Brief regering : Uitvoering van de motie van het lid Van Meenen over de predicaten "goed" en "excellent" afschaffen in het inspectiekader (Kamerstuk 36200-VIII-188)

31 289
Voortgezet Onderwijs

Nr. 668
BRIEF VAN DE MINISTER VOOR PRIMAIR EN VOORTGEZET ONDERWIJS

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 20 april 2023

Met deze brief informeer ik u, mede namens de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap,
over de uitvoering van de motie van het lid Van Meenen (D66) aangaande het afschaffen
van de waardering «Goed» en predicaat «Excellent» in het inspectiekader», die op 7 februari
2023 door uw kamer is aangenomen (Handelingen II 2022/23, nr. 46, item 16).1

Onze leerlingen verdienen, ongeacht hun woonplaats of afkomst, goed onderwijs. Goed
onderwijs is onderwijs dat recht doet aan ontwikkeling van alle talenten van alle
leerlingen. Dit betekent dat we ook van scholen vragen om hun onderwijs zo goed als
mogelijk vorm te geven en om continu bezig te zijn met verdere kwaliteitsverbetering.
De overheid biedt hulp en grijpt in als de kwaliteit van een school te laag is, maar
stimuleert scholen ook om zichzelf continu te verbeteren, in het belang van leerlingen.

Voor goed onderwijs is voldoen aan de minimumnorm dus uiteindelijk niet voldoende.
Het is aan besturen, schoolleiders en leraren om voor die ambitie zorg te dragen.
Het is belangrijk dat scholen evidence-informed werken en een kwaliteitscultuur borgen.
De overheid heeft hierbij een stimulerende rol die zich niet alleen beperkt tot een
kleine groep scholen. Dat kan (kwaliteits)verschillen tussen scholen vergroten, zorgen
voor ongewenste concurrentie en werkt kansengelijkheid tegen. De overheid heeft dan
ook een belangrijke rol om alle scholen hiertoe aan te sporen, waarbij zij bijvoorbeeld
ook nauw samenwerken via het delen van kennis over wat wel en niet werkt.

In licht van deze visie en de recent aangenomen motie door uw Kamer schaf ik het predicaat
«Excellent» en de waardering «Goed» op schoolniveau af. Per 1 augustus zullen de aangepaste
onderzoekskaders van de Inspectie van het Onderwijs (hierna: inspectie) in werking
treden waaruit de waardering «Goed» op schoolniveau geschrapt zal zijn. Ook zal het
instellingsbesluit jury excellente scholen per voornoemde datum worden ingetrokken.
Het predicaat «Excellent» en de waardering «Goed» op schoolniveau zullen vanaf die
datum niet meer worden verstrekt. Op korte termijn start de inspectie, in samenwerking
en met OCW, het reeds aangekondigde onderzoek over mogelijkheden voor een nieuw stimulerend
instrumentarium, waar de Kamer in het najaar van 2023 over wordt geïnformeerd.

Waardering «Goed»

De waardering «Goed» is momenteel onderdeel van de onderzoekskaders van de inspectie.
Op verzoek van een bestuur voert de inspectie een volledig kwaliteitsonderzoek uit
en beoordeelt dan of aan een school deze waardering wordt toegekend. Om deze te ontvangen,
moet een school voldoen aan de deugdelijkheidseisen en ambities realiseren die hier
bovenuit stijgen. Het toekennen van deze waardering is voor de inspectie één van de
manieren om haar stimulerende rol invulling te geven.

De inspectie kan op drie niveaus de waardering «Goed» uitspreken. De motie Van Meenen
ziet specifiek op de afschaffing van deze waardering op schoolniveau. De waardering
«Goed» op het niveau van standaarden en op bestuursniveau zijn onderdeel van het reguliere
inspectietoezicht. Door het behouden van de waardering «Goed» op deze twee niveaus
behouden we instrumenten om de ambitie van schoolteams en besturen te bevorderen.
Ik vind het belangrijk om hen uit te blijven dagen het beste uit zichzelf te halen
en zo goed mogelijk onderwijs te verzorgen. Dit past daarbij bij de wettelijke taak
van de inspectie om kwaliteit te bevorderen en de ambitie uit het coalitieakkoord
(Bijlage bij Kamerstuk 35 788, nr. 77) om actief te sturen op kwaliteit van onderwijs.

De onderzoekskaders voor het mbo worden niet gewijzigd.

Om recht te doen aan de inspanningen van de scholen en de inspectie die reeds zijn
gepleegd, zullen aanvragen voor de waardering «Goed» in het lopende schooljaar nog
worden afgehandeld door de inspectie, mits die in de onderzoeksplanning passen en
voor 1 augustus kunnen worden afgehandeld.

Predicaat «Excellent»

De werkwijze bij het predicaat «Excellent» is anders. Scholen die eerst de waardering
«Goed» hebben behaald, kunnen zelf een aanvraag indienen om het predicaat te behalen
en worden vervolgens beoordeeld door een onafhankelijke jury. Deze beoordeling staat,
in tegenstelling tot het onderzoek naar de waardering «Goed», los van de inspectie
en is geen onderdeel van haar onderzoekskaders.

De laatste uitreiking van het predicaat «Excellent» zal in juni 2023 plaatsvinden.
Ook daarbij wordt rekening gehouden met de reeds geleverde inspanningen door scholen
de inspectie, alsmede die van de jury. De in juni 2023 uitgereikte predicaten zullen
tot en met einde schooljaar 2025/2026 geldig blijven. Door in het schooljaar van 2023/2024
geen nieuwe aanvragen te behandelen of toe te kennen, zal het aantal gevoerde certificaten
in de loop van drie jaar afnemen naar nul.

Uitwerken van nieuwe manieren van stimuleren kwaliteit

Zoals ik in mijn vorige brief over toezicht heb benoemd, hecht ik waarde aan het stimuleren
van kwaliteit.2 Ieder kind heeft recht op goed onderwijs. Daarom wil ik scholen prikkelen boven de
minimumnorm uit te stijgen. Al eerder is aangegeven dat op korte termijn een onderzoek
start naar de ontwikkeling van een nieuw instrumentarium om onderwijskwaliteit te
stimuleren. Hierin wordt de evaluatie van het huidige instrumentarium meegenomen.
Enerzijds moet met het nieuwe instrumentarium gekeken worden hoe de positieve prikkels
om de kwaliteit van onderwijs continu te willen en kunnen verbeteren behouden kunnen
blijven. Anderzijds moet het recht doen aan de zorgen vanuit de Kamer en het veld,
bijvoorbeeld over mogelijke ongewenste concurrentie tussen scholen.

De Kamer zal in het najaar van 2023 over het resultaat van dit onderzoek en een mogelijk
alternatief instrument worden geïnformeerd.

Dat de waardering «Goed» en het predicaat «Excellent» nu worden afgeschaft, doet niets
af aan mijn waardering voor de inspanningen van scholen die hieraan hebben deelgenomen.

Zij hebben daarmee bijgedragen aan kwaliteitsverbetering in het onderwijs en daarvoor
wil ik hen, en de jury excellente scholen, bedanken.

De Minister voor Primair en Voortgezet Onderwijs, A.D. Wiersma