Brief regering : Publicatie van een voorstel-raadsuitvoeringsbesluit voor het Nederlandse Herstel- en Veerkrachtplan (HVP)

Nr. 1887
BRIEF VAN DE MINISTER VAN FINANCIËN

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 8 september 2022

Op 8 juli jl. heeft Nederland het Herstel- en Veerkrachtplan (HVP), waarmee aanspraak
wordt gemaakt op de steungelden uit de Europese Herstel- en Veerkrachtfaciliteit (HVF),
ingediend. Diezelfde dag heb ik uw Kamer hierover geïnformeerd, en heb ik aangegeven
dat de Europese Commissie binnen twee maanden na de formele indiening een voorstel
voor een raadsuitvoeringsbesluit zou delen1. Op basis van dit voorstel zullen de Europese lidstaten tijdens een Raadsbijeenkomst
het formele goedkeuringsbesluit nemen.

Met genoegen kan ik nu met uw Kamer delen dat de Europese Commissie vandaag het voorstel-raadsuitvoeringsbesluit
heeft gepubliceerd en dat hierin een positief advies wordt gegeven aan de Raad.2 Dit betekent dat de Europese Commissie heeft geoordeeld dat het Nederlandse HVP voldoet
aan alle (technische) eisen die in de HVF-verordening zijn vastgesteld. Ursula von
der Leyen, voorzitter van de Europese Commissie, heeft vandaag Nederland bezocht om
het besluit formeel aan de Minister-President te overhandigen en om één van de in
het HVP opgenomen investeringen, een elektrisch binnenvaartschip van project Zero
Emission Services (ZES), te bezichtigen.

Het HVP telt in totaal 21 hervormingen en 28 investeringen, waarmee het plan als geheel
op 49 maatregelen leunt. De omvang van het HVP is EUR 4,7 mld., gelijk aan de omvang
van de voor Nederland gereserveerde HVF-financieringsenvelop. Met het plan wordt alleen
een beroep gedaan op de subsidies vanuit de HVF, omdat Nederland zelf tegen gunstigere
voorwaarden kan lenen op de geld- en kapitaalmarkten.

Elk nationaal herstelplan moet voldoen aan strenge eisen om een positief advies van
de Europese Commissie te ontvangen. Zo moet minimaal 37% van de investeringsenvelop
naar klimaatgerelateerde projecten gaan, en moet minimaal 20% de digitale transitie
bevorderen. 47,8% van het Nederlandse HVP is groen, en 25,6% is digitaal, waarmee
ruimschoots aan deze eisen wordt voldaan.

Herstelplannen moeten ook een substantieel onderdeel van de landspecifieke aanbevelingen,
die als onderdeel van het Europees Semester worden vastgesteld, adresseren. Daartoe
zijn in het HVP maatregelen opgenomen om onder meer agressieve fiscale planning aan
te pakken, het functioneren van de woningmarkt te verbeteren en de arbeidsmarkt te
hervormen. Het Nederlandse plan is uniek omdat ook de landspecifieke aanbevelingen
van 2022 worden geadresseerd. Alle andere herstelplannen zijn op basis van de aanbevelingen
van 2019 en 2020 opgesteld3.

Het HVP is daarnaast het enige plan dat maatregelen bevat die bijdragen aan de doelstellingen
van het REPowerEU-initiatief van de Europese Commissie, waarmee wordt getracht de
afhankelijkheid van Russische fossiele brandstoffen af te bouwen. Met het HVP wordt
onder meer geïnvesteerd in energiebesparing, de diversificatie van energiebronnen
en de versnelde uitrol van hernieuwbare energie. In totaal gaat 35% van de Nederlandse
financieringsenvelop naar deze REPowerEU-investeringen.

Onderdeel van het voorstel-raadsuitvoeringsbesluit betreft enkele voornemens uit de
augustusbesluitvorming. De HVF is een prestatie gebaseerd instrument. Dit betekent
dat middelen alleen worden uitbetaald als een lidstaat bepaalde mijlpalen en doelstelling
haalt. De precieze mijlpalen en doelstellingen moeten volgens de regels van de HVF-verordening
allemaal worden vastgelegd in het raadsuitvoeringsbesluit. Omdat in het HVP enkele
maatregelen zijn opgenomen die in de augustusbesluitvorming zijn behandeld, zijn ook
enkele van deze voornemens onderdeel van het voorstel-raadsuitvoeringsbesluit. Dit
is ongebruikelijk en eenmalig, maar is noodzakelijk om aanspraak te kunnen maken op
de HVF.

Ik besef dat voor deze voornemens het besluitvormingsproces nog niet volledig is afgerond,
aangezien deze momenteel nog voor advies aanhangig zijn bij de Afdeling advisering
van de Raad van State. De plannen van dit kabinet voor Prinsjesdag worden, na advies
van de Raad van State, op de daarvoor aangewezen momenten met uw Kamer gedeeld zodat
deze kunnen worden besproken tijdens de algemene politieke beschouwingen, de algemene
financiële beschouwingen en in de hierop volgende wetsbehandelingen. Tijdens deze
debatten kan aan de hand van het complete plaatje worden gesproken over de plannen
van het kabinet.

Vanwege bovenstaande reden, is de geldende afspraak dat tot Prinsjesdag niet wordt
gecommuniceerd over de voorstellen. Echter, omdat enkele voornemens onderdeel zijn
van het voorstel-raadsuitvoeringsbesluit, deel ik deze al via deze weg met uw Kamer.
Het betreft hierbij aanpassingen van timing of maatvoering van een aantal bestaande
beleidsvoornemens uit het coalitieakkoord. Voor deze voornemens geldt vanzelfsprekend
ook dat de besluitvorming nog niet is afgerond.

De verwachting is dat de lidstaten het raadsuitvoeringsbesluit voor het Nederlandse
HVP tijdens de Ecofinraad van 4 oktober behandelen. Daarna zal Nederland in gesprek
gaan met de Europese Commissie over de financiële overeenkomst en de operationele
regelingen. Uiterlijk 31 december 2022 zal 70% van de subsidies door de Europese Commissie
moeten zijn gecommitteerd.

De Minister van Financiën,
S.A.M. Kaag