Brief regering : Afronding evacuaties Soedan

Nr. 182
BRIEF VAN DE MINISTER VAN BUITENLANDSE ZAKEN

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 9 mei 2023

Recentelijk bent u geïnformeerd over de evacuatie van Nederlanders en hun kerngezinsleden
uit Soedan (Kamerstuk 29 237, nrs. 180 en 181). Met deze brief informeer ik, mede namens de Minister van Defensie, uw Kamer over
de afronding van onze evacuatie inzet en onze blijvende betrokkenheid in Soedan.

Evacuatie operatie

Nederland heeft van 23 tot en met 29 april, in samenwerking met Europese en internationale
partners, een militaire evacuatie uitgevoerd uit Soedan van Nederlanders, hun kerngezinsleden,
mensen met verblijfsrecht in Nederland, ambassadepersoneel en onderdanen van andere
landen. In de nacht van 23 op 24 april vertrok de eerste Nederlandse militaire vlucht
vanuit Soedan naar Jordanië. Daarna zijn er nog zeven vluchten op dezelfde route uitgevoerd.
Hierbij is gebruik gemaakt van luchttransportcapaciteiten, bijbehorende eenheden en
mariniers van Defensie en het Snel Consulair Ondersteuningsteam (SCOT) van Buitenlandse
Zaken.

Op zaterdagavond 29 april vond de achtste en laatste Nederlandse evacuatievlucht plaats.
De liaisons die Defensie had uitgebracht ten behoeve van internationale coördinatie
en overige militaire eenheden, zijn met het afronden van de Nederlandse evacuatievluchten,
teruggehaald naar Nederland. Ook het SCOT team is inmiddels teruggekeerd naar Nederland,
alsmede de Nederlandse ambassadeur in Khartoem. Namens het hele kabinet spreken de
Minister van Defensie en ik onze grote waardering uit voor de teams van Defensie en
Buitenlandse Zaken die voor en achter de schermen deze operatie mogelijk hebben gemaakt.

In totaal zijn er met acht Nederlandse evacuatievluchten ruim 270 personen geëvacueerd
onder wie circa 100 personen met de Nederlandse nationaliteit of een Nederlandse verblijfstitel.
Andere landen hebben tevens, zowel via de lucht als over land, ruim 200 Nederlanders
en hun kerngezinsleden geëvacueerd. Daarnaast hebben mensen op eigen gelegenheid Soedan
kunnen verlaten, of hebben er voor gekozen om te blijven. Hierdoor is niet precies
vast te stellen hoeveel Nederlanders en kerngezinsleden in totaal in de afgelopen
weken Soedan hebben verlaten.

Vanuit Jordanië en andere evacuatiehubs (waaronder Djibouti en Cyprus) zijn mensen
op verschillende manieren doorgereisd naar Nederland. Er zijn drie door Nederland
georganiseerde vluchten vanuit Jordanië naar Vliegbasis Eindhoven uitgevoerd, met
aan boord in totaal circa 250 personen. In afwijking van het reguliere evacuatiebeleid
zijn deze mensen vanaf het eerste veilige land in de regio naar Nederland gebracht.
Dit vanwege afspraken met de betrokken landen, die zelf geen verantwoordelijkheid
konden of wilden nemen voor de evacuees. In Nederland zijn degenen die hier geen eigen
verblijf opties hadden gefaciliteerd door het Nationaal Crisis Centrum (NCC).

Zoals eerder aan uw Kamer gemeld is de op 15 april jl. in Khartoem aanwezige uitgezonden
staf eveneens geëvacueerd en heeft ook een deel van het lokale personeel (zes medewerkers)
gebruik gemaakt van de mogelijkheid om met hun kerngezinnen te vertrekken. Momenteel
proberen twee lokale medewerkers (plus kerngezin) alsnog Soedan te verlaten, met ondersteuning
van Buitenlandse Zaken.

Consulaire aangelegenheden

Op 26 april informeerde ik u over het kabinetsbesluit om de internationale luchtbrug
gefaseerd af te bouwen (Kamerstuk 29 237, nr. 181) en de door Nederland mede georganiseerde actieve evacuatiefase is sinds het weekend
van 29 april voorbij. Ook andere internationale partners zijn, voor zover op dit moment
bekend, gestopt met het uitvoeren van evacuatievluchten vanuit Soedan. Door de gedwongen
sluiting van de ambassade in Khartoem is consulaire bijstand beperkt tot hulp en advies
op afstand. Nederland zal de veiligheidssituatie in Soedan voorlopig blijven monitoren.

Vooruitblik consulaire bijstand na afronding evacuatie

Van de geregistreerde Nederlanders via de BZ Informatieservice is de overgrote meerderheid
geëvacueerd of zelfstandig vertrokken uit Soedan. Voor de mensen waarmee tot en met
zaterdag 29 april contact was over hun evacuatie, maar die het vooralsnog niet gelukt
is het land te verlaten, geldt dat met hen nog actief contact wordt gezocht en zij
op de hoogte zullen worden gehouden van relevante ontwikkelingen. Ook kunnen zij een
beroep doen op consulaire bijstand.

Dit houdt in dat kerngezinsleden die niet in bezit zijn van een geldige verblijfstitel
kunnen worden verwezen naar ambassades in de regio, alwaar zij een Schengenvisum kunnen
aanvragen en eventueel een nooddocument.

De mensen die zich na de actieve evacuatiefase hebben gemeld, alsook degenen met wie
ondanks herhaalde pogingen geen contact meer is geweest, krijgen een bericht waarin
hen wordt gevraagd of zij nog hulp nodig hebben. Zij kunnen een beroep doen op consulaire
bijstand. Voor hen gelden de reguliere procedures voor het aanvragen van een Schengenvisum
of voor een verblijfsvergunning regulier voor degenen zonder verblijfstitel in Nederland.
Als deze zijn doorlopen kunnen zij zich melden bij een ambassade in de regio, na een
besluit over de afgifte van een Schengenvisum of MVV.

Achtergebleven Soedanese paspoorten

Er lagen enkele tientallen Soedanese paspoorten op de Nederlandse ambassade toen de
ambassade vanwege de snel verslechterende veiligheidssituatie acuut gedwongen werd
te sluiten. Het gaat om paspoorten van Soedanezen die een kort verblijf Schengenvisum
of een MVV hadden aangevraagd. Omdat er geen personeel meer is dat de ambassade in
kan en de situatie in de omgeving van de ambassade nog steeds erg gevaarlijk is, kunnen
de paspoorten vooralsnog niet terug worden gegeven aan de rechtmatige eigenaren. Buitenlandse
Zaken betreurt dat dit het geval is, maar er was en is sprake van overmacht. Met de
gedupeerde Soedanese personen wordt actief contact gezocht, om op individuele basis
te bekijken wat er voor hen gedaan kan worden. Daarbij kan bijvoorbeeld een officiële
verklaring worden opgemaakt dat het reisdocument zich op de Nederlandse ambassade
bevindt en een digitale kopie ervan uit de systemen van BZ worden gebruikt.

Huidige situatie en toekomstige inzet

Het kabinet blijft de ontwikkelingen in Soedan nauwgezet volgen. Ondanks verschillende
bemiddelingspogingen houdt het geweld helaas aan, met name rondom Khartoem en Darfoer.
Humanitaire toegang blijft beperkt en er zijn slechts geringe voorzieningen en geschikt
personeel om noodhulp te verlenen. De situatie voor de Soedanezen is schrijnend. Er
is op dit moment geen indicatie dat de strijdende partijen welwillend zijn om het
conflict te beëindigen.

Nederland verkent samen met de EU, VN en andere partners wat wij in deze situatie
voor het Soedanese volk kunnen betekenen. In elk geval blijven wij ons inspannen voor
een permanent staakt-het-vuren, het beschermen van burgers en het faciliteren van
humanitaire hulp.

De Minister van Buitenlandse Zaken,
W.B. Hoekstra