Brief regering : Verslag van een werkbezoek aan Saba, Sint Maarten en Curaçao van 18 - 22 december 2022

Nr. 51
BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN VOLKSGEZONDHEID, WELZIJN EN SPORT

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 25 januari 2023

Van 18 tot 20 december jl. heb ik een bezoek gebracht aan het eiland Saba in het kader
van aanbieding van excuses voor het handelen van de Nederlandse staat in het slavernijverleden
in Suriname en in het Caribisch deel van het koninkrijk namens het kabinet. De Minister
van VWS heeft in dit kader Sint Maarten aangedaan.

Aansluitend op de programma’s in het kader van de excuses voor het slavernijverleden
hebben de Minister en ik (kennismaking)bezoeken gebracht op het terrein van de zorg
op Saba, Sint Maarten en Curaçao. Met deze brief breng ik, mede namens de Minister
van VWS, verslag uit van onze werkbezoeken en ontmoetingen.

Op 20 december heb ik op Sint Maarten een werkbezoek afgelegd bij het ziekenhuis en
tevens een ontmoeting gehad de Minister belast met volksgezondheid. Bij het werkbezoek
en ontmoeting met de Minister werd ik vergezeld door de Minister van VWS die op Sint
Maarten was als vertegenwoordiging van het kabinet in verband met de aanbieding van
excuses voor het slavernijverleden. Op 20 en 21 december heb ik het eiland Curaçao
bezocht en aldaar een aantal werkbezoeken, ontmoeting met gezagsdragers afgelegd.
Hierbij werd ik ook vergezeld door de Minister van VWS.

Saba

Op Saba heb ik een aantal gesprekken gevoerd met gezagsdragers, leden van de eilandsraad
van het eiland en cliënten behorende tot de kring van verzekerden voor zorg bij de
programmadirectie Zorg en Jeugd Caribisch Nederland (ZJCN) van het Ministerie van
VWS, alsook werkbezoeken afgelegd bij zorginstellingen en faciliteiten voor de jeugd
op het eiland. Op 18 december heb een gesprek gehad met een afvaardiging van het bestuurscollege
(BC) van het Openbaar Lichaam Saba. Met het BC heb ik gesproken over de initiatieven
die VWS de afgelopen jaren heeft ontplooid op Saba.

We hebben stil gestaan bij de verbeteringen die ZJCN samen met alle betrokken partijen
organiseert om de medische uitzendingen te optimaliseren. Onder anderen het pilotprogramma
«directe verwijzingen» voor 2de lijn zorg buiten Saba.

De afvaardiging wees mij op de zorgen die bij een deel van de bevolking van Saba bestaat
over verwijzingen voor zorg in het buitenland. Mijn voornemen om tijdens mijn aanwezigheid
op het eiland direct in gesprek te gaan met een aantal verzekerden van de ZJCN om
hun ervaringen te horen is bij het BC goed gevallen. Aangegeven werd dat de verzekerden
blij zijn hun belevingen met mij te kunnen delen.

Op 19 december heb ik een bezoek gebracht bij de zorginstelling Saba Cares Foundation.
Ik ben zeer onder de indruk van wat er allemaal de afgelopen jaren is gebeurd. De
ervaringen tot nu toe met betrekking tot het pilotprogramma directe verwijzingen voor
2de lijn zorg buiten Saba was een van de voornaamste onderwerpen tijdens de ontmoeting
met de directie van de instelling. Voornamelijk de noodzaak voor het verbeteren van
de communicatie richting de patiënten en het belang van de rol van de huisartsen daarbij.
Verbeteren van de samenwerking met het Sint Maarten Medical Center (SMMC). Ook hebben
wij gesproken over het belang voor verbetering van de e-health services en van visiterende
specialisten op het eiland, de zogenaamde omgekeerde medische uitzending. De directie
van de instelling heeft ook een toelichting gegeven over hun ervaringen met betrekking
tot de coöperatie van regionale ziekenhuizen, de Dutch Caribbean Hospital Alliance
(DCHA). Dit in verband met het feit dat zij recentelijk zijn toegelaten zijn tot het
bestuur van de coöperatie. De directie heeft ook een toelichting gegeven omtrent de
voorbereidingen voor de nieuwbouw van het verpleeghuis. Hierna werd ik door het ziekenhuis
en verpleeghuis rondgeleid en kans heb ik de kans gekregen een aantal personeelsleden
te spreken.

Na het bezoek bij Saba Cares Foundation heb een bezoek gebracht aan het Cruyff-court
en aan de Saba Educational Foundation. Hier had ik de gelegenheid bij te praten met
de gedeputeerde belast met sport, Rolando Wilson die mij hierna het nieuwe sportplan
van Openbaar Lichaam Saba aanbood. Bij de Saba Educational Foundation heb ik met de
jeugdprofessionals van de ZJCN gesproken over de problematiek van de jeugd 13+ en
de noodzaak tot het verbeteren van de naschoolse activiteiten. Onder anderen het zogenaamd
jogg- en gezonde schoolprogramma.

Belangrijk onderdeel van mijn bezoek aan Saba was een gesprek met een aantal cliënten
van ZJCN over hun belevingen met betrekking tot medische uitzendingen naar bestemmingen
buiten Saba, de dienstverlening van ZJCN, van Saba Cares en het SMMC. Naast positieve
geluiden, uitten de cliënten ook hun zorgen over de dienstverlening rondom de organisatie
van de medische uitzendingen en de bestemmingen voor zorg buiten Saba. Daar zouden
de cliënten als verzekerden meer keuze in willen hebben, vooral meer ruimte om voor
vervolgafspraken makkelijker naar de dezelfde behandelende specialist te mogen terugkeren.

Wachttijden voor afspraken en de communicatie hieromtrent kan in de ogen van de cliënten
waarmee ik heb gesproken ook beter. Inzet van, naar de mening van de cliënten, te
kleine vliegtuigen voor luchtvervoer tussen Saba en Sint Maarten en de problematiek
van punctualiteit van de luchtvaartmaatschappij Winair zijn tijdens het gesprek ook
aan de orde gekomen. In lijn met mijn brief aan uw Kamer van 28 november heb ik ook
aan de cliënten van ZJCN uitgelegd hoe ik werk aan het oplossen van deze problemen.

Met de leden van de eilandsraad van het Openbaar Lichaam Saba heb ik een constructief
gesprek mogen voeren over de zorgen die bij een aantal raadsleden bestaat over de
uitvoering van de zorg. Door de raadsleden werd de noodzaak tot het verbeteren van
de communicatie omtrent de zorgverzekering in het algemeen, maar in het bijzonder
de medische uitzendingen wederom aangegeven. Ook hier kwam de problematiek van de
chartervluchten aan de orde. Een verzoek werd aan de programmadirectie ZJCN gedaan
om naar de mogelijkheden voor een andere mix van inzet van de chartervluchten te kijken
en de mogelijkheden bekijken om wederom (meer) van de diensten van Winair te gebruiken.
De raadslieden uitten hun waardering voor de inzet van VWS om te komen tot een nieuw
verpleeghuis.

Op 20 december heb ik een gesprek gevoerd met Dave Levenstone, presentator van radioprogramma’s
op Saba en organisator van een protestactie op Saba omtrent de dienstverlening van
de ZJCN bij medische uitzendingen en zorg op het eiland. De heer Levenstone heeft
mij aangegeven persoonlijk goede ervaringen te hebben met de dienstverlening van de
ZJCN, maar hoort hij bij de mensen ook veel problemen. Die zouden opgelost moeten
worden. Naar zijn mening wordt op het gebied van dienstverlening van de ZJCN ook teveel
op «Bonaire» besloten. In dit gesprek heb ik onder andere aangegeven dat ik verwacht
dat de pilot directe verwijzingen een groot deel van de klachten zal oplossen. Ik
heb het gesprek als constructief en open van aard ervaren. Het gesprek werd ook afgesloten
met een live interview via zijn Facebook-pagina.

Sint Maarten

De bedoeling was dat ik op 20 december in de vroege ochtend naar Sint Maarten zou
reizen. Echter, door logistieke omstandigheden werd onze vlucht vertraagd waardoor
een gepland bezoek door mij bij het bejaarden en verzorgingstehuis van Sint Maarten,
Wit-Gelekruis, niet door kon gaan. De Minister heeft dit bezoek zonder mij afgelegd
en gesproken met de directie over het werk van de organisatie op het eiland. Er werd
stil gestaan bij de dienstverlening voor de verzekerden van de ZJCN afkomstig van
Saba en Sint Eustatius. Ook is gesproken over de mogelijkheden van kennisoverdracht
en samenwerking met Nederlandse instellingen.

De Minister en ik werden bij het ziekenhuis Sint Maarten Medical Center (SMMC) ontvangen
door een brede delegatie van de directie en medische staf. Een van de belangrijkste
onderwerpen die werd besproken was het pilotprogramma directe verwijzingen vanuit
Saba en Sint Eustatius naar het SMMC.

Hierbij werd aandacht gevraagd voor het verbeteren van de dienstverlening door SMMC
ten behoeve van patiënten uit Saba en Sint Eustatius. Het bestuur van het ziekenhuis
heeft ook een toelichting gegeven van de rol van de «international patient office»
bij het organiseren van afspraken bij de vrije verwijzing van patiënten vanuit Saba
en Sint Eustatius. Ook de samenwerking bij het opzetten van mogelijkheden voor peritoneaal
dialyse op Sint Eustatius is aan de orde gekomen. Ook werd stilgestaan bij de belangrijke
rol van SMMC in het kader van de Dutch Caribbean Hospital Alliance. Het bestuur van
het SMMC heeft dankbaarheid uitgesproken over steun van VWS tijdens de covid-crisis
alsmede voor de recente financiële bijdrage ten behoeve van de nieuwbouw van het ziekenhuis.
Het bezoek werd afgesloten met een rondleiding door het ziekenhuis en bij het nieuwbouwgedeelte.
VWS waardeert de goede samenwerking met SMMC.

Na het bezoek bij het SMMC vond er een ontmoeting plaats met de Minister belast met
Volksgezondheid, Sociale zaken en Arbeid van Sint Maarten, Omar Ottley. Hij sprak
nogmaals zijn dank uit voor de steun die VWS heeft gegeven tijdens de covid-crisis.
Ook hebben wij stilgestaan bij de samenwerking op het gebied van geestelijke gezondheidszorg.
Aan het VWS werd steun gevraagd voor het helpen bij opstellen van wetgeving, welke
is toegezegd. Prioriteit daarbij is het gezamenlijk optrekken met de CAS-landen om
de krankzinnigenwet te moderniseren. Voortgang voor wat betreft de zogenaamde «General
Health Insurance» is ook aan de orde gekomen. De Minister gaf hierbij aan dat de wetgeving
hiervoor gereed is en dat in de tweede kwartaal van 2023 de wet aan het parlement
van het eiland voorgelegd zal worden. De stand van zaken nieuwbouw van het SMMC, het
opzetten van een regionale hub in het kader van de implementatie van de WHO International
Health Regulations (IHR) en het deelnemen van Sint Maarten bij gezamenlijk inkoop
van dure medicijnen in koninkrijksverband waren ook onderwerpen die tijdens de ontmoeting
werden besproken. De ontmoeting werd afgesloten met de waardering van Minister Ottley
namens het land Sint Maarten voor de goede samenwerking in vierlandenverband.

Curaçao

Het werkbezoek aan de eilanden werd op 20 december voortgezet met een reis naar Curaçao.
In de avonduren vond een constructieve ontmoeting plaats met de Minister van Gezondheid,
Natuur en Milieu, Dorothy Pietersz-Janga. De Minister sprak haar waardering uit voor
de vierlandensamenwerking met VWS. Curaçao zal de jaarlijkse bestuurlijke vierlandenoverleg
in 2023 hosten. Een van de agendapunten bij het gesprek was het opzetten van de regionale
IHR-hub. Ook werd uitgebreid gesproken over het belang van preventieve gezondheidszorg,
een beleidsterrein waarin de regering van Curaçao de komende jaren meer aandacht zal
gaan besteden. Minister Pietersz-Janga gaf aan positiever te zijn geworden over het
vinden van een oplossing van de problemen bij het Curaçao Medical Center (CMC), waarbij
in zekere zin gebruik gemaakt zal worden van de adviezen van het NZa. Ook werd de
mogelijkheid besproken dat ook de CAS landen aan ZonMw programma’s mee kunnen doen.

Op 21 december heb ik samen met de Minister van VWS een bezoek gebracht aan het grootste
ziekenhuisinstelling van Curaçao, het CMC. Onze delegatie heeft een rondleiding door
het ziekenhuis gekregen, waar met name afdelingen werden bezocht waar patiënten van
de BES-eilanden naar toe gaan. Ook het bestuur van het ziekenhuis heeft dankbaarheid
jegens het VWS uitgesproken voor alle steun die gegeven is tijdens de covid-crisis.
Er werd een toelichting gegeven over de financiële problematiek. In dit kader is gesproken
over de NZa advisering. De Minister VWS en ik hebben aangegeven bereid te zijn mee
te helpen aan mogelijke oplossingen, met name met technische ondersteuning. Ook hebben
wij stilgestaan bij de samenwerking van het CMC met de DCHA. Het bestuur van het ziekenhuis
is hier positief over. Samenwerking is naar inzien van het bestuur echt nodig om hoogwaardige
ziekenhuiszorg in de regio te houden en om het aantal medische uitzendingen terug
te dringen.

Na ons werkbezoek bij het CMC volgde een audiëntie bij de gouverneur van het land
Curaçao, mevrouw Lucille George-Wout.

Na audiëntie bij de gouverneur vond er een ontmoeting plaats met het bestuur van de
coöperatie van samenwerkende ziekenhuizen, Dutch Caribbean Hospital Alliance (DCHA).
Hierbij kregen wij een uitgebreide toelichting over de stand van zaken rond de oprichting
van de coöperatie. De samenwerking tussen de ziekenhuizen verloopt voorspoedig. Inmiddels
zijn de ziekenhuisinstellingen van Saba en Sint Eustatius bij DCHA aangesloten. Verwacht
wordt dat het Advent Ziekenhuis van Curaçao op termijn ook bij de DCHA zal aansluiten.
De verwachting is dat het aantal medische uitzendingen buiten het Koninkrijk met de
oprichting van de DCHA op termijn kan worden verminderd. Het belang van een up to
date ICT infrastructuur voor samenwerking werd besproken alsook de kansen die e-health
toepassingen bieden.

Aan het einde van mijn werkbezoek aan Curaçao hebben de Minister van VWS en ik een
bezoek gebracht aan het Sentro Deportivo Korsou. In dit stadion wordt de basis gelegd
voor veel Curaçaose atleten. Van de voormalig koninkrijk-atleet, Carmin Douglas hebben
wij uitgebreid uitleg gekregen van programma’s voor het stimuleren van de jeugd om
te sporten, maar ook sportprogramma’s in samenwerking met lokale scholen. Er wordt
hard gewerkt om met stimuleren van een sportcultuur om kinderen gezond op te laten
groeien. De Minister en ik hebben beiden onze grote waardering uitgesproken aan de
vrijwilligers die dit mogelijk maken.

Gezien het feit dat ik op 21 december in de avonduren naar Nederland ben teruggevlogen,
heeft de Minister VWS de werkbezoeken die op 22 december gepland stonden afgelegd.
Deze waren:

Bezoek aan het Antillean Advent Hospital (Advent ziekenhuis) waar de het bestuur en
een aantal leden medische staf een presentatie heeft gegeven over de werkzaamheden
in de instelling.

Besproken werd dat het van groot belang is dat het CMC en het Advent ziekenhuis verder
het gesprek aangaan over samenwerking.

Hierna volgde een bezoek aan de Capriles Kliniek/GGZ Curaçao. Hier werd een door het
bestuur en de medische staf een presentatie gegeven van het werk van Capriles, waarbij
ook stil werd gestaan bij de zorg die Capriles levert aan Mental Health Caribbean
en patiënten van de BES-eilanden. Het belang werd besproken van samenwerking in het
Carbisch gebied en de recent opgerichte Dutch Carribean Mental Health Alliance en
stil gestaan bij de exercitie om nieuwe wetgeving voor de verschillende landen in
Caribisch gebied op te stellen en daarbij afstemming te zoeken. Ook de recentelijk
toegezegde subsidie van ZonMW aan Capriles voor onderzoek op Curaçao en Bonaire is
besproken. Het bezoek werd afgerond met een rondleiding op de short- en long-stay
afdelingen.

Ik kijk terug op een constructief bezoek en zal de Kamer blijven informeren over voortgang
van een aantal zaken die in deze brief aan de orde zijn gekomen.

De Staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport,
M. van Ooijen