebieden en de Golan Hoogvlakte. Nederland
zal de resolutie op haar inhoud en merites beoordelen, conform de handelwijze zoals
gemeld in onder andere de Kamerbrief van 26 november 2019.5

Youth delegate

Om toekomstige gezondheidsprofessionals te betrekken bij internationaal gezondheidsbeleid
en de bredere Nederlandse inzet om betekenisvolle jongerenparticipatie in (multilaterale)
besluitvorming te bevorderen, zal zoals voorgaande jaren, ook een studente geneeskunde
als «youth delegate» onderdeel zijn van de Nederlandse delegatie.

In navolging van deze brief zal ik uw Kamer na de WHA over de uitkomsten informeren.

De Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport,
E.J. Kuipers