Brief regering : Geannoteerde agenda voor de NAVO Ministeriële van 29 en 30 november 2022

Nr. 422
BRIEF VAN DE MINISTER VAN BUITENLANDSE ZAKEN

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 18 november 2022

Hierbij bied ik u aan de geannoteerde agenda voor de NAVO Ministeriële van 29 en 30 november
2022.

De Minister van Buitenlandse Zaken,
W.B. Hoekstra

GEANNOTEERDE AGENDA VOOR DE NAVO MINISTERIËLE VAN 29 en 30 NOVEMBER 2022

Introductie

Op dinsdag 29 en woensdag 30 november 2022 zal een bijeenkomst van de NAVO-Ministers
van Buitenlandse Zaken plaatsvinden in Boekarest, Roemenië. Naast de dertig NAVO-bondgenoten,
zullen ook Finland en Zweden in hun hoedanigheid van genodigden participeren in alle
sessies. Het is de eerste bijeenkomst van de NAVO Ministers van Buitenlandse Zaken
waarin de Ministers van Zweden en Finland participeren als genodigden. De Minister
van Buitenlandse Zaken is voornemens deel te nemen aan deze vergadering.

De bijeenkomst vindt plaats tegen de achtergrond van de voortdurende Russische agressie
tegen Oekraïne. Nederland veroordeelt de barbaarse raketaanvallen door Rusland op
Oekraïense steden en civiele infrastructuur. De recente explosies in het oosten van
Polen, geven aanleiding tot grote zorgen.

De sterk veranderde veiligheidssituatie in Europa en de wereld heeft de rol van de
NAVO als hoeksteen van onze collectieve veiligheid herbevestigd. In juli hebben de
Bondgenoten op de Top in Madrid een reeks besluiten genomen, waarin het versterken
van de gezamenlijke afschrikking en verdediging en de voortdurende steun voor Oekraïne
centraal staan. Deze bijeenkomst biedt, precies op het middelpunt tussen de Top in
Madrid en de volgende Top in Vilnius in juli 2023, Ministers de gelegenheid samen
de balans tot heden op te maken en vooruit te kijken.

Naar verwachting zal de bijeenkomst bestaan uit vier sessies. Op 29 november vindt
een werksessie plaats over de Russische oorlog tegen Oekraïne, gevolgd door een informeel
diner met de Oekraïense Minister van Buitenlandse Zaken Kuleba en de Hoge Vertegenwoordiger
van de EU Borrell (EUHV). Op 30 november is er een werksessie over de stand van zaken
van de implementatie van het nieuwe Strategisch Concept van de NAVO. Tot slot staat
een sessie gepland met de Ministers van Buitenlandse Zaken van NAVO-partners Bosnië
en Herzegovina, Georgië en Moldavië.

En marge van deze bijeenkomst organiseert Nederland samen met Luxemburg een samenkomen
van de Ministers van Buitenlandse Zaken van de Benelux-landen samen met hun collega’s
uit Denemarken, Finland, IJsland, Noorwegen en Zweden.

Sessie 1: Rusland-Oekraïne

In deze sessie zullen Ministers met elkaar spreken over de Russische oorlog in Oekraïne.
De kern van de kabinetsinzet blijft: inzetten op zo stevig mogelijke maatregelen tegen
Rusland en maximale steun bieden aan Oekraïne. De Russische invasie van Oekraïne noopte
NAVO tot versterking van de Oostflank. Nederland levert hieraan een relevante militaire
bijdrage, waaronder via activiteiten in het kader van de Enhanced Forward Presence en de Enhanced Vigilance Activities. Tijdens deze bijeenkomst zal Nederland opnieuw het belang benadrukken van eenheid
en een krachtig NAVO-beleid gericht op de versterkte afschrikking en verdediging van
het Euro-Atlantisch grondgebied in nauwe samenwerking met de EU.

Sessie 2: Informeel diner Rusland/Oekraïne

Tijdens het informele diner met de Oekraïense Minister van Buitenlandse Zaken Kuleba
en de EUHV zal worden doorgesproken over de Russische agressie tegen Oekraïne. Minister
Kuleba zal de huidige stand van zaken in de oorlog toelichten, en de EUHV geeft een
update over de initiatieven die de EU onderneemt om Oekraïne te steunen. De Ministers
zullen reflecteren op de samenwerking tussen de NAVO en de EU in het steunen van Oekraïne.
Het NAVO-instrument voor steun, het Ukraine Comprehensive Assistance Package (UCAP) zal ook aan de orde komen.

Het kabinet is en blijft gecommitteerd aan het steunen van Oekraïne opdat het zich
kan verdedigen tegen de Russische agressie. Nederland zal de recent aangekondigde
steun1 toelichten en het belang van eensgezinde steun van de Bondgenoten benadrukken. Nederland
doet dat bilateraal en samen met internationale partners. Nederland heeft recent een
nieuwe bijdrage van bijna EUR 20 miljoen aan het UCAP trust fund aangekondigd. Hiermee
is Nederland een van de grootste donors van steun via de NAVO. Nederland zal ook andere
bondgenoten oproepen bij te (blijven) dragen aan UCAP.

Sessie 3: Strategisch Concept

In deze sessie zal gesproken worden over de stand van zaken van de implementatie van
het nieuwe Strategische Concept van de NAVO, met name met betrekking tot China, afschrikking
en verdediging, en energieveiligheid.

China

China manifesteert zich steeds nadrukkelijker op het wereldtoneel, zowel als economische
concurrent, systeemrivaal en in de rol van partner. In de NAVO ligt daarbij de nadruk
op met name de uitdagingen waarvoor China ons stelt, zoals vastgelegd in het jongste
Strategische Concept van de NAVO. Het kabinet is van mening dat dit uitdagingen zijn
waartoe de NAVO zich moet verhouden en waarop we als bondgenootschap voorbereid moeten
zijn: als bondgenoten onderling, en in nauwe samenwerking met partners. De EU is daarbij
voor Nederland een belangrijke partner, evenals de zogenoemde Asia-Pacific 4 (Australië, Japan, Nieuw Zeeland en Zuid Korea). Aangezien de uitdagingen onder
andere liggen op het terrein van hybride handelingen en in het cyberdomein, speelt
het op orde hebben van onze weerbaarheid daarbij een belangrijke rol.

Afschrikking en verdediging

Op de Top in Madrid besloten bondgenoten tot versterking van de bondgenootschappelijke
collectieve afschrikking en verdediging. Bondgenoten steunden verdere versterking
van de afschrikking en verdediging om zo een adequaat antwoord te bieden op de veranderde
mondiale veiligheidssituatie en de directe dreigingen in en om het NAVO-verdragsgebied.
Zoals het kabinet u voorafgaand aan de bijeenkomst van de Ministers van Defensie van
de NAVO van 12-13 oktober 2022 geïnformeerd heeft2, onderschrijft Nederland de noodzaak om de NAVO posture te versterken. Het geheel aan maatregelen en activiteiten moet ervoor zorgen dat
het bondgenootschap beschikt over het vermogen om op elk moment en op elke plek het
verdragsgebied te verdedigen. Nederland is van mening dat, in lijn met de in Madrid
gemaakte afspraken, de versterking gefaseerd moet plaatsvinden en dat de posture ook in de toekomst een flexibele vorm dient te blijven behouden die langjarig is
vol te houden.

Energieveiligheid

Ten aanzien van energieveiligheid, zal de aandacht met name uitgaan naar de bescherming
van kritieke infrastructuur. Tijdens de reeds genoemde bijeenkomst van 12-13 oktober
stemden de Ministers van Defensie in met een tasker die oproept tot het delen van meer inlichtingen, de ontwikkeling van plannen en gezamenlijke
oefeningen. De NAVO heeft inmiddels ook haar maritieme presentie in de Oost- en Noordzee
verhoogd. Zr.Ms. Tromp speelt hierbij een belangrijke rol als vlaggenschip van het
staande NAVO-vlootverband (de SNMG I) in deze regio’s. Het kabinet deelt de brede
bezorgdheid over de sabotage van kritieke infrastructuur en hecht eraan het noodzakelijke
te doen om kritieke infrastructuur, inclusief die van energie, adequaat te beschermen.
Het kabinet acht het van groot belang dat ook op het terrein van energieveiligheid
nauw wordt samengewerkt met de EU. De EU heeft daarvoor een geschikt instrumentarium.
Het kabinet zal bondgenoten oproepen om, in samenwerking met de EU en partnerlanden,
te werken aan het verder versterken van de weerbaarheid van onze kritieke infrastructuur,
en het waarborgen van de energiezekerheid.

Sessie 4: Kwetsbare landen

Ten slotte wordt met de Ministers van Buitenlandse Zaken van Bosnië en Herzegovina,
Georgië en Moldavië gesproken. Dit gesprek zal zich vooral richten op de gevolgen
die deze landen ondervinden van de Russische invasie van Oekraïne en kwetsbaarheid
van deze landen voor ondermijning en mogelijke militaire agressie vanuit Rusland.
Ook zal gereflecteerd worden op bredere veranderingen in het veiligheidsbeeld en stabiliteit
in deze regio’s en hoe daarmee als NAVO om te gaan. De Zwarte Zee is een strategisch
belangrijke regio voor bondgenootschappelijke veiligheid, daarom zal ook de in toenemende
mate onzekere situatie in dit gebied besproken worden.

Verder zal worden ingegaan op de geïntensiveerde steun voor capaciteitsopbouw die
de NAVO aan deze landen biedt naar aanleiding van besluiten op de NAVO-top in Madrid
eerder dit jaar. Nederland maakt zich zorgen over de Russische inmenging in deze landen.
Daarom ook draagt Nederland actief bij aan de capaciteitsopbouwprojecten van de NAVO
in de landen en is gecommitteerd aan deze partnerschappen. Voor de veiligheid van
het bondgenootschap is de weerbaarheid en stabiliteit van deze partnerlanden van groot
belang. Coöperatieve veiligheid is niet voor niets een van de drie kerntaken van de
NAVO. Dit zal Nederland onderstrepen in dit gesprek met de Ministers.