Brief regering : Appreciatie van de motie van de leden Vestering en Wassenberg over ervoor zorgen dat de nieuw gekochte gemaalpomp bij IJmuiden alsnog visvriendelijk wordt gemaakt (Kamerstuk 21501-32-1527)

36 200
A Vaststelling van de begrotingsstaat van het Mobiliteitsfonds voor het jaar 2023

Nr. 122
BRIEF VAN DE MINISTER VAN INFRASTRUCTUUR EN WATERSTAAT

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 8 mei 2023

In het tweeminutendebat van 19 april jl. over de Landbouw en Visserijraad is er door
de leden Vestering en Wassenberg een motie (Kamerstuk 21 501-32, nr. 1527) ingediend over de visvriendelijkheid van de nieuw gekochte maalpomp van het gemaal
bij IJmuiden. Omdat deze motie de bevoegdheid betreft van IenW is deze naar mij doorgeleid
en geef ik u per brief de appreciatie op deze motie.

De motie verzoekt de regering om ervoor te zorgen dat de nieuw gekochte gemaalpomp
alsnog visvriendelijk wordt gemaakt. Ik moet deze motie «ontraden». De pomp alsnog
aanpassen leidt tot forse extra kosten en veel vertraging, waardoor de huidige kwetsbaarheid
van het gemaal en het waterveiligheidsrisico langer zouden blijven bestaan. De nieuwe
maalpomp is aangeschaft en inmiddels in de fase van afbouw. De voorbereidingen zijn
reeds gestart om deze pomp te plaatsen in het bestaande gemaal. De keuze voor een
ander type pomp zou gepaard zijn gegaan met een veel langere voorbereidingstijd en
meerdere technische uitdagingen. Het risico op nieuwe verstoringen in het gemaal en
daarmee de kans op overstromingen in de omgeving zou daardoor langer aanhouden.

Het Gemaal IJmuiden (met een pompcapaciteit van 260 m3/s) is van groot belang om het water vanuit het Noordzeekanaal en omliggende gebieden
af te voeren naar de Noordzee. Daarmee wordt voorkomen dat een groot deel van West-Nederland
(delen van Noord-Holland, Utrecht en Zuid-Holland) overstroomt. In april 2020 is één
van de 6 pompen in het gemaal uitgevallen en een tweede pomp bleek technisch kwetsbaar
te zijn. Om de waterveiligheid in de regio te garanderen en het Noordzeekanaal op
peil te houden, zijn toen tijdelijke pompinstallaties geplaatst op het sluiscomplex
IJmuiden. Deze situatie was onwenselijk en bood geen duurzame, structurele oplossing.

De onderhoudsbehoefte van de pompen in het gemaal neemt toe waardoor ook de kans op
falen groter wordt. Met de extra pomp kan het onderhoud worden uitgevoerd terwijl
de pompcapaciteit blijft gehandhaafd. Daarnaast is er in het geval van uitval een
back-up pomp.

Uit de stresstesten in het kader van klimaatadaptatie blijkt dat het gemaal IJmuiden
een kritisch object is. Dit mede door de nauwe samenhang met het beheer van het regionale
watersysteem in kapitaalintensieve en dichtbevolkte provincies, maar ook met het oog
op de woningopgave in het westelijke havengebied en het scheepvaartbelang.

Gelet op het voorgaande is ervoor gekozen om een extra pomp te bestellen die in de
plaats van één van de bestaande maalgangen geplaatst kan worden om daarmee de robuustheid
van het gemaal ter vergroten.

Ik heb visveiligheid hoog in het vaandel staan en ben me bewust van de wens van uw
Kamer en van natuurorganisaties om het welzijn van vissen bij het sluis- en gemaalcomplex
IJmuiden te verbeteren. Het merendeel van de naar zee uittrekkende schieralen gaat
niet via het gemaal maar via de spuisluizen of de schutsluizen, waar geen belemmeringen
voor de alen zijn. Het gemaal vormt echter een knelpunt voor naar zee uittrekkende
schieralen.

In de planfase van de vernieuwingsopgave van het gemaal wordt daarom nadrukkelijk
onderzocht of en hoe barrières voor migrerende vissen kunnen worden beperkt. Hierover
heb ik uw Kamer in april dit jaar geïnformeerd als reactie op een verzoek van het
lid Wassenberg (Kamerstukken 36 200 XIV en 36 200 A, nr. 119). Er wordt in de vernieuwingsopgave ingezet op maatregelen voor het verbeteren van
visveiligheid, waarbij rekening wordt gehouden met de huidige functie voor de waterveiligheid
en de technische beperkingen van het bestaande gemaal. De afronding van de planfase
is voorzien in 2026.

De Minister van Infrastructuur en Waterstaat, M.G.J. Harbers