Brief regering : Bijeenkomst EU Health Security Committee d.d. 29 december 2022

Nr. 1990 BRIEF VAN DE MINISTER VAN VOLKSGEZONDHEID, WELZIJN EN SPORT

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 30 december 2022

Op 29 december jl. heeft een ad-hoc-bijeenkomst van het Europese Health Security Committee1 plaatsgevonden over de epidemiologische situatie van COVID-19 in China en de mogelijke
gevolgen hiervan. Hierbij informeer ik uw Kamer over de uitkomsten van deze vergadering
en mijn beleid ten aanzien van de situatie in China. Daarmee geef ik invulling aan
het verzoek van de vaste commissie voor Volksgezondheid, Welzijn en Sport (commissieverzoek
van 29 december jl.,

Uitkomst Health Security Committee 29 december 2022

Sinds begin december heeft China het gevoerde strikte coronabeleid in zeer korte tijd
vrijwel afgebouwd, met als gevolg dat het virus zich er zeer snel verspreidt. Ook
deelt China op dit moment vrijwel geen betrouwbare epidemiologische data. Hierdoor
is het voor gezondheidsautoriteiten als de Wereld Gezondheidsorganisatie (WHO), het
Europees Centrum voor Ziektepreventie en -Bestrijding (ECDC) en het RIVM, uiterst
lastig om voldoende inzicht te krijgen in de ontwikkeling van het coronavirus in dit
land. Dit gegeven, plus de zeer snelle verspreiding van het virus, maken dat de detectie
van nieuwe (zorgwekkende) virusvarianten op basis van wetenschappelijke gegevens in
het land vrijwel onmogelijk is.

Om die reden is het Health Security Committee op 29 december in een spoedbijeenkomst
samengekomen om te spreken over de mogelijke noodzaak tot het treffen van gecoördineerde,
EU-brede maatregelen.

Het ECDC heeft tijdens de bijeenkomst benadrukt dat het nemen van wetenschappelijk
onderbouwde maatregelen enkel kan wanneer we over accurate data beschikken over de
actuele coronasituatie in China. Naar de huidige inzichten is in China sprake van
subvarianten van de Omikron-variant. In de EU is daartegen een goede immuniteitsgraad
opgebouwd. Op basis van de nu beschikbare data worden beperkende maatregelen derhalve
nog niet noodzakelijk geacht.

De Europese Commissie benadrukte het belang van goed sequentieonderzoek en surveillance
binnen de EU, om nieuwe varianten binnen korte tijd te kunnen detecteren en riep lidstaten
op om eventuele maatregelen niet unilateraal maar op gecoördineerde wijze binnen de
EU te nemen.

Een grote meerderheid van de lidstaten gaf aan op dit moment in lijn met het advies
van het ECDC geen maatregelen te overwegen voor reizigers uit China. Wel werd de oproep
tot Europese coördinatie en versterkte monitoring en surveillance breed gesteund.
Italië gaf aan maatregelen te hebben getroffen voor reizigers uit China en één lidstaat
gaf aan zich daarop te beraden, mede met het oog op het Chinees Nieuwjaar dat in januari
plaatsvindt. Ook heeft een deel van de lidstaten de reisadviezen voor reizigers naar
China aangescherpt door reizigers te wijzen op de coronasituatie in het land. Spanje
heeft op 30 december aangekondigd een testverplichting in te stellen voor reizigers
uit China, met een uitzondering voor reizigers die over een bewijs van volledige vaccinatie
beschikken2.

Nederland heeft, in lijn met het langetermijnbeleid van kabinet3, tijdens de bijeenkomst erop aangedrongen dat eventuele maatregelen die het inreizen
in de Unie beperken, gemeenschappelijk (EU-breed) genomen worden om deze effectief
te laten zijn. Ook is aangegeven dat Nederland de situatie nauwlettend volgt, zowel
internationaal als nationaal, onder meer door rioolwatersurveillance door het RIVM.

In het Health Security Committee was een breed gedeelde opvatting dat het nu niet
nodig is om acute reisbeperkende maatregelen in te stellen. Ik deel deze opvatting.
Op dit moment is het grootste punt van zorg voor de EU de mogelijke ontwikkeling van
nieuwe varianten van het virus in China en de gebrekkige informatievoorziening daarover.
De Commissie en de lidstaten hebben China opgeroepen om deze actuele informatie in
internationaal verband te delen en spraken uit dat, gezien het beperkte inzicht in
de epidemiologische situatie in China, de EU de komende dagen de situatie nadrukkelijk
zal blijven volgen en dat de lidstaten opnieuw bijeen zullen komen, wanneer de actualiteit
hierom vraagt. Nadere maatregelen kunnen daarbij overwogen worden.

Intensivering in Nederland

De bevoegdheid van de Europese Unie ziet nadrukkelijk enkel op het beleid aangaande
het inreizen in de Unie en het vrije verkeer tussen lidstaten. Beleid ten aanzien
van personen die zich bevinden op het grondgebied van een lidstaat, zijn voorbehouden
aan lidstaten zelf. Ik vind het gelet op de ontwikkelingen in China van groot belang
dat we in Nederland onze inzet op monitoring en surveillance van het virus en op bewustwording
van mensen om de geldende adviezen na te leven intensiveren.

Ik heb het RIVM verzocht om de rioolwatersurveillance rondom Schiphol te intensiveren,
zodat een mogelijke nieuwe variant snel gedetecteerd wordt. Deze intensivering zal
per direct van start gaan.

Daarnaast heb ik met Dienst Testen en de Veiligheidsregio Kennemerland afgesproken
dat alle passagiers uit China die Nederland komen bezoeken op Schiphol een gratis
zelftest en voorlichting over het gebruik daarvan wordt aangeboden. Hiermee wordt
het belang van naleving van het isolatieadvies bij een positieve testuitslag extra
onder de aandacht gebracht bij deze groep. Hier wordt op 5 januari 2023, ruim voor
de verwachte piek aan reisverkeer vanuit China, mee gestart. Ik blijf de ontwikkelingen
nauwgezet volgen en zal in nauwe samenwerking met mijn Europese partners aanvullende
maatregelen nemen als dit de komende periode noodzakelijk blijkt.

Verder wil ik mensen die overwegen om naar China te reizen erop wijzen dat hiervoor
reeds een geel reisadvies geldt (let op, er zijn risico’s). Reizigers moeten er rekening
mee houden dat de situatie in China onvoorspelbaar is en toegankelijkheid van de gezondheidszorg
naar het zich laat aanzien onder druk staat. Zij worden op de risico’s in het land
geattendeerd via het reisadvies op Nederland Wereldwijd4.

Tot slot merk ik op dat er momenteel nog geen wettelijke basis is voor het treffen
van aanvullende juridisch afdwingbare maatregelen op nationaal niveau (zoals een verplichting
voor reizigers die vanuit China naar Nederland willen komen om zich voorafgaand aan
de vlucht te laten testen of een verplichting om bij aankomst in Nederland in quarantaine
te gaan). Mocht de situatie in China verslechteren, dan kan het nodig zijn om dergelijke
maatregelen te overwegen en is het wenselijk deze snel in te kunnen voeren. Daarvoor
is een wettelijke basis nodig zoals voorgesteld door het kabinet met het wetsvoorstel
Eerste tranche wijziging Wet publieke gezondheid. Dit wetsvoorstel is momenteel aanhangig
bij de Eerste Kamer. Ik doe dan ook een beroep op de Eerste Kamer om de behandeling
van dit wetsvoorstel te bespoedigen, met het oog op het tijdig kunnen treffen van
preventieve maatregelen ter bescherming van de volksgezondheid indien dit noodzakelijk
is.

De Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, E.J. Kuipers