Brief regering : Reactie op het artikel: 'Chinees staatsbedrijf bouwt onze pantservoertuigen'

Nr. 65 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN DEFENSIE

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 31 januari 2023

Afgelopen week heeft het lid Valstar (VVD) schriftelijke vragen gesteld over het artikel
Chinees staatsbedrijf bouwt onze pantservoertuigen1 (ingezonden 25 januari 2023). Hierbij stuur ik uw Kamer voor het debat over de Defensie
Industrie Strategie op 1 februari aanstaande een eerste reactie daarop met de informatie
die ik op deze korte termijn kan delen. Tijdens het verzameldebat op 26 januari jl.
heb ik gezegd te proberen om alle vragen voor die tijd volledig te beantwoorden, maar
daar heb ik meer tijd voor nodig.

Het is bekend dat buitenlandse mogendheden, waaronder China, en ook niet-statelijke
actoren, zich actief inzetten om in Nederland technologische kennis te verwerven2. Het voorkomen van ongewenste toegang tot gerubriceerde informatie of wapensystemen
is van groot belang voor de nationale veiligheid. Defensie stelt daarom eisen aan
bedrijven waarmee Defensie relaties aangaat. Zoals met uw Kamer gedeeld, moet voor
bijzondere opdrachten aan de Algemene Beveiligingseisen Defensie Opdrachten (ABDO)
worden voldaan.3 Per opdracht wordt gekeken of een opdracht gerubriceerd is en dus of er een ABDO-autorisatie
nodig is. De aanpak van statelijke dreigingen is landenneutraal. Het beleid is gericht
op een zorgvuldige afweging van belangen en risico’s. Rijksbreed wordt momenteel bezien
of deze regeling van Defensie ook geschikt gemaakt kan worden voor bredere toepassing.4

Casus Visser B.V.

Gedurende de periode van 2003 tot en met 2012 voerde het bedrijf Visser B.V. werkzaamheden
uit waarvoor destijds is vastgesteld dat een ABDO-autorisatie noodzakelijk was. Voor
die betreffende opdracht is een ABDO-autorisatie verkregen. Hierbij gaat het om interieurbouw,
ontwikkelen van een prototype en opleveren van tekeningpakketten waarvan werkzaamheden
binnen Defensie zijn uitgevoerd en leveringen van componenten. Defensie kan in het
openbaar niet specifieker ingaan op deze opdrachten. In deze periode heeft Bureau
Industrieveiligheid (BIV) van Defensie meermaals contact gehad met het bedrijf in
kwestie en hebben ook routinecontroles plaatsgevonden.

Gezien het feit dat Visser B.V. vanaf 2013 geen als gerubriceerd beoordeelde opdrachten
uitvoerde waarvoor een ABDO-autorisatie benodigd was, was bij de overname in hetzelfde
jaar geen meldplicht aan de orde. In 2022 is er wel een ABDO-autorisatie afgegeven.
Dit betrof een Facility Security Clearance ten behoeve van een ongerubriceerde opdracht die Visser B.V. uitvoert in opdracht
van een buitenlandse entiteit. Daarnaast loopt er op dit moment een ABDO-autorisatietraject.

In de beantwoording van de schriftelijke vragen kom ik uiterlijk eind februari uiteraard
uitgebreider terug op de overige vragen.

Lopende trajecten

De laatste jaren is de geopolitieke situatie veranderd en is er meer aandacht gekomen
voor de invloed van buitenlandse mogendheden. Dat vraagt extra aandacht, waaronder
bij het spreiden en voorkomen van risico’s bij de verwerving van producten en diensten.

Dit doet Defensie door opnieuw kritisch naar het eigen beleid te kijken en in afstemming
met alle betrokken departementen. Dat is een actie die al in gang is gezet. Deze casus
zie ik daarom ook als een signaal dat we scherp moeten zijn op de kwetsbaarheden.
We zullen bezien welke lessen te leren zijn van deze casus. Daar kom ik op terug in
de beantwoording.

Het kabinet werkt ook aan een wet op de sectorale investeringstoets voor de defensie-industrie.
Het accent bij het wetsvoorstel sectorale investeringstoets defensie-industrie ligt
sterk op het waarborgen van strategische autonomie en bevoorradings- en leveringszekerheid
(ook voor toekomstige behoeften en nieuwe technologische ontwikkelingen). De internetconsultatie
van deze wet is voorzien in het tweede kwartaal van 2023.

Daarnaast geldt de Wet Veiligheidstoets Investeringen Fusies en Overnames (Wet vifo),
die later dit jaar in werking zal treden, als een vangnet om middels een ex ante investeringstoets
risico's voor de nationale veiligheid te mitigeren ten aanzien van bepaalde investeringen
in bedrijven die actief zijn op sensitieve technologie, zoals dual-use goederen en/of militaire goederen.

De Staatssecretaris van Defensie, C.A. van der Maat