Brief regering : Aanvulling inzetvoorraad munitie

Nr. 395
BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN DEFENSIE

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 18 april 2023

Inleiding

De internationale veiligheidssituatie verslechtert. Het is daarom noodzakelijk voor
Nederland en onze NAVO- en EU-bondgenoten en partners om de krijgsmachten substantieel
te versterken. De oorlog in Oekraïne benadrukt dat de krijgsmacht altijd gereed moet
zijn voor alle hoofdtaken. Eenheden moeten op sterkte zijn en voorzien van de juiste
ondersteuning met voldoende voorraden.1 Met deze brief informeer ik uw Kamer over het voornemen extra opdrachten ter waarde
van anderhalf miljard euro te plaatsen om de inzetvoorraad munitie verder aan te vullen.2

Sinds 2016 brengt Defensie de inzetvoorraad munitie op norm voor de tweede hoofdtaak,
het bevorderen van de (internationale) rechtsorde.3 Voor de eerste hoofdtaak, de eigen en bondgenootschappelijke verdediging, is ook
een verdere aanvulling van de munitievoorraden nodig. Het op peil brengen van alle
inzetvoorraden, waaronder munitie, is noodzakelijk voor een verhoging van de inzetbaarheid
van de krijgsmacht en draagt daarmee bij aan de Nederlandse en Europese veiligheid.

Het kabinet zet – zoals aangekondigd in de Defensienota 2022 – in op een verdere aanvulling
van inzetvoorraden en investeert daarmee in een grotere bijdrage van Nederland aan
de gezamenlijke afschrikking en gevechtskracht. Tegelijkertijd hebben leveringen uit
(operationele) voorraden ter ondersteuning van Oekraïne consequenties voor de snelheid
waarmee de inzetvoorraad aangevuld kan worden, met name voor de categorieën klein
kaliber munitie, luchtverdedigings- en artilleriemunitie.

Wendbaarheid

De aanvulling van de munitievoorraad draagt bij aan het voortzettingsvermogen van
onze operationele eenheden. In lijn met de motie van het lid Valstar c.s.4 heeft Defensie daarom in 2022 gebruik gemaakt van een versneld proces en een incidentele
suppletoire begroting, om bestellingen voor munitie ter waarde van circa een half
miljard euro te plaatsen.5 Bovenop deze lopende bestellingen is Defensie voornemens voor een bedrag van anderhalf
miljard euro aan opdrachten te plaatsen. Hierdoor groeit de inzetvoorraad stapsgewijs
naar het niveau van een strategische voorraad op basis van de geldende NAVO-normen.

Aanvulling munitievoorraden

Deze aanvulling betreft een uitbreiding op de al lopende bestellingen en omvat zowel
NAVO-genormeerde Battle Decisive Munitions (veelal kapitale munitie) als non-Battle Decisive Munitions (veelal conventionele munitie). Het betreft munitieartikelen waarvan de benodigde
voorraad voor inzet hoger is dan de huidige inzetvoorraad. De munitiesoorten worden
al binnen Defensie gebruikt of maken deel uit van vervangingsprojecten.

De nieuwe bestellingen van Battle Decisive Munitions omvatten onder andere luchtverdedigingsmunitie voor de fregatten en amfibische en
ondersteuningsschepen, anti-tank raketten voor de gevechtseenheden van de Landmacht
en het Korps Mariniers, vuursteunmunitie (artillerie- en mortiergranaten), raketten
voor het Patriot lucht- en raketverdedigingssysteem en de nieuwe grondgebonden short- en medium range luchtverdedigings-capaciteiten6, kanonmunitie en geleide raketten voor Apache gevechtshelikopters, evenals precision guided munitions en lucht-lucht raketten voor de F-35.

De bestellingen van conventionele munitie omvatten onder meer klein kaliber munitie
voor geweren en mitrailleurs, handgranaten, explosieven en contra-mobiliteitsmunitie
voor genieoptreden, granaten voor scheepsgeschut en pyrotechnische middelen voor zelfbeschermingssystemen.

De vertrouwelijke bijlage bij deze brief geeft meer inzicht in de specifieke munitieartikelen
en de financiële omvang per categorie7.

Kenmerken

NAVO-normering

In de vierjaarlijkse cyclus van het NATO Defence Planning Process (NDPP) stelt de NAVO de voorraadnormen voor Battle Decisive Munitions vast. De behoefte voor de inzetvoorraad munitie voor de eerste hoofdtaak is op deze
NAVO-norm gebaseerd. Maar ook met de extra middelen moet Defensie nog altijd keuzes
maken. Hoewel de inzetvoorraad munitie aanzienlijk toeneemt, kan met de beschikbare
financiële middelen onder Defensienota 2022 de inzetvoorraad nog niet volledig aangevuld
worden tot een eerste hoofdtaak niveau.

Samenwerking

Om snelle verwerving te realiseren, maakt Defensie gebruik van bestaande leveranciers,
de ruimte in de eigen raamcontracten en de contracten die het NATO Supply and Procurement Agency (NSPA) aan bondgenoten biedt. Daar waar geen ruimte binnen lopende (raam)contracten
is, kan single source verwerving bijdragen aan snellere beschikbaarheid van de munitie.

Daarnaast faciliteert de Verenigde Staten de verwerving van kapitale munitie-artikelen
via het Foreign Military Sales (FMS)-proces. Hiermee minimaliseert Defensie het risico op vertragingen door typeclassificatie
van munitieartikelen die nog niet binnen Defensie gebruikt worden. Bovendien wil Nederland,
in lijn met de motie-Dassen c.s.8, gebruik maken van het Duitse initiatief tot vraagbundeling van de gezamenlijke Europese
behoefte aan Patriot-luchtverdedigingsraketten. Als onderdeel van het European Sky Shield Initiative (ESSI) zet Duitsland stappen om samen met de betrokken defensie-industrie de Europese
productielijn voor Patriot-raketten te heropenen.

Personele en infrastructurele aspecten

Om deze aanvulling van de munitievoorraden duurzaam te kunnen realiseren moet de personele
capaciteit van Defensie Materieelorganisatie (DMO) worden uitgebreid. Daarom voorziet
Defensie ook in een structurele personele uitbreiding enkele tientallen vte’n binnen
de DMO. Het extra personeel wordt ingezet bij beheer en opslag van voorraden, configuratiemanagement,
inkoop, veiligheid en typeclassificatie.

Een fysiek grotere inzetvoorraad vraagt ook om meer bunkers om de munitie veilig en
geconditioneerd op te kunnen slaan. Defensie onderzoekt om munitiecomplexen die eerder
voor afstoting zijn aangemerkt weer in gebruik te nemen.9 Deze locaties beschikken over voldoende fysieke ruimte en over de benodigde vergunningen
en worden binnen het defensiebrede programma «Veiligheid munitiegebouwen» op norm
gebracht.10 Defensie gaat met de regio’s van die locaties in gesprek.

Risico’s

Omdat deze behoefte een ophoging betreft van reeds lopende verwervings-trajecten zijn
de programmarisico’s laag. Een specifiek risico betreft de toenemende krapte op de
munitiemarkt en stijgende munitieprijzen. Defensie mitigeert dit risico zoveel mogelijk
door meerjarige munitieorders te plaatsen.

Gerelateerde munitieprojecten

Bovenop deze uitbreiding «aanvulling munitievoorraden» wordt ook munitie verworven
als onderdeel van andere (vervangings)projecten. Voor nieuwe capaciteiten voortvloeiend
uit de Defensienota 2022 is het op peil brengen van de bijbehorende munitievoorraad
onderdeel van deze projecten. Dit betreft onder andere de projecten Raketartillerie,
Deep Strike Air en Verwerving Maritime Strike.11 Daarnaast voorzien lopende projecten als Vervangen surface-to-surface missile, Vervangen MK46 lightweight torpedo, Ground based Area Access Denial (GAAD), Licht Indirect Vurend Systeem (LIVS) en 155mm Precision Guided Munition (PGM) voor de PzH2000 in de introductie en voorraadvorming van nieuwe munitiesoorten.12

Munitiedomein

Deze brief bevat de investeringsmaatregelen waarmee de inzetvoorraad munitie wordt
aangevuld, evenals de afgeleide effecten zoals personele capaciteit en opslagcapaciteit.
De Kamer is in 2018 en in 2021 met een «stand van zakenbrief» over voorraden en het
bredere munitiedomein geïnformeerd.13 Ik ben voornemens de Kamer voor het zomerreces opnieuw te informeren met een stand
van zakenbrief over de actuele ontwikkelingen in het munitiedomein.

Financiële aspecten

Voor deze aanvulling van de inzetvoorraad munitie is een investeringsbudget gereserveerd
van € 1.509 miljoen, inclusief risicoreservering. Deze investering komt in de jaren
2025 tot en met 2031 ten laste van het investeringsbudget van Defensie. Het effect
op de materiële en personele exploitatiekosten van Defensie bedraagt de komende 15 jaar
naar verwachting € 343 miljoen. Commercieel vertrouwelijke financiële informatie is
in de vertrouwelijke bijlage opgenomen.

Vooruitblik

De uitbreiding van de inzetvoorraad vindt plaats in de periode 2025 tot en met 2031
en is een uitbreiding op de «versnelde aanvulling munitievoorraden» uit 2022.14 Het merendeel van de lopende munitieprojecten is eerder met instemming van de Kamer
gemandateerd aan de Defensie Materieel Organisatie. Omdat het een ophoging betreft
en er sprake is van een beperkt risico, ben ik voornemens deze mandatering voort te
zetten. De Kamer zal over de voortgang worden geïnformeerd via de begroting, het jaarverslag
van het Defensiematerieelbegrotingsfonds, de geïntegreerde rapportage en het Defensie
Projectenoverzicht.

De Staatssecretaris van Defensie,
C.A. van der Maat