Brief regering : Jaarrapportage 2022 en update wederopbouw Sint Maarten na orkaan Irma
34 773 Gevolgen van de orkaan Irma
Nr. 28
BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN BINNENLANDSE ZAKEN EN KONINKRIJKSRELATIES
Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
Den Haag, 17 mei 2023
Conform de toezegging uw Kamer periodiek te informeren bied ik u hierbij het jaarverslag
2022 van het Sint Maarten Reconstruction and Resillience Trust Fund (hierna jaarrapportage
2022) aan.1
Algemeen
De jaarrapportage kijkt terug op een uitdagend jaar 2022. Ondanks mondiale ontwikkelingen
zoals de effecten van de COVID-pandemie en de inflatie- en productieketencrisis, blijven
de activiteiten van het trustfonds op koers. Er lijken vooralsnog geen grote financiële
gevolgen te zijn die niet door het trustfonds of binnen de projecten opgevangen kunnen
worden. Uitzondering is het ziekenhuisproject, waarvoor Nederland eind 2022 een aanvullend
bedrag van € 7 mln. aan het trustfonds heeft overgemaakt en ook de overige financiers
extra financiële ondersteuning gaan geven.2
In 2022 is frequent gesproken tussen Sint Maarten, Nederland en de Wereldbank over
de voortgang op de projecten. Ook de jaarrapportage 2022 besteedt hier aandacht aan.
De Wereldbank meldt dat naar verwachting vijf projecten, waaronder grote constructieprojecten
als het Airport Terminal Reconstruction Project en het eerdergenoemde Hospital Resiliency & Prepardness project, vertraging hebben opgelopen. Deze vertraging lijkt vooralsnog geen effect te hebben
op de einddatum van het trustfund, die in juni 2022 met 36 maanden is verlengd tot
en met 31 december 2028. De verlenging vond mede plaats op advies van de Midterm Review
(MTR) die de Wereldbank in 2022 opleverde.3
In de eerste helft van 2022 zijn met inachtneming van bovenstaande ontwikkelingen
duurzame en zichtbare resultaten geboekt voor de bewoners van Sint Maarten. Hierover
zal ik meer informatie geven verderop in de brief. De voortgang is ook te zien in
de toegenomen uitgaven van de Wereldbank. In totaal is € 445,11 mln. door Nederland
overgemaakt aan het trustfonds ($ 519,42 mln.). Hiervan is $ 419,98 mln. gecontracteerd
aan 11 wederopbouwprojecten, waarvan er één project is afgerond (het Red Cross Roof
Repair project).4 Van het gecontracteerde bedrag is 47%, te weten $ 198,38 mln., daadwerkelijk uitbetaald.
Dit percentage ligt significant hoger dan vergelijkbare trustfunds met een vergelijkbare
looptijd.
Voortgang wederopbouw projecten
Onderstaand overzicht beschrijft de voortgang van alle projecten waar het trustfund
zich momenteel mee bezig houdt. Dit betreft tien projecten in uitvoering en drie projecten
onder voorbereiding waarvoor in 2022 een totaal van $ 38 mln. is gereserveerd.
Hieronder een opsomming van de belangrijkste ontwikkelingen van de projecten in uitvoering:
− Airport Terminal Reconstruction Project (Airport project, $ 92 mln.)
Dit project herstelt de terminal van het vliegveld van Sint Maarten (Princes Juliana
International Airport, PJIA) en is ter ondersteuning van de bereikbaarheid en daarmee
de economie van Sint Maarten. De werkzaamheden aan de terminal vorderen gestaag, al
zijn vertragingen ontstaan door o.a. afvalmanagement en kostenoverschrijdingen. Afronding
van het project wordt voorzien in april 2024. De oplevering van de vertrekhal staat
gepland in Q4 2023.
− Emergency Debris Management Project (EDMP, $ 85 mln.)
Dit project verbetert het afvalmanagement op Sint Maarten. Onder EDMP zijn o.a. de
139 scheepswrakken geruimd uit de lagune, meer dan 8 km aan kustlijn verschoond en
is het management van de afvalberg verbeterd. In 2022 is de laatste hand gelegd aan
de tijdelijke opslag en reductie van puin en is het herhuisvesten van bewoners naast
de afvalberg gestart. Voor toeristische doeleinden is een kunstmatige rif gemaakt
waarin een scheepswrak zal worden gezonken. De overheid van Sint Maarten bereidt tevens
institutionele en financiële hervormingen voor, o.a. de oprichting van een Waste Authority. Zij worden hierbij ondersteund door VNG international (VNGi).
− Enterprise Support Project (ESP, $ 35 mln.)
Het ESP ondersteunt en stimuleert met aantrekkelijke leningen het Sint Maartense mkb
dat getroffen is door de orkaan. In totaal hebben 165 bedrijven (waarvan 62 eigendom
zijn van of geleid worden door vrouwen) een lening ontvangen ter waarde van ongeveer
$ 12 mln. Daarnaast zijn er in 2022 trainingen georganiseerd op het gebied van o.a.
marketing, financieel management, administratie en compliance.
− Hospital Resiliency & Prepardness project (HRPP,$ 28,61 mln.)
Dit project versterkt het nieuwe ziekenhuis, zodat het orkanen van niveau 5 kan weerstaan.
Ook neemt hierdoor het aantal overzeese behandelingen af. De fundering van nieuwe
ziekenhuis is bijna volledig gestort en de ondervloer-isolatoren om de trillingen
van eventuele aardbevingen op te vangen zijn gearriveerd. Dit project heeft door verschillende
omstandigheden, waaronder financiering, vertraging opgelopen. Afronding vindt eind
2025 plaats.
− Emergency income Support and Training Project (EISTP, $ 22,5 mln.)
EISTP is bedoeld om tijdelijke inkomenssteun te verlenen aan mensen die door de orkaan
hun baan zijn kwijtgeraakt, de inzetbaarheid van de getroffen begunstigden in specifieke
sectoren te verbeteren en het socialezekerheidsstelsel te versterken. In totaal zijn
1.960 mensen (waarvan 1.350 vrouwen) ondersteund en getraind. Daarnaast is er een
onderzoek naar de arbeidsmarkt op Sint Maarten gedaan en wordt er een registratiesysteem
voor het sociale zekerheidssysteem opgezet. De verwachting is dat het project in augustus
2023 wordt afgerond.
− Civil Society Partnership Facility for Resilience Project (R4CR, $ 7,2 mln.). Met dit project worden lokale ngo’s ingeschakeld om Sint Maartense
gemeenschappen weerbaarder te maken in het algemeen en bij nieuwe (natuur)rampen.
In totaal hebben 26 ngo’s ondersteuning ontvangen voor de uitvoering van 37 projecten.
Daarnaast is aan kennisopbouw gedaan op het gebied van project- en financieel management.
− Fostering Resilient Learning Project (FRLP, $ 26,78 mln.)
Het FRLP draagt bij aan de toegang tot een adequate en inclusieve leeromgeving, het
herstel van bibliotheekdiensten en de verbetering van kwaliteitsgegevens voor besluitvorming
in de onderwijssector. Het project is half 2022 van start gegaan en bevindt zich in
de voorbereidingsfase. Het project richt zich op het herbouwen van 3 scholen en de
bibliotheek van Sint Maarten. Ook worden voorbereidingen getroffen voor het opzetten
van een digitaal onderwijs-tracking systeem voor het Ministerie van Education, Culture,
Youth and Sport.
− Child Resilience and Projection Project (UNICEF project, $ 5 mln.)
Met dit project biedt UNICEF Nederland ondersteuning aan Sint Maarten op het gebied
van voorbereiding op rampen, het psychosociale welzijn van kinderen op schoolniveau en de versterking van kinderbeschermings-systemen.
Het project heeft extra middelen ontwikkeld die zijn opgenomen in het uitgebreide
psychosociale activiteitenpakket. Deze omvatten een noodscreeningstool om docenten
te helpen bij het identificeren van potentiële noodlijdende studenten die meer ondersteuning
nodig hebben.
− Emergency Recovery Project 1 (ERP1, $ 100,2 mln.)
ERP1 herstelt de meest noodzakelijke infrastructuur op het eiland. In totaal zijn
445 van de in totaal 511 geïdentificeerde woningen hersteld, waaronder 269 woningen
in de sociale sector. De aanbesteding voor het herstel van de laatste woningen is
gecontracteerd en oplevering wordt in augustus 2023 verwacht. Drie scholen zijn hersteld
en de aanbesteding voor het herstel van de volgende dertien scholen is afgerond. De
ondergrondse installatie van kabels en leidingen, met een lengte van 8 km, vordert
gestaag. Daarnaast is het herstel van het brandweer- en ambulancegebouw nagenoeg afgerond
en zijn 35 SUV’s en 17 pick-up trucks aangeschaft.
− Digital Government Transformation Project (DGTP, $ 12 mln.)
Het DGTP-project digitaliseert diverse overheidsdiensten voor burgers en bedrijven.
Omdat de overheid van Sint Maarten tijdens de pandemie al diverse diensten gedigitaliseerd
heeft, vindt momenteel een aanpassing plaats. Het project heeft in 2022 een Digital Leadership Team gecreëerd om het beleids- en regelgevingskader te versterken en de institutionele
capaciteit van de overheid te vergroten.
Hieronder een opsomming van de belangrijkste ontwikkelingen van de projecten onder
voorbereiding:
− Sint Maarten Waste Management Project (SWMP, $ 10 mln.)
Het SWMP-project verbetert het huidige rioolnetwerk van Sint Maarten. Daarnaast wordt
het aantal aansluitingen van het netwerk uitgebreid. De voorbereidingen zijn in 2022
gestart, inclusief de noodzakelijke institutionele hervormingen en het vinden van
additionele financiering. Daarnaast wordt via VNGi extra technische assistentie aan
het Ministerie van VROMI geleverd. Deze technische assistentie overlapt met de institutionele
en financiële hervormingen onder het EDMP-project.
− Improving Mental Health Services Project (IMHS, $ 8 mln.)
Het IMHS stelt de psychische zorg op Sint Maarten centraal door 1) het verbeteren
van de geestelijke gezondheidszorg, en 2) de constructie van een nieuwe faciliteit.
Ondertussen zijn verschillende voorbereidende stappen in gang gezet, waaronder verschillende
studies, een onderzoek naar de capaciteitsbehoefte voor de nieuw te bouwen faciliteit
en een organisatorische en financiële doorlichting van de Mental Health Foundation (MHF). Tevens is er een samenwerkingsprotocol ondertekend door het Ministerie van
Volksgezondheid, Sociale Ontwikkeling en Arbeid, het Sociale Ziekenfonds en MHF.
− Social Housing Project (SHP, $ 20 mln.)
Dit projectvoorstel is in 2022 verder vormgegeven en besproken. Naast het bouwen van
sociale woningen focust dit project ook op institutionele hervormingen, waaronder
het verbeteren van de Sint Maarten Housing Development Foundation (SMHDF).
Bovenstaande drie projecten onder voorbereiding zijn uitgebreid besproken tijdens
de meest recente stuurgroepvergadering.5 Als laatste werkt de Wereldbank aan een advies over de vormgeving van een nog nader
op te richten Disaster Reserve Fund (een rampenfonds) waar de terugbetalingen van de leningen van het vliegveld project
in terugvloeien. De verwachting is dat het advies eind 2023 opgeleverd kan worden.
Doorkijk naar 2023 en verder
De activiteiten van het trustfonds bevinden zich steeds meer in de uitvoerende fase.
In 2023 staat daarom het consolideren van alle inspanningen en investeringen centraal.
Hierbij leggen de Wereldbank, Sint Maarten en Nederland de focus op duurzame resultaten.
Ook is het de verwachting dat de Wereldbank in de eerste helft van 2023 haar lokale
kantoor zal openen. Dit heeft als positief effect dat de communicatielijnen worden
verkort en direct oplossingen met elkaar gevonden kunnen worden. Een in de stuurgroep
waargenomen aandachtspunt is de eventuele overlap tussen de uitvoering van het landspakket
Sint Maarten en de projecten onder het trustfund. Betrokken partijen en de overheid
van Sint Maarten zijn zich hiervan bewust en zoeken daarom naar samenwerkingsmogelijkheden
zodat potentiële overlap wordt voorkomen, synergie wordt gecreëerd en de uitvoeringscapaciteit
van Sint Maarten niet onnodig onder druk komt te staan.
Ook al zijn de ontwikkelingen positief en worden steeds meer mooie resultaten zichtbaar,
de wederopbouw is nog niet klaar. Veel projecten zijn nog in uitvoering en enkele
projecten moeten zelfs nog starten. De wederopbouw na een natuurramp als de orkaan
Irma is een langdurig proces en duurt vaak te lang in de beleving van de inwoners
van Sint Maarten. Ondanks de eerdergenoemde uitdagingen blijft het belangrijk om de
urgentie van de wederopbouw niet uit het oog te verliezen en te zorgen dat de bewoners
van Sint Maarten zo snel mogelijk geholpen worden.
De Staatssecretaris van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties,
A.C. van Huffelen
Ondertekenaars
-
Eerste ondertekenaar
A.C. van Huffelen, staatssecretaris van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties