Brief regering : Digitaal Hulpmiddel Verkiezingen

Nr. 58
BRIEF VAN DE MINISTER VAN BINNENLANDSE ZAKEN EN KONINKRIJKSRELATIES

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 21 april 2023

De Kiesraad heeft mij per ambtsbericht (zie bijlage) geïnformeerd over het ontbinden en opzeggen van de overeenkomst met Paragon Customer
Communications (hierna: Paragon) voor de ontwikkeling van het Digitaal Hulpmiddel verkiezingen. Met deze brief informeer
ik uw Kamer over deze beslissing van de Kiesraad en de gevolgen daarvan. Ook licht
ik toe waarom ik de behandeling van de Wet programmatuur verkiezingsuitslag (36 150) voortzet.

Toelichting besluit Kiesraad en gevolgen voor verkiezingsproces:

De Kiesraad is tot deze beslissing gekomen omdat Paragon niet op de afgesproken (fatale)
eerste opleverdatum heeft opgeleverd. De Kiesraad acht het niet realistisch dat de
overige vervolgopleveringen wel tijdig en volledig worden geleverd en dat de overeengekomen
einddatum van 13 september a.s. door Paragon zal worden gehaald. De Kiesraad wil niet
terechtkomen in een situatie van vertraging en mogelijk oplopende kosten. De levering
van de software binnen de hiertoe gestelde termijnen is van groot belang, aangezien
na levering (en acceptatie) de uitrol van de nieuwe verkiezingssoftware aan gebruikers
moet plaatsvinden. Er is voldoende tijd nodig om de gebruikers te instrueren, op te
leiden en te laten wennen aan de nieuwe software. Met oog op een goede en betrouwbare
ketensamenwerking acht de Kiesraad het dan ook onwenselijk dat deze periode onder
druk komt te staan ten nadele van de gebruikers. De Kiesraad zal in overleg treden
met Paragon over de wijze van terugbetaling van de voorschotbetalingen à 6 miljoen
euro die tot op heden zijn gedaan om zo tot een finale afrekening te komen.

Het ontbinden en opzeggen van de overeenkomst heeft als gevolg dat de ontwikkeling
van nieuwe verkiezingssoftware onderbroken wordt. De komende periode evalueert de
Kiesraad de aanbestedingsprocedure en de geleerde lessen uit het ontwikkelproces van
het digitaal hulpmiddel. Daarnaast start de Kiesraad de komende periode – in goed
overleg met het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, de Vereniging
Nederlandse Gemeenten en de Nederlandse Vereniging voor Burgerzaken – een ontwikkeltraject
waarin de Kiesraad, samen met externe partijen, stapsgewijs toewerkt naar nieuwe verkiezingssoftware.
Hierbij houdt de Kiesraad rekening met lopende beleidsontwikkelingen zoals de versterking
van de kandidaatstellingsprocedure en de uniformering van de publicatie van processen-verbaal.

Deze situatie heeft geen direct gevolg voor de organisatie en continuïteit van verkiezingen.
Wel moet langer gebruik gemaakt worden van de huidige verkiezingssoftware, OSV2020.
De huidige overeenkomst voor de dienstverlening omtrent OSV2020 loopt door tot in
juli 2025. De Kiesraad start een traject voor een Europese aanbesteding om te komen
tot een nieuwe overeenkomst voor het continueren van de dienstverlening in het gebruik
van OSV2020. OSV2020 wordt gebruikt sinds de Tweede Kamerverkiezing in 2021. Ieder
jaar is OSV2020 steeds opnieuw getoetst door een externe partij. De Kiesraad heeft
voorafgaand aan de provinciale staten- en waterschapsverkiezingen 2023 op basis van
het beveiligingsonderzoek (door PwC) geconcludeerd dat OSV2020 verantwoord ingezet
kan worden.1 Daarnaast zijn bij de toetsing aan de wettelijke eisen (door Expleo) geen functionele
onvolkomenheden geconstateerd in OSV2020.2 De uitkomsten van deze toetsen, en de broncode van OSV2020, heeft de Kiesraad op
zijn website openbaar gemaakt. Aanvullend op deze toetsen wordt de werking van OSV2020
na gebruik door de gemeentelijk stembureaus, hoofdstembureaus en de centraal stembureaus
steekproefsgewijs gecontroleerd. De Kiesraad stelt hiervoor een controleprotocol op
dat voorafgaand aan iedere verkiezing ter beschikking wordt gesteld.

Voortzetting behandeling Wet programmatuur verkiezingsuitslagen

Op 24 juni 2022 heb ik de Wet programmatuur verkiezingsuitslagen bij uw Kamer ingediend
(Kamerstuk 36 150). Op 20 september heeft uw Kamer verslag uitgebracht bij dit wetsvoorstel (Kamerstuk
36 150, nr. 5). De beantwoording van het verslag heeft langer geduurd dan beoogd, vanwege een op
te stellen nota van wijziging, en de beoordeling van de gevolgen van de voorliggende
situatie rond de ontwikkeling van het DHV voor het wetsvoorstel. Het hoofddoel van
het wetsvoorstel is het in de Kieswet vastleggen van taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden
rond het beheer, de beveiliging en het gebruik van de programmatuur die gebruikt wordt
bij de berekening van de verkiezingsuitslag en de vereisten daarvoor. Omdat dit bijdraagt
aan een betrouwbare en efficiënte vaststelling van de verkiezingsuitslag is het onafhankelijk
van de ontwikkeling van nieuwe programmatuur wenselijk dat deze taken, bevoegdheden,
verantwoordelijkheden en vereisten in de Kieswet worden vastgelegd. Daarom vind ik
het van belang de behandeling van dit wetsvoorstel voort te zetten. Ik verwacht nog
voor het zomerreces de nota naar aanleiding van het verslag en de nota van wijziging
aan uw Kamer aan te bieden.

De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties,
H.G.J. Bruins Slot