Brief regering : Project ‘Modernisering Tactische Indoor Simulator (TACTIS)’

Nr. 389
BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN DEFENSIE

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 16 maart 2023

Inleiding

Met deze brief informeer ik u over de behoeftestelling van het project «Modernisering
Tactische Indoor Simulator (TACTIS)».

Defensie beschikt met TACTIS over een opleidings- en trainingscapaciteit, die uit
verschillende wapensysteem-simulatoren bestaat en waarin voor trainingsdoeleinden
verschillende omgevingen en situaties nagebootst worden. De simulatoren zijn ondergebracht
in één specifiek daarvoor ingericht gebouw en zijn gekoppeld aan een centraal computersysteem,
van waaruit het geheel wordt aangestuurd. Tevens zijn er mobiele componenten van TACTIS
welke ook op andere locaties kunnen worden ingezet.

TACTIS is wereldwijd een uniek simulatiesysteem waarin de gehele operationele keten,
van de frontlinie troepen tot alle ondersteunende en logistieke eenheden, tot en met
compagniesniveau1 integraal wordt gesimuleerd.

Defensie moderniseert TACTIS door verouderde hardware en software te vervangen en
de onderliggende architectuur toekomstbestendig te maken. Hierdoor blijft TACTIS tot
eind 2037 technisch en functioneel relevant. Met de modernisering van TACTIS geeft
Defensie invulling aan de ambitie uit de Defensienota 2022 (Kamerstuk 36 124, nr. 1) om te investeren in een krachtige ondersteuning van gevechtseenheden.

Behoefte

Huidige capaciteit

Sinds 2008 gebruikt de Landmacht TACTIS als een opleidings- en trainingsmiddel voor
schiettechniek en tactiek, met name voor voertuigpersoneel. TACTIS creëert een virtuele
maar realistische weergave van eigen troepen en vijandelijke eenheden, het terrein
en overige omstandigheden. Hierin kunnen eenheden van verschillende groottes effectief
in onderling verband trainen.

Door gebruik te maken van simulatoren is er minder behoefte aan fysieke trainingen.
Een simulatiesysteem kan het fysieke trainen niet geheel vervangen, maar het is een
bewezen effectief en efficiënt opleidings- en trainingsmiddel met een hoog trainingsrendement.
Dat geldt voor de individuele militair, voor de voertuigbemanning als team en voor
grotere teamverbanden tot en met het compagnie niveau. De simulator heeft aangetoond
dat technische innovatie op het gebied van opleiding en training een meerwaarde levert
aan de kennis en kunde van onze militairen.

Daarnaast is TACTIS schaalbaar naar verschillende behoeftes en moeilijkheidsgradaties.
Zo kan het gebruikt worden voor initiële opleidingen, voortgezette schietcertificeringen,
maar ook voor grote tactische «totaal-oefeningen».2 Met deze capaciteit is het bij uitstek mogelijk om landmacht eenheden zowel technische
als tactische vaardigheden snel en nauwkeurig aan te leren. De evaluatievoorzieningen,
waarbij missies in detail kunnen worden geanalyseerd, gekoppeld met de mogelijkheid
om scenario’s snel te kunnen herhalen, vergroten het leereffect.

Modernisering capaciteit

TACTIS dient gemoderniseerd te worden omdat het technisch en functioneel verouderd
is. Technisch gezien zijn veel specifieke hardware onderdelen van het systeem nog
slechts beperkt leverbaar en/of te onderhouden. Het gaat hier om de basis van het
systeem, zoals beeldschermen, bekabeling en de computers zelf. Ook de software kan
binnen afzienbare tijd niet meer geüpdatet en ondersteund worden. Functioneel dient
TACTIS te worden gemoderniseerd om de huidige en toekomstige in gebruik zijnde wapensystemen
te kunnen simuleren, waaronder het CV90 Infanteriegevechtsvoertuig na de Midlife Update (MLU).3

De beveiliging van TACTIS wordt bij deze moderniseringsslag integraal meegenomen,
zodat het systeem en de locatie voldoen aan de cybersecurity- en beveiligingseisen.

Internationale Samenwerking

Het Nederlandse TACTIS wordt ook door onze strategische partners Duitsland en Noorwegen
gebruikt, maar ook andere partnerlanden als Estland en Denemarken die eveneens beschikken
over het CV90 Infanteriegevechtsvoertuig gebruiken TACTIS structureel.4 Nederland geeft met dit project op opleidings- en trainingsgebied een impuls aan
de internationale samenwerking. Dit komt de interoperabiliteit van de verschillende
krijgsmachten ten goede. Zo levert het gebruik van TACTIS door onze strategische partners
als tegenprestatie op dat Nederland bijvoorbeeld gebruik mag maken van oefengebieden
die in Nederland niet beschikbaar zijn.

Overige aspecten

Relatie met andere projecten

De effectiviteit van het project «Modernisering TACTIS» komt voornamelijk door de
aansluiting met bestaande en toekomstige operationele voertuigen en wapensystemen.
Het CV90 Infanteriegevechtsvoertuig en de Leopard-2A6 tank zijn op dit moment de voornaamste
wapensystemen voor TACTIS. TACTIS moet daarom in ieder geval voorbereid zijn om de
gemoderniseerde CV90 eenvoudig te kunnen integreren wanneer de MLU voltooid is.5 Defensie ontvangt tussen nu en 2026 vernieuwde CV90-voertuigen die toekomstbestendig
gemaakt worden door onder andere verbeteringen in de toren – de draaibare gevechtskoepel
bovenop het voertuig. De torens binnen de TACTIS simulatoren moeten derhalve vernieuwd
worden om gelijk te zijn aan de toren van de CV90 na de MLU.

Duurzaamheid

Hoogwaardige simulatiemiddelen, en daarmee ook TACTIS, dragen bij aan verduurzaming,
omdat gesimuleerde training geen uitstoot genereert zoals bij live training. Het gebruik van de simulatie omgeving heeft in de afgelopen jaren voor
aanzienlijke besparingen gezorgd op uitstoot van munitie, brandstof, stikstof, geluid
en vervoer. Daarmee worden het milieu en de omgeving minder belast.

Verwervingsstrategie

De aanpassingen die voor deze modernisering worden vereist kunnen alleen door de oorspronkelijke
fabrikant worden uitgevoerd, omdat alleen deze beschikt over de daarvoor benodigde
technische kennis en intellectueel eigendom. Het voornemen is derhalve om single source aan te besteden bij de oorspronkelijke fabrikant van TACTIS, Thales Frankrijk.

Financiële aspecten

De totale financiële omvang van dit project, exclusief delta exploitatie, valt in
de DMP-bandbreedte tussen € 100 en € 250 miljoen. Deze investering komt ten laste
van het investeringsbudget van Defensie.

Risico’s

Voor het project is een risicobeoordeling gemaakt en zijn beheersmaatregelen getroffen.
Binnen de projectbegroting is een risicoreservering opgenomen om de onderkende risico’s
te dragen.

De markt laat zien dat levertijden oplopen en prijzen toenemen, waardoor de financiële
impact groter wordt naarmate de tijd vordert. Naast de financiële impact voeren de
operationele overwegingen echter de boventoon, doordat er minder effectief getraind
kan worden wanneer TACTIS niet meer up to date is. Snelle realisatie van dit project voorkomt bovendien dat op den duur geen gebruik
meer kan worden gemaakt van TACTIS, doordat de hardware of software stopt met functioneren.

Indien TACTIS niet meer bruikbaar is zullen meer opleidingen en trainingen fysiek
moeten plaatsvinden. Dit leidt tot een hogere belasting van o.a. wapensystemen, munitie,
milieu, oefenterreinen, en een lagere trainingskwaliteit. Bovendien bestaat het risico
dat het verhogen van het aantal fysieke opleidingen en trainingen niet mogelijk is
vanwege een gebrek aan beschikbare absorptievermogen binnen de eenheden en beschikbaarheid
van oefenmateriaal en oefengebieden.

Vooruitblik

Het project wordt uitgevoerd in de periode 2023 tot en met 2027 en sluit daarmee aan
op de MLU van de CV90 die loopt tot 2026. Gezien de financiële omvang van minder dan
€ 250 miljoen ben ik voornemens de Defensie Materieel Organisatie te mandateren het
project uit te voeren. De Kamer zal over de voortgang worden geïnformeerd via de begroting,
het jaarverslag van het Defensiematerieelbegrotingsfonds en het Defensie Projectenoverzicht.

De Staatssecretaris van Defensie,
C.A. van der Maat