Brief regering : Verslag van de Raad Algemene Zaken van 18 november 2022

Nr. 2554
BRIEF VAN DE MINISTER VAN BUITENLANDSE ZAKEN

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 24 november 2022

Hierbij bied ik u het verslag aan van de Raad Algemene Zaken van

18 november 2022.

De Minister van Buitenlandse Zaken,
W.B. Hoekstra

VERSLAG RAAD ALGEMENE ZAKEN VAN 18 NOVEMBER 2022

Op vrijdag 18 november jl. vond in Brussel een Raad Algemene Zaken (RAZ) plaats. Op
de agenda van de Raad stonden de volgende onderwerpen: de geannoteerde agenda van
de Europese Raad (ER) van 15 en 16 december 2022, EU-VK relaties, Artikel 7 hoorzitting
Hongarije, het Commissiewerkprogramma 2023 en onder AOB de Conferentie over de Toekomst
van Europa. De Minister van Buitenlandse Zaken was verhinderd deel te nemen aan deze
RAZ vanwege zijn deelname aan de ministerraad. De Nederlandse Permanent Vertegenwoordiger
bij de EU vertegenwoordigde Nederland tijdens deze Raad.

Bespreking geannoteerde agenda Europese Raad 15 en 16 december

Russische agressie tegen Oekraïne/Uitbreiding

De Raad sprak kort over de Russische agressie tegen Oekraïne. De discussie richtte
zich onder meer op het verder vergroten van de druk op Rusland om zijn agressie tegen
Oekraïne te beëindigen. In dat kader riepen meerdere lidstaten, waaronder Nederland,
op om aanvullende sanctiemaatregelen tegen Rusland voor te bereiden en aan te nemen.
Een aantal lidstaten vroeg daarnaast aandacht voor het belang van accountability voor
Oekraïne en de mogelijkheden voor de oprichting van een agressietribunaal.

Follow-up: Energie en economie

Ter voorbereiding op de Europese Raad van 15-16 december a.s. werd tijdens de Raad
gesproken over de situatie op de Europese energiemarkt. Verschillende lidstaten pleitten
voor publicatie van een wetgevend voorstel voor een marktcorrectiemechanisme (in de
vorm van een prijsplafond) voorafgaand aan de Energieraad van 24 november a.s. Andere
lidstaten benadrukten dat dergelijk vergaand marktingrijpen andere problemen zal creëren,
zoals negatieve gevolgen voor de leveringszekerheid of een ongewenste toename van
de consumptie van gas. Deze lidstaten benadrukken dat daarom elk soort price cap eerst aan alle waarborgen zoals opgenomen in de conclusies van de Europese Raad van
20-21 oktober jl. zal moeten voldoen. Ook vonden diezelfde lidstaten dat het efficiënter
was het probleem bij zijn wortel aan te pakken: reductie van de vraag naar gas door
besparingen te realiseren.

Nederland heeft onder meer aangegeven voorstander te zijn van gezamenlijke inkoop
van gas. Daarnaast heeft Nederland ervoor gepleit dat elke maatregel die op enige
wijze gepaard gaat met ingrijpen in de markt voorafgegaan moet worden door een impact
analyse en verplichte besparingsdoelen voor gas. Ook zou volgens het kabinet meer
onderzoek gedaan moeten worden om mogelijke gevolgen voor handel en de derivatenmarkt
beter in te kunnen schatten.

Veiligheid en defensie

De Raad sprak daarnaast over veiligheid en defensie, waarover in december verdere
discussie is voorzien. De interveniërende lidstaten benadrukten het belang van een
ambitieuze uitvoering van het Strategisch Kompas ter versterking van de weerbaarheid
van de EU. Een aantal lidstaten onderstreepte het belang van het vinden van een duurzame
oplossing voor de financiering van de Europese Vredesfaciliteit (EPF). Een discussie
over de ophoging van het financieringsplafond van de EPF wordt de komend tijd gevoerd.
Nederland is voorstander van ophoging van het financieringsplafond. Nederland benadrukte
tevens het belang van het versterken van capaciteiten en het versterken van EU-NAVO-samenwerking.

Zuidelijk Nabuurschap

De Raad sprak over het Zuidelijk Nabuurschap van de Unie. Binnen de Raad is er breed
draagvlak voor het EU Zuidelijk Nabuurschapsbeleid. De Raad stond stil bij de voorbereiding
van de vierde ministeriële bijeenkomst van EU-lidstaten en de landen van het Zuidelijk
Nabuurschap op 24 november a.s. in Barcelona. De Raad besprak onder meer de agenda
voor deze bijeenkomst. De thema’s die naar verwachting prominent zullen terugkomen
tijdens de bijeenkomst zijn energie, migratie en voedselzekerheid.

Buitenlandpolitiek

De Raad sprak kort over mogelijke agendering van buitenlandpolitieke onderwerpen voor
de Europese Raad van 15-16 december a.s. Mogelijk zal de Europese Raad spreken over
het bestendigen en verdiepen van de trans-Atlantische samenwerking op zowel veiligheidsvlak
als handel en investeringen. Een aantal lidstaten waaronder Nederland benadrukte dat
ook migratie tijdens de ER besproken zou moeten worden. Daarnaast vroeg een aantal
landen om bespreking van de Westelijke Balkan op de Europese Raad.

EU-VK

Vice-President van de Europese Commissie Maroš Šefčovič heeft de leden van de Raad
geïnformeerd over het verloop van de gesprekken tussen de Europese Commissie en de
Britse regering over de implementatie van het Protocol Ierland/Noord-Ierland (hierna:
Protocol). De gesprekken vinden in goede sfeer plaats en beide partijen lijken gecommitteerd
tot gezamenlijke oplossingen te komen. De inhoudelijke posities van de EU en het VK
blijven evenwel op verscheidene punten ver uit elkaar liggen, waardoor het tot dusver
nog niet gelukt is om concrete resultaten te bereiken. Er zal maximale inspanning
van beide partijen nodig zijn om de verschillen de komende periode te overbruggen.
De Commissie benadrukte daarbij dat de bescherming van de integriteit van de Europese
interne markt en de Belfast-/Goedevrijdagakkoorden een kernprincipe blijft bij de
verdere gesprekken. De Commissie sprak zorgen uit over het voortzetten van de parlementaire
behandeling van de Northern Ireland Protocol Bill, aangezien dit wetsvoorstel in strijd is met de internationaalrechtelijke verplichtingen
van het VK. De Commissie gaf daarbij aan dat zij passend zal reageren op verdere stappen
vanuit het VK. De Raad sprak zijn steun uit voor het werk van de Commissie op de volle
breedte van de relatie tussen de EU en het VK.

De Commissie benadrukte het belang van EU-eenheid, onder meer bij het afgeven van
boodschappen tegenover het VK. Nederland heeft de noodzaak om gezamenlijke oplossingen
te vinden nogmaals geadresseerd tijdens de bilaterale North Sea Neighbours-conferentie met het VK, die op 16 november jl. plaatsvond in Londen.

Artikel 7 hoorzitting Hongarije

De Raad hoorde Hongarije voor de vijfde keer over het met redenen omklede voorstel
van het Europees Parlement uit 2018, met inachtneming van het aanvullende rapport
van EP-rapporteur Delbos-Corfield dat op 15 september jl. is aangenomen door het Europees
Parlement. De meeste aandacht ging uit naar de onderwerpen corruptie- en fraudebestrijding,
onafhankelijkheid van de rechterlijke macht, mediavrijheid en -pluralisme, de rechten
van LGBTIQ+-gemeenschap in Hongarije en de naleving van uitspraken van het EU-Hof
door Hongarije. Hongarije kreeg als eerste het woord om de stand van zaken in de artikel
7 procedure toe te lichten. Hongarije vroeg daarbij aandacht voor het pakket van anti-corruptiemaatregelen
in het kader van de MFK-rechtsstaatverordening, alsmede voor het pakket aan maatregelen
voor hervorming van de rechterlijke macht. De Commissie volgde hierop met een overzicht
van de recente ontwikkelingen in de artikel 7 procedure sinds de vorige hoorzitting
in mei 2022 en onderstreepte daarbij het belang van de voorzetting van de procedure.

In totaal intervenieerden 15 lidstaten. Namens de Benelux legde Luxemburg een verklaring
af waarin Hongarije onder meer werd opgeroepen tot hervorming van de rechterlijke
macht, als ook tot naleving van de uitspraken van het EU Hof van Justitie op het terrein
van de rechtsstaat. Ook werd verzocht om voortzetting van de artikel 7 procedure.
Nederland bevroeg Hongarije aanvullend over de beperkingen van de ruimte voor het
maatschappelijk middenveld. Hongarije kreeg aan het slot gelegenheid tot het beantwoorden
van alle gestelde vragen, en kondigde aan dat Hongarije conform afspraak op 19 november
2022 de Commissie zal informeren over de implementatie van het pakket van anti-corruptiemaatregelen
in het kader van de MFK-rechtsstaatverordening.1 Daarbij deed Hongarije de belofte om na 19 november 2022 iedere drie maanden een
update te geven van de implementatie van het pakket van anti-corruptiemaatregelen
in het kader van de MFK-rechtsstaatverordening. Het voorzitterschap concludeerde dat
de Raad zich over de artikel 7 procedure jegens Hongarije zal blijven buigen.

Commissie werkprogramma 2023

De Commissie lichtte haar werkprogramma voor 2023 toe. Zij benadrukte daarbij dat
veel van de in het programma opgenomen voorstellen gebaseerd zijn op de uitkomst van
de Conferentie over de Toekomst van Europa. Volgens de lidstaten verdienen de volgende
onderwerpen de aankomende 18 maanden prioriteit: groene en digitale transitie, Russische
agressie tegen Oekraïne, de hervorming van de energiemarkt, de hervorming van het
Stabiliteits-en Groeipact en de waarden van de EU. In december zal de RAZ het commissie
werkprogramma opnieuw bespreken. Het streven is dan de gezamenlijke verklaring van
Commissie, Raad en Europees Parlement vast te stellen met de EU-wetgevingsprioriteiten
voor 2023–2024.

De Kamerbrief met de kabinetsappreciatie van het Commissie werkprogramma ontvangt
uw Kamer separaat.

AOB: Conferentie over de Toekomst van Europa

De Raad sprak kort over de voorbereiding van het feedback-event in het kader van de
Conferentie over de Toekomst van Europa. Nederland heeft hierbij aandacht gevraagd
voor burgerbetrokkenheid. Tijdens deze bijeenkomst geven de instellingen terugkoppeling
aan de deelnemers van de Conferentie over de voortgang van de opvolging, en krijgen
de deelnemers gelegenheid in gesprek te gaan met de instellingen. Ook kunnen zij vervolgvragen
meegeven voor de opvolging van de aanbevelingen van de Conferentie.