Brief regering : Reactie op verzoek commissie over monitoring en evaluatie van het Nationaal Groeifonds

Nr. 7 BRIEF VAN DE MINISTER VAN ECONOMISCHE ZAKEN EN KLIMAAT

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 16 februari 2023

De vaste commissie voor Economische Zaken en Klimaat heeft een informatieverzoek ingediend,
waarin wordt gevraagd om de geplande evaluaties van het Nationaal Groeifonds (NGF)
in 2023 en 2024 aan de Kamer te doen toekomen, alsmede de Nationale Technologiestrategie
en de Thematische Contextanalyses zoals genoemd in de Kamerbrief Innovatie en impact.1 Ook wordt in het informatieverzoek gevraagd hoe de monitoring van het Nationaal Groeifonds
vorm krijgt, mede naar aanleiding van de aanbevelingen van de Algemene Rekenkamer.

In deze brief geef ik, mede namens de Minister van Financiën, een toelichting op de
gevraagde stukken en de planning daarvan. De brief zal achtereenvolgens ingaan op
de geplande evaluaties, de monitoring van de NGF-projecten, de thematische contextanalyses
en de Nationale Technologiestrategie.

Evaluaties

Evaluatie doelmatigheid en doeltreffendheid

De doeltreffendheid en doelmatigheid van het Nationaal Groeifonds zal iedere vijf
jaar worden geëvalueerd. Dit zal voor het eerst plaatsvinden in 2026, conform de Strategische
Evaluatieagenda.2 Vervolgevaluaties zullen vanaf 2031 worden uitgevoerd. Voor het uitvoeren van deze
evaluaties zal de komende periode een evaluatie- en monitoringsstrategie worden uitgewerkt.
Daarbij zal in kaart worden gebracht welke informatie, indicatoren en data over de
NGF-projecten nodig zijn om de doeltreffendheid en doelmatigheid van het Nationaal
Groeifonds te kunnen evalueren. Waar nodig zal deze informatie uitgevraagd worden
als onderdeel van de monitoring van de individuele NGF-projecten. Ook worden mogelijk
kansrijke evaluatietechnieken in kaart gebracht als onderdeel van de monitoring- en
evaluatiestrategie. Gelet op de omvang en de diversiteit van de NGF-projecten, is
het de insteek om zoveel als mogelijk de effecten van de individuele NGF-projecten
in kaart te brengen en op basis daarvan een uitspraak te doen over de doeltreffendheid
en de doelmatigheid van het Nationaal Groeifonds als geheel. Departementen zullen
de NGF-projecten die zij zelf uitvoeren sowieso ook afzonderlijk evalueren.

Voor de Subsidieregeling Nationaal Groeifonds3 is, zoals eerder met u gedeeld4, een evaluatieplan verplicht vanuit de Europese Commissie om te voldoen aan de staatssteunregels.
Dit evaluatieplan is inmiddels genotificeerd bij de Europese Commissie. Besluitvorming
over dit plan wordt voor de zomer dit jaar verwacht.

Bij de verdere uitwerking van de evaluatie- en monitoringsstrategie zal rekening worden
gehouden met de aanbevelingen van de Algemene Rekenkamer, zoals al aangegeven in reactie
op het verantwoordingsonderzoek over het Jaarverslag 2021.5

Tussenevaluatie

In de Kamerbrief ter aankondiging van het Nationaal Groeifonds van 7 september 20206 is aangegeven dat twee jaar na oprichting een tussentijdse evaluatie zal plaatsvinden
met bijzondere aandacht voor de governance van het Nationaal Groeifonds. Deze evaluatie
zal de komende maanden worden uitgevoerd. Het betreft een procesevaluatie, gericht
op de organisatiestructuur en de werkwijze van het Nationaal Groeifonds. Op basis
van deze evaluatie zullen waar nodig verbeteringen worden doorgevoerd ten behoeve
van de uitvoering van de vierde en vijfde indieningsronde van het Nationaal Groeifonds.
De evaluatie zal uiterlijk dit najaar aan uw Kamer worden toegezonden inclusief kabinetsreactie.

Evaluatieverslag Adviescommissie Nationaal Groeifonds

Na de zomer van dit jaar staat ook een evaluatieverslag gepland waarin aandacht wordt
besteed aan de taakvervulling van de commissie.7 De evaluatie zal zich richten op de werkwijze en rol van de commissie en hoe deze
verder verbeterd kan worden. Het evaluatieverslag zal voor het einde van dit jaar
aan uw Kamer worden toegezonden.

Monitoring

De Adviescommissie Nationaal Groeifonds verstrekt jaarlijks in het tweede kwartaal
een rapportage waaruit blijkt hoe de kwaliteit is en de voortgang verloopt van de
uitvoering van investeringsvoorstellen waarvoor financiële middelen beschikbaar zijn
gesteld. In dit jaarverslag zal worden ingegaan op doelen, planning en mijlpalen,
al bereikte resultaten van de NGF-projecten, en of de NGF-projecten op schema liggen.
De verantwoordingsinformatie in deze rapportage zal een belangrijke basis vormen voor
de uiteindelijke evaluatie van doeltreffendheid en doelmatigheid van het Nationaal
Groeifonds. Het jaarverslag wordt standaard met uw Kamer gedeeld. Naast het jaarverslag
van de Adviescommissie ontvangt u jaarlijks het jaarverslag van de NGF-begroting,
wat de budgettaire realisatiegegevens van de NGF-projecten omvat.

Thematische contextanalyses

Zoals aangegeven in de Kamerbrief Innovatie en Impact8, wil de adviescommissie Nationaal Groeifonds de thematische samenhang van de projectportefeuille
versterken door afgewogen en samenhangende keuzes te maken. De contextanalyses zijn
een hulpmiddel hierbij. De adviescommissie stelt deze analyses op in gesprek met externe
deskundigen en departementen. Ze brengen in kaart waar investeringskansen zijn voor
het Nationaal Groeifonds. Er is sprake van een investeringskans als er met impulsfinanciering
een structureel economisch positief effect te verwachten valt op het verdienvermogen
én als de investering op de lange termijn bijdraagt aan het oplossen van maatschappelijke
uitdagingen. De Groeifondsinvestering moet additioneel zijn aan andere publieke en
private investeringen, en waar nodig worden ondersteund door aanpalend beleid zoals
nationale en Europese regelgeving en normering.

De thema’s waarop een analyse wordt gedaan zijn Sleuteltechnologieën, Energie en Duurzaamheid,
Gezondheid en Zorg, Landbouw en voedselsystemen, Mobiliteit, Digitalisering en Veiligheid,
Kennis en Human Capital. De adviescommissie Nationaal Groeifonds is voornemens de
contextanalyses af te ronden gezamenlijk met het adviesrapport voor de derde ronde.
Dan kunnen de uitgebreide analyses en inzichten van deskundigen worden meegenomen
en de ontwikkeling van de portefeuille na de derde beoordelingsronde. De thematische
contextanalyses zullen, gezamenlijk met het adviesrapport, aan uw Kamer worden toegezonden.

Nationale technologiestrategie

Voor de versterking van onze technologische basis is het nodig meer focus aan te brengen
in ons technologiebeleid en bijbehorende investeringen. Op welke technologieën zetten
we als Nederland wel in, en op welke niet? Daarom werkt het Ministerie van Economische
Zaken en Klimaat aan een Nationale Technologiestrategie (NTS). De NTS focust onze
inzet op sleuteltechnologieën zoals quantumtechnologie, fotonica en kunstmatige intelligentie,
op basis van een gedegen analyse van Nederlandse sterkten in internationaal verband.
Het streven is dat de uiteindelijke strategie na de zomer met uw Kamer gedeeld wordt.
De NTS zal gebruikt worden om verdere prioriteiten te stellen in het nationale technologiebeleid.
Daarmee zal het ook inzicht geven in mogelijk interessante investeringen voor de volgende
rondes van het Nationaal Groeifonds.

De Minister van Economische Zaken en Klimaat, M.A.M. Adriaansens