Brief regering : Rapportage van de uitvoering van de motie van het lid Marijnissen c.s. over een voorstel hoe binnen overheidsinstellingen vervuilde data worden opgeruimd (Kamerstuk 35510-21) en van het lid Klaver c.s. over opzetten van een algoritmeregister (Kamerstuk 35510-16) door het ministerie van Defensie

32 761
Verwerking en bescherming persoonsgegevens

Nr. 1026
BRIEF VAN DE MINISTER EN STAATSSECRETARIS VAN DEFENSIE

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 11 mei 2023

In vervolg op de brief van de Staatssecretaris van Binnenlandse Zaken en

Koninkrijksrelaties (BZK) treft u bijgaand aan twee rapportages van Defensie over
de uitvoering van de moties van de leden Marijnissen c.s. en Klaver c.s.1 (hierna: motie 21). De moties verzoeken de regering een voorstel te doen hoe overal
binnen overheidsinstellingen vervuilde data, risicomodellen en het gebruik van nationaliteit
worden opgeruimd en daarbij niet alleen te kijken naar nationaliteit, maar ook naar
etniciteit en geboorteplaats.

Op 21 oktober 2021, 6 januari 2022, 23 mei 2022 en 10 februari 2023 heeft de Staatssecretaris
van BZK uw Kamer bericht over de aanpak en voortgang van de uitvoering van motie 21
bij het Ministerie van Defensie en andere ministeries.2

Door het coördinerende Ministerie van BZK is afgesproken dat ieder ministerie ruimte
krijgt voor een aanpak die aansluit op de eigen situatie, waarbij gestreefd wordt
naar een vergelijkbare aanpak. Ieder departement levert een rapportage op van een
interne inventarisatie en toetsing. Binnen Defensie zijn conform het plan van aanpak
hiervoor een tweetal onderzoeken uitgevoerd:

– een onderzoek naar verwerking van persoons- en politiegegevens binnen de KMar;

– een onderzoek naar verwerking van persoonsgegevens binnen de overige defensieonderdelen.

De motie van het lid Van Baarle c.s.3 verzocht eerder het kabinet om op de uitkomsten van motie 21 door de departementen
een externe toets uit te laten voeren. De Auditdienst Rijk (ADR) is door BZK gevraagd
om deze toets uit te voeren. De concept opdrachtformulering is door BZK aan uw Kamer
aangeboden.4 Dit onderzoek zal bij alle departementen plaatsvinden en zal naar verwachting tot
eind 2023 in beslag nemen.

De onderzoeksresultaten van Defensie zijn hieronder beknopt beschreven. We betreuren
het dat deze rapportage later dan toegezegd ter beschikking kan worden gesteld. Meer
uitgebreide informatie is opgenomen in de bijgevoegde twee rapportages. Conform het
plan van aanpak zijn de volgende zaken tegen het licht gehouden: specifieke wet- en
regelgeving voor Defensie, verwerkingen in het AVG-verwerkingenregister en verstrekte
machtigingen Basisregistratie personen (BRP) waarvoor het ministerie verwerkingsverantwoordelijk
is.

Uit het onderzoek is gebleken dat de KMar in het kader van de uitvoering van de bij
wet opgedragen politietaken 31 risicoprofielen gebruikte. In deze profielen is gebruik
gemaakt van ofwel de afkomstgerelateerde indicator nationaliteit ofwel geboorteplaats.
Er is middels inventarisatie en toetsing vastgesteld dat het gebruik van deze afkomstgerelateerde
indicatoren in deze risicoprofielen voldoet aan de toets van de rechtmatigheid en
behoorlijkheid, zoals deze worden gesteld in de Algemene Verordening Gegevensbescherming
en de Wet politiegegevens.

Voor de overige defensieonderdelen is vastgesteld dat er geen gebruik gemaakt wordt
van risicomodellen. Wel worden er 43 verwerkingen van persoonsgegevens uitgevoerd
met afkomstgegevens. Hiervan zijn er 41 beoordeeld als rechtmatig en behoorlijk. Twee
verwerkingen vragen nader onderzoek en mogelijk actie.

Als eerste betreft dit verwerkingen van persoonsgegevens van niet-werknemers. Het
betreft onder andere personen zoals inhuur- en uitzendkrachten en Rijkstrainees, van
wie in de personeelsadministratie nationaliteit, geboorteland en -plaats zijn opgenomen.
De verwerking van de afkomstgerelateerde gegevens is niet strikt noodzakelijk en daarmee
niet proportioneel. Deze constatering is reden om te onderzoeken hoe voor deze groepen
niet-werknemers minder afkomstgerelateerde gegevens verwerkt kunnen worden. De administratieve
verwijdering van deze gegevens vraagt nader onderzoek en een IT-aanpassing, waarna
verwijdering van deze gegevens waar nodig zal plaatsvinden.

De tweede verwerking betreft sociale mediamonitoring van Defensie communicatie. De
(sociale) mediamonitoring is beoordeeld op de naleving van de AVG door Defensie in
het Eiffelonderzoek.5 Door Eiffel is destijds geconcludeerd dat de activiteit grotendeels voldoet aan de
AVG. Zoals eerder aan uw Kamer gemeld werkt Defensie verder aan de bewustwording en
naleving van de AVG.

Met deze rapportage hebben wij uw Kamer inzage gegeven in de uitvoering van motie
21 door het Ministerie van Defensie. Defensie hecht aan een zorgvuldige verwerking
van persoonsgegevens en het voorkomen van discriminatie en blijft zich hiervoor inzetten.

De Minister van Defensie,
K.H. Ollongren

De Staatssecretaris van Defensie,
C.A. van der Maat