Brief regering : Resultaten Banenafspraak publieke sectoren

Nr. 263
BRIEF VAN DE MINISTER VAN BINNENLANDSE ZAKEN EN KONINKRIJKSRELATIES

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 16 december 2022

Conform afspraak in het bestuurlijk akkoord uit 2019 (Kamerstuk 34 352, nr. 165) informeer ik u, mede namens de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen
en de Minister voor Primair en Voortgezet Onderwijs over de voortgang op de werkagenda’s
Banenafspraak van de publieke sectoren. In dit akkoord hebben de overheids- en onderwijssectoren
uitgesproken dat het belangrijk is om mensen uit de doelgroep Banenafspraak een baan
te bieden in hun organisaties en zo volwaardig mee te laten doen in de maatschappij.
Op basis van het akkoord hebben de sectoren in 2019 voor het eerst een werkagenda
vastgesteld met concrete acties om banen te realiseren. Op 20 december 2021 bent u
geïnformeerd over de inhoud van de werkagenda´s per sector (Kamerstuk 34 352, nr. 229). In deze brief informeer ik u over de rapportages van de publieke sectoren over
de realisatie van de Banenafspraak in 2021, die ik medio 2022 heb ontvangen.

Algemeen beeld

In deze brief informeer ik u, zoals vastgelegd in het bestuurlijk akkoord, kwalitatief
en waar mogelijk kwantitatief over wat de sectoren zelf over 2021 rapporteren. Niet
alle sectoren hebben een volledig inzicht in de cijfermatige voortgang. Hoewel social
return onder de huidige wetgeving nog niet meetelt voor het quotum, worden cijfers
van social return door sommige sectoren wel gerapporteerd. Hiermee lopen ze vooruit
op de eerder aangekondigde Wet vereenvoudiging banenafspraak, waarin het onderscheid
tussen overheid en markt zou komen te vervallen. Daarom neem ik de cijfers van social
return waar mogelijk over in deze brief. De overheids- en onderwijssectoren spannen
zich in om banen te realiseren voor mensen die tot de doelgroep banenafspraak behoren.
Uit de rapportages blijkt dat, ondanks deze inzet, de gerealiseerde aantallen banen
bij de meeste sectoren achterblijven. De bestuurders van deze sectoren beseffen dat
zij een inhaalslag moeten maken om de komende periode meer banen te realiseren.

Naast het aantal banen is ook de kwaliteit en duurzaamheid van de gecreëerde banen
van belang. Hierbij gaat het om zinvol werk met toekomstperspectief en een eerlijke
en passende beloning. De krapte op de arbeidsmarkt biedt kansen om juist nu mensen
uit de doelgroep banenafspraak aan het werk te helpen. Op dit punt zie ik veel goede
initiatieven binnen de sectoren. Diverse voorbeelden van hoe de sectoren kwaliteit
realiseren zijn in deze brief opgenomen.

Daarnaast wordt ook over de sectoren heen samengewerkt. Het bovensectorale initiatief
Op naar de 25.000 banen ondersteunt bijvoorbeeld in het realiseren van de banenafspraak en is een goed voorbeeld
van hoe de overheids- en onderwijswerkgevers niet alleen afzonderlijk maar ook gezamenlijk
optrekken.

Overheidssectoren

Gemeenten

Cijfermatige realisatie 2021

Absoluut doel (voor 2023):

5.250 FTA1

Absolute realisatie:

5.796 FTA

Relatieve realisatie:

110,4%

X Noot

1

FTA staat voor Fulltime Arbeidsparticipant. 1 FTA = 25,5 uur per week. Dit was in
2012 het aantal uren dat werkende wajong’ers gemiddeld werkten en wordt sindsdien
als eenheid gebruikt om het aantal onder de Wet banenafspraak gerealiseerde banen
te tellen.

Algemeen beeld

De Nederlandse gemeenten behalen gezamenlijk hun quotum ruim en zitten 10% boven het
einddoel van 2023. Toch geeft de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) aan dat
de resultaten tussen gemeenten heel verschillend zijn en dat 29% van de gemeenten
twijfelt of ze hun individuele einddoelstelling kunnen halen. De gemeenten wisselen
onderling kennis en ervaringen uit tijdens door de VNG in samenwerking met andere
partijen georganiseerde webinars. De Banenafspraak is opgenomen in de personeelsmonitor
van het A&O fonds Gemeenten, waardoor de gemeenten inzicht hebben in de eigen prestaties.
De VNG zet vooral in op informeren en kennis delen en het zichtbaar maken van mogelijkheden
tot baancreatie door succesvolle voorbeelden breed te delen. Ook worden door de gemeenten
twee knelpunten ervaren. Ten eerste ervaren de gemeenten dat het vinden van kandidaten
uit het doelgroepenregister steeds moeizamer gaat. Ten tweede, zo schrijft de VNG
in haar rapportage, is job coaching een tijdelijk instrument terwijl een deel van
de kandidaten dit instrument iets langer of zelfs structureel nodig lijkt te hebben.

Kwaliteit en duurzaamheid

Een voorbeeld van toegevoegde kwaliteit is de aanpak van de gemeente Moerdijk. Door
WBA-collega’s werkervaring te laten opdoen en te begeleiden en ondersteunen in het
sollicitatieproces fungeert de gemeente als springplank naar een volgende baan. Op
deze manier voegt deze gemeente kwaliteit toe voor medewerkers uit de doelgroep banenafspraak
die zij niet langdurig op een voor zowel gemeente als werknemer zinvolle manier duurzaam
in ambtelijke dienst kunnen nemen. Hiertoe werkt Moerdijk samen met het bedrijfsleven.
Ook zorgt de gemeente ervoor dat WBA-collega’s die zonder diploma binnenkomen, deelcertificaten
kunnen behalen en een erkende mbo-praktijkverklaring ontvangen voor opgedane werkervaring.
Gemeente Westland zorgt voor een structureel budget voor bovenformatieve functies,
zet in op job carving en werkt samen met andere partijen om inwerkperiodes goed te
organiseren.

Provincies

Cijfermatige realisatie 20211

Absoluut doel:

377 FTA

Absolute realisatie:

355 FTA

Relatieve realisatie:

94,2%

X Noot

1

Deze cijfers zijn exclusief de banen die zijn gerealiseerd door de partijen bij de
CAO Provinciale Sector. Dit zijn het Goois Natuurreservaat, DCMR Milieudienst Rijnmond,
Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied, Recreatie Midden-Nederland, BIJ12 en het A&O
Fonds Provincies. Sinds 2020 volgen zij volledig de CAO Provinciale Sector en daarmee
is het quotum voor de provinciale sector gestegen.

Algemeen beeld

Het Interprovinciaal Overleg meldt dat de twaalf provincies gezamenlijk 355 FTA hebben
gerealiseerd, waar 377 de doelstelling was. Dit komt neer op een realisatiepercentage
van 94,2%. Ondanks de groei van 14 FTA ten opzichte van 2020 halen de provincies dit
jaar het quotum niet. De provincies noemen hoofdzakelijk de coronapandemie als vertragende
factor bij het realiseren van banen:

– Loonwaardemetingen konden tijdens de lockdown niet worden uitgevoerd;

– Het aantrekken van nieuwe medewerkers die tot de doelgroep banenafspraak behoren,
hierna te noemen WBA-collega’s, ging trager dan gewenst;

– Trainingen voor deze groep medewerkers zijn noodgedwongen uitgesteld;

– Voor WBA-collega’s in de catering of schoonmaak lag het werk in verschillende periodes
helemaal stil;

– Thuiswerken was niet voor alle WBA-collega’s haalbaar en contact met jobcoaches en
leidinggevenden verliep voornamelijk per e-mail.

Om de Banenafspraak uit te voeren hebben de provincies een gezamenlijke werkagenda
opgesteld. In 2021 is deze werkagenda uitgevoerd. De provincies zetten over de periode
2019–2024 in op de volgende vijf sporen:

1. Monitoren en delen

2. Innovatie

3. Consolideren

4. Uitdragen van inclusie

5. Landelijke betrokkenheid

Kwaliteit en duurzaamheid

Een groot deel van de werknemers onder de WBA heeft inmiddels een vast contract. Het
bieden van toekomstperspectief en inkomenszekerheid vinden de provincies belangrijker
dan de kwantiteit. Een mooi voorbeeld van kwaliteit is dat de provincie Gelderland
een grote groep WBA-medewerkers heeft die elkaars vangnet zijn en zo bijdragen aan
elkaars werkgeluk. Ook de inclusieve teamzone, die vooral populair is bij werknemers
met autisme, zorgt voor minder uitval. Naast de realisatie van banen voor mensen met
een arbeidsbeperking ondernemen de provincies activiteiten om meer mensen met een
afstand tot de arbeidsmarkt aan werk of werkervaring te helpen.

Waterschappen

Cijfermatige realisatie 2021

Absoluut doel:

493 FTA

Absolute realisatie:

297 FTA

Relatieve realisatie:

60,2%

Algemeen beeld

De monitorrapportage van de waterschappen gaat niet in op de ondernomen activiteiten.
Wel stijgt het aantal gerealiseerde banen ieder jaar en heeft de stijging zich ondanks
de coronapandemie doorgezet. Medewerkers uit de doelgroep banenafspraak zijn werkzaam
in een grote diversiteit aan functies, van schoonmaak tot data-analyse, en in toenemende
mate binnen het primair proces.

Kwaliteit en duurzaamheid

De sector waterschappen zet de stichting Onbeperkte Denkers in om draagvlak en realisatie
hoog op de agenda te houden. Dit doen de waterschappen tegelijkertijd met kennisdeling
in een platform en ondersteuning aan de sector door een adviseur. Verder wordt er
ingezet op baancreatie door social return en is er aansluiting gezocht bij initiatieven
waarbij bijvoorbeeld opleiding en werk gecombineerd worden om banen te realiseren
voor de doelgroep.

Rijk

Cijfermatige realisatie 2021

Absoluut doel

4.674 FTA

Absolute realisatie

3.203 FTA

Relatieve realisatie

69%

Algemeen beeld

De afgelopen jaren zijn binnen de sector Rijk ieder jaar meer banen gerealiseerd,
maar is tegelijkertijd een achterstand opgebouwd in de totale realisatie van het aantal
banen. Ministeries zijn als werkgever zelf verantwoordelijk voor de realisatie van
het aantal afgesproken banen. In 2021 realiseerde de sector Rijk 3.203 FTA. Dat is
69% van het quotumdoel van 4.674 banen. In 2020 werd 65% van het doel van 4.072 banen
gerealiseerd en in 2019 59% van het doel van 3.531 banen. Resultaten verschillen tussen
ministeries. In het afgelopen jaar zijn diverse Kamermoties aangenomen die het kabinet
oproepen om het aantal banen binnen de sector Rijk te verhogen en zo aan de wettelijke
verplichtingen te voldoen3. Om uitvoering te geven aan deze moties wordt op twee manieren extra inzet gepleegd.
Op 7 oktober 2022 heb ik u hierover geïnformeerd.4 Er wordt een centrale financieringsconstructie ingericht binnen alle departementen
om te zorgen dat de nog te realiseren banen kunnen worden gefinancierd. Hieruit kunnen
onder meer maximaal 900 banen worden gecreëerd bij Binnenwerk in 2022 en 2023. Daarnaast
wordt extra ingezet op social return via een netwerkorganisatie, die zich kenmerkt
door een leveranciersaanpak en scherpe monitoring.

Defensie

Cijfermatige realisatie 2021

Absoluut doel

694 FTA

Absolute realisatie

409 FTA

Realisatie via social return1

201 FTA

Totaal

610 FTA

Relatieve realisatie exclusief social return:

59%

Relatieve realisatie inclusief social return:

88%

X Noot

1

Social return telt vooralsnog niet mee bij de organisatie die de opdracht heeft verstrekt,
maar bij de opdrachtnemer in de marktsector. Als de voorgenomen Wet Vereenvoudiging
Banenafspraak zou worden aangenomen, maakt het niet meer uit wie de banen realiseert.
Hierop vooruitlopend rapporteren sommige sectoren hun realisatie via social return
nu al.

Algemeen beeld

Defensie heeft 409 FTA aan reguliere banen gecreëerd, waarmee de realisatie 59% bedraagt.
Door middel van social return zijn nog eens 201 FTA gerealiseerd. De quota voor Defensie
worden berekend op basis van aan burgerpersoneel verloonde uren. Mensen uit de doelgroep
Banenafspraak worden niet ingezet op militaire functies. De projectafdeling inclusief
het centraal loket voor de aansturing van de Wet banenafspraak binnen Defensie wordt
structureel ingebed in de organisatie. Defensie heeft ingezet op social return en
monitort of leveranciers hun socialreturnverplichtingen nakomen. Mensen met een arbeidsbeperking
worden bijvoorbeeld structureel ingezet als begeleiders van en toezichthouders op
bezoekers van kazerneterreinen. Leidinggevenden en werkbegeleiders krijgen workshops
en trainingen. P&O en leidinggevenden worden door een centraal loket ontzorgd bij
het aanstellen van werknemers. Ook is de samenwerking met andere werkgevers in het
veiligheidsdomein geïntensiveerd.

Kwaliteit en duurzaamheid

Binnen Defensie zijn vijftien medewerkers opgeleid tot Interne Begeleider én jobcoach
van mensen met een arbeidsbeperking. Dit zijn medewerkers die naast hun reguliere
werkzaamheden collega’s uit de doelgroep én hun leidinggevenden begeleiden en als
vraagbaak fungeren. Zij oefenen deze nevenfunctie defensiebreed uit. Ook heeft Defensie
een medewerker voor één dag in de week vrijgemaakt om een kenniscentrum autisme op
te zetten. Hiermee wordt de behoefte aan kennis over dit onderwerp ingevuld. Het kenniscentrum
kan trainingen voor leidinggevenden verzorgen om hen te leren collega’s met een autismespectrumstoornis
te ondersteunen, beheert een online kennisbank die voor al het defensiepersoneel toegankelijk
is, een balie waar men met vragen terecht kan en een belangengroep naar het model
van het roze netwerk binnen Defensie. Verder organiseert het kenniscentrum lotgenotencontact
en andere bijeenkomsten. Ook heeft het kenniscentrum een Autisme Ambassade met tien
opgeleide ambassadeurs en ontwikkelt het kenniscentrum een autismegame.

Politie

Cijfermatige realisatie 2021

Absoluut doel

599 FTA

Absolute realisatie

660 FTA (waarvan 515 FTA via inhuur)

Relatieve realisatie

110%

Algemeen beeld

De doelstelling voor 2021 was 599 FTE, waarbij het quotum geen betrekking heeft op
de executieve functies. De realisatie bedroeg 660 FTE, waarvan 515 via inhuur en 145
in directe dienst. Daarmee bedraagt de realisatie 110%. De instroom vanuit de groep
arbeidsbeperkten steeg van 297 banen eind 2019, via 413 banen eind 2020 naar 660 banen
eind 2021. Deze politiemedewerkers werken naar vermogen en ontwikkelen zich naar vermogen.
Hun inzet komt ten goede aan de organisatiedoelstellingen. Het korps organiseert proeftuinen
om het werk zo veel mogelijk ondersteunend aan het operationele proces te laten zijn.
WBA-collega’s zijn in uiteenlopende functies werkzaam. Denk aan audiospecialisten,
digitale surveillant, webwinkelsurveillant, technisch specialist gegevensdragers,
cameratoezichtspecialist, intake- en servicemedewerker, digitaal data-analist en tactisch
analist.

Kwaliteit en duurzaamheid

De politie geeft invulling aan de Banenafspraak als onderdeel van hun programma Politie
voor Iedereen. Hiermee is de Banenafspraak ingebed in het brede diversiteits- en inclusiebeleid.

Universitaire medische centra (umc’s)

Cijfermatige realisatie 2021

Absoluut doel:

2.264 FTA

Absolute realisatie 2021 exclusief social return:

616 FTA

Absolute realisatie 2021 inclusief social return1:

672 FTA

Relatieve realisatie 2021 exclusief social return:

27%

Relatieve realisatie 2021 inclusief social return:

30%

X Noot

1

De social return heeft betrekking op drie van de zeven umc’s.

Algemeen beeld

De umc’s vormen de enige zorgsector die onder de publieke sectoren valt. Daarmee is
hun opgave aanzienlijk zwaarder dan de opgave van de andere zorgsectoren die onder
de marktsector vallen. Ieder van de zeven umc’s vult de Banenafspraak op een eigen
wijze in. Er is een leercirkel waarin de Banenafspraak-functionarissen van verschillende
umc’s van elkaar leren. Ook zijn er centrale bijeenkomsten voor het bredere diversiteitsthema
waar zij bij aansluiten. De onder Kwaliteit genoemde activiteiten zijn een greep uit verschillende activiteiten die soms in een
enkele, soms in meerdere en soms in alle umc’s worden uitgevoerd.

Kwaliteit en duurzaamheid

Door Covid-maatregelen ging een aantal participanten noodgedwongen vanuit huis werken,
met wisselende resultaten. Bij nieuwe vacatures geven leidinggevenden aan dat thuiswerken
niet bij een garantiebaanvacature past. In het tweede coronajaar 2021 was het beleid
in de umc’s om vooral thuis te werken wanneer de medewerker niet direct betrokken
was bij het primaire zorgproces. In het zorgproces zijn vooral hoogwaardige en goed
opgeleide zorgprofessionals werkzaam. Het veelvuldig thuiswerken heeft duidelijk impact
gehad op de invulling van de banenafspraak. Extra detacheringsconstructen voor voormalig
werknemers onder de Wet Sociale Werkvoorziening zijn wegbezuinigd. De P&O-adviseur
doet niet meer zelfstandig de werving en selectie en de keuringen van de werkplekken,
maar krijgt nu ondersteuning van een uitzendbureau dat is gespecialiseerd in Participatie.
Nieuwe activiteiten in 2021 waren:

– Gebruik van een monitor van social return (WIZZR);

– Social return in de inkoopstructuur brengen;

– Een opleidingstraject voor Helpende Zorg en Welzijn niveau 2. Het opleidingstraject
biedt de combinatie van werken en leren en biedt zo op een mooie manier mogelijkheid
om het tekort in schaarstefuncties te verminderen;

– Inzetten op collectieve plaatsingen & realisaties creëren via samenwerkingsverbanden
met andere werkgevers die in of rond het umc gehuisvest zijn;

– Het onderzoeken van mogelijkheden voor leerlingen van VSO- en PRO-scholen.

De invloed van de nieuwe activiteiten op de kwaliteit van de gerealiseerde banen was
over het algemeen positief. De langlopende trajecten zullen pas op langere termijneffect
hebben op de realisatiecijfers. De aantrekkende arbeidsmarkt is een probleem: kandidaten
lijken steeds minder vaak te matchen met de al aangepaste vacatures. Inzet is altijd
op het realiseren van duurzame banen. Hiervoor geven we onder andere trainingen duurzame
inzetbaarheid aan deze doelgroep. De kwaliteit van de banen is goed omdat er veel
zaken zijn ingeregeld zoals een digitaal loket, centrale kostenplaats en ondersteuning
van UWV, gemeenten, uitzendbureaus en afdelingen. De doorstroom naar een reguliere
werkplek blijft lastig. Inmiddels lijken een aantal dienstverleners wel meer geïnteresseerd
in de overname van medewerkers uit participatietrajecten door focus op social return.

Onderwijssectoren

Funderend onderwijs

Cijfermatige rapportage

In het funderend onderwijs worden de cijfers nog niet bijgehouden, omdat de sector
een groot aantal schoolbesturen kent en de kwantitatieve aantallen niet bij ieder
schoolbestuur opgehaald kunnen worden door de sectorraden. Het Ministerie van OCW
gaat vanaf verslagjaar 2022 verplichten om te rapporteren over de banenafspraak, zoals
gemeld in de brief van de Minister van Armoede, Participatie en Pensioenen van 10 juli
20227. Zo kan worden gemonitord hoeveel banen er door schoolbesturen in het funderend onderwijs
gerealiseerd zijn en welke acties schoolbesturen hebben ondernomen op de banenafspraak.

Algemeen beeld

Wel rapporteert het funderend onderwijs over ingezette activiteiten in het kader van
het project Baanbrekers. Het project Baanbrekers bood voor twee jaar praktische ondersteuning
aan schoolbesturen in het funderend onderwijs bij het realiseren van nieuwe banen
voor mensen met een arbeidsbeperking. De volgende activiteiten zijn ondernomen t/m
juli 2021:

– Er zijn 8 regionale inspiratiesessies georganiseerd waarbij verbinding gelegd werd
tussen het werkgeversservicepunt en scholen in de regio.

– Er zijn 2 leernetwerken georganiseerd met in totaal 17 deelnemers met als doel om
te komen tot een organisatie-specifiek actieplan.

– Er is een kennisdocument ontwikkeld ter borging van relevante kennis over de Banenafspraak,
toegespitst op het onderwijs en gebundeld en gecombineerd met good practices.

Activiteiten na 1 juli 2021:

– Er zijn goede voorbeelden en ondersteuningsmaterialen – afkomstig van het project
Baanbrekers – met schoolbesturen gedeeld.

– Met een aantal deelnemers van de leernetwerken uit Baanbrekers zijn op verzoek van
die deelnemers twee vervolgsessies gefaciliteerd, waarin de deelnemers elkaar konden
bijpraten over de ontwikkelingen en advies konden uitwisselen.

– De PO-Raad en VO-raad hebben de ambitie om het thema diversiteit en inclusief werkgeverschap
meer aandacht te geven, hierin wordt de Banenafspraak meegenomen.

Voorbeeld op het gebied van Kwaliteit en duurzaamheid

Achttien schoolbesturen in Drenthe en Groningen hebben zich verenigd in Noorderwijzer
Inclusief. Deze groep zoekt actief naar zowel onderwijzend als ondersteunend personeel
met een arbeidsbeperking en slaat bruggen tussen regulier en speciaal onderwijs. Ze
zijn van mening dat leerlingen van beide onderwijstypen elkaar niet alleen in het
maatschappelijk verkeer maar juist ook op school moeten tegenkomen en dat pluriformiteit
van de leerlingenpopulatie weerspiegeld moet worden in het onderwijzend personeel.
Daarnaast speelt het nijpende lerarentekort een rol; zij-instromers zijn hard nodig,
zonder of met beperking. Door deze inspanningen reikt het effect van de Banenafspraak
verder dan het vullen van verplichte aantallen.

Middelbaar beroepsonderwijs

Cijfermatige rapportage

De MBO Raad kan geen absolute aantallen van de realisatie geven, aangezien er geen
rapportageverplichting in de sector is. De MBO Raad heeft wel een uitvraag gedaan
die instellingen op vrijwillige basis konden invullen. Op basis van de scholen die
op de uitvraag van de MBO Raad hebben gereageerd, is het realisatiepercentage over
2021 35%.

Algemeen beeld

In 78% van de jaarverslagen van de mbo-instellingen is een passage opgenomen over
de Banenafspraak. In die passage wordt teruggeblikt op het jaar 2021 en wat er op
het gebied van de Banenafspraak is bereikt. Er is over het algemeen een stijging te
zien in het aantal participatiebanen ten opzichte van 2020, maar ook in 2021 was er
nog veel onzekerheid over de coronapandemie en werd er meer thuisgewerkt dan gebruikelijk.
Bij meerdere scholen zorgde dit voor stagnatie en bij een enkele school zelfs voor
ongewenste uitstroom.

Uit een combinatie van de antwoorden op een bij mbo-scholen uitgezette vragenlijst
en informatie uit de jaarverslagen blijkt dat de mbo-sector op ruim 35% van de doelstelling
zit. De oorzaak van het nog te lage quotumpercentage is deels gelegen in het feit
dat het voor scholen lastig is om mensen uit de doelgroep in te zetten voor onderwijsgevende
functies. Nu worden zij voornamelijk ingezet in ondersteunende diensten rond het onderwijs.
De wens van scholen om mensen met een arbeidsbeperking ook (deels) in het primaire
proces in te zetten en/of hen daar op een of andere manier actief bij te betrekken
is wel aanwezig. Obstakels die op dit gebied genoemd worden, zijn het niet kunnen
leveren en/of beschikbaar zijn van (geschikte) kandidaten door het UWV en het niet
of onvoldoende inzichtelijk hebben van capaciteiten van mensen uit de doelgroep. Diverse
mbo-scholen nemen standaard de eis van social return op bij aanbestedingen. Steeds
vaker wordt als harde eis opgenomen dat werkzaamheden die binnen het inkoopcontract
vallen deels worden uitgevoerd door mensen uit de doelgroep. Steeds meer scholen leggen
de nadruk op duurzame plaatsing van kandidaten uit de doelgroep. De meest voorkomende
manier waarop dit gerealiseerd wordt, is door het in vaste dienst nemen van mensen
die in eerste instantie via proefplaatsingen of uitbestedingen bij de school werkzaam
waren. Daarnaast wordt geprobeerd om kandidaten uit de doelgroep te bemiddelen voor
bestaande vacatures. Vanuit de MBO Raad worden mbo-scholen ondersteund door het delen
van kennis en het organiseren van inspiratiesessies.

Hoger beroepsonderwijs

Cijfermatige realisatie

Absoluut doel

953 FTA

Absolute realisatie

328 FTA

Relatieve realisatie

34,4%

Algemeen beeld

Niet alle hogescholen hebben deelgenomen aan de meting. Op basis van de bekende cijfers
was de realisatie in 2021 328 FTA van de beoogde 953, wat neerkomt op 34,4%. Het vermoeden
bestaat dat het daadwerkelijke realisatiepercentage iets hoger ligt dan 34,4% omdat
een aantal goed presterende hogescholen geen onderdeel zijn van de meting. Het merendeel
van de hogescholen geeft aan dat de coronapandemie invloed heeft gehad op de gerealiseerde
aantallen. Sommige werkzaamheden voor de doelgroep vielen weg door het thuiswerken
en begeleiding van de doelgroep was lastig op afstand. Hybride werken kan deels een
verklaring van de daling bij hogescholen zijn.

Geen van de hogescholen uit de meting behaalt de wettelijke doelstelling. 73% van
de medewerkers onder de WBA die in dienst zijn bij een hogeschool heeft een vast contract.
27% werkte op basis van een tijdelijk contract. Zestor (arbeidsmarkt- en opleidingsfonds
van het hbo) en hogescholen ontplooien diverse activiteiten om banen te creëren. Zo
wordt ingezet op het realiseren van banen via inkoop, bijvoorbeeld door het organiseren
van workshops in samenwerking met De Normaalste Zaak. 9 van de 16 hogescholen die
de vraag over inkoop beantwoord hebben, hebben een afspraak opgenomen over de inzet
van de doelgroep in hun inkoopcontracten. Verder lopen er in samenwerking met De Normaalste
Zaak in 2021 en 2022 pilots met HRM en inkoop. Vier hogescholen participeren in de
pilots. Ook is er stimulans om budget en menskracht vrij maken voor de werving, coaching
en begeleiding van kandidaten.

Wetenschappelijk onderwijs (Universiteiten van Nederland)

Cijfermatige realisatie

Doel:

1.886 FTA

Gerealiseerde reguliere banen:

919 FTA

Via social return gerealiseerde banen:

83 FTA

Behaald percentage exclusief social return:

48,7%

Behaald percentage inclusief social return:

53,1%

Algemeen beeld

Hoewel alle universiteiten zich inspannen om banen te realiseren via inkoop, hebben
niet alle universiteiten zicht op het aantal banen dat hiermee wordt gerealiseerd.
Het werkelijke aantal banen ligt dan ook waarschijnlijk hoger. Denk hierbij onder
andere aan werkzaamheden in diensten als catering, schoonmaak, groenvoorziening, de
koffieleverancier, repro, aannemerswerk, schilderwerk en verhuizingen. In de praktijk
is het soms lastig om banen te realiseren via inkoop, met name wanneer er sprake is
van reeds bestaande, langdurige contracten met leveranciers zonder social return-bepaling.
Als belangrijkste redenen van het niet halen van het quotum voert UNL de coronapandemie,
de krapte op de arbeidsmarkt en de hoge werkdruk aan.

Activiteiten

Alle veertien universiteiten hebben zich ingespannen om in het tweede coronajaar banen
te creëren en te behouden in alle functielagen, zoals HR, facilitaire dienstverlening,
wetenschappelijk personeel stagiairs. Hierbij werd de aansluiting gezocht met bredere
strategische thema’s zoals diversiteit en inclusie, maatschappelijk verantwoord ondernemen
en het aanpakken van de werkdruk. Een aantal activiteiten vallen op.

– Zo heeft de Wageningen University & Research het team Jops opgezet, dat zich dagelijks
toelegt op het realiseren van participatiebanen en daarmee een universitaire hackaton
gewonnen over de toekomstvisie van catering op de campus. Iedere uitbreiding van de
catering wordt volledig vervuld door het team Jops en daarmee door arbeidsparticipanten.

– De Vrije Universiteit heeft een Servicepunt Participatie opgericht dat advies en ondersteuning
biedt bij het aannemen van arbeidsparticipanten.

– De Universiteit van Amsterdam werkt samen met Stichting Studeren en Werken op Maat
om hoogopgeleide arbeidsparticipanten aan een stage, vrijwilligersfunctie of eerste
baan te helpen.

– Maastricht University is doorgegaan met het reeds eerder in het leven geroepen Rapid
Response Team, dat bestaat uit arbeidsparticipanten die zorgdragen voor aanvullende
sanitaire voorzieningen om aan de coronamaatregelen te voldoen.

– Tilburg University werkt samen met de gemeente Tilburg in een jobcoachpilot, waar
jobcoaches van de gemeente vier middagen per week op de campus arbeidsparticipanten,
leidinggevenden en buddy’s bijstaan. Ook heeft Tilburg University hun coördinator
participatiewet formeel laten certificeren als jobcoach.

– De Erasmus Universiteit heeft meer vaste aanstellingen gegeven; bijna een kwart van
hun arbeidsparticipanten heeft nu een vaste baan.

– Universiteit Twente en TU Eindhoven hebben socialreturn bepalingen opgenomen in meerdere
en de Radboud Universiteit zelfs in alle aanbestedingen.

– De Universiteit Leiden deelt nieuwe vacatures met UWV en DZB (gemeentelijk reïntegratiebedrijf)
nog voordat ze intern worden uitgezet.

– Universiteit Utrecht heeft in samenwerking met facilitaire inkooppartners en vijf
scholen voor praktijkonderwijs, de gemeente Utrecht en Learn2Work de TopAcademie opgericht,
waar 17 leerlingen uit het praktijkonderwijs sinds september 2021 betaald stage lopen
voor de duur van twee jaar.

Onderzoeksinstellingen

Cijfermatige realisatie

Absoluut doel

110 FTA

Absolute realisatie

55 FTA

Relatieve realisatie

49,8%

Algemeen beeld

Het doel van 2021 was 109,61 FTA; er is 54,6 FTA aan banen gecreëerd. Daarmee komt
de realisatie op 49,8%. De beperkte stijging van het aantal banen ten opzichte van
2020 wordt geweten aan de coronaperiode. De focus lag, net als in 2020, op het behoud
van reeds gecreëerde banen. Verder gaat het bij de onderzoeksinstellingen veelal om
functies waarin hoogopgeleide kandidaten werken en deze kandidaten zijn moeilijk te
vinden. De stijging ten opzichte van 2020 bedraagt 7,9%. De onderzoeksinstellingen
werken samen met Stichting Studeren & Werken Op Maat. Hiermee zijn enkele plaatsingen
gerealiseerd. De Koninklijke Bibliotheek werkt samen met «Den Haag Werkt» voor het
plaatsen van kandidaten. Bij twee van de werkgevers is in het inkoopbeleid vastgelegd
dat inkoop plaatsvindt op maatschappelijk verantwoorde wijze. Bij een derde werkgever
is eveneens afstemming met inkoop over dit onderwerp.

De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties,
H.G.J. Bruins Slot