Brief regering : Advies Gezondheidsraad over HPV-vaccinatie, beleidsreactie op dit advies, en stand van zaken aanvullende HPV-campagne voor jongvolwassenen

Nr. 633
BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN VOLKSGEZONDHEID, WELZIJN EN SPORT

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 30 augustus 2022

Met deze brief deel ik het advies van de Gezondheidsraad1over het aantal doses bij vaccinatie tegen humaan papillomavirus (HPV) evenals mijn
beleidsreactie hierop. Daarnaast geef ik een update over de stand van zaken van de
aanvullende HPV-campagne voor jongvolwassenen. Ten slotte maak ik van de gelegenheid
gebruik om uw Kamer te informeren over de keuzes, die zijn gemaakt rondom het HPV-vaccin
en de doelstelling voor de HPV-vaccinatiegraad, conform toezeggingen aan de leden
Rudmer Heerema (VVD) en Slootweg (CDA) tijdens het commissiedebat medische preventie,
verslavingszorg en drugspreventie (d.d. 7 juni 2022) (Kamerstukken 32 793 en 24 077, nr. 612).

Achtergrond

In juni 2019 heeft de Gezondheidsraad een advies uitgebracht over de HPV-vaccinatie.2 Mijn ambtsvoorganger heeft dit advies overgenomen.3 Conform het advies is per januari 2022 de uitbreiding van de HPV-vaccinatie onder
18 jaar gestart. Dit betekent dat sinds dit voorjaar naast meisjes ook jongens worden
gevaccineerd en dat de vaccinatieleeftijd is verlaagd naar het jaar dat het kind 10
wordt. Daarnaast vindt er – verspreid over twee jaar – een grootschalige inhaalcampagne
voor meisjes en jongens tot 18 jaar plaats. In ditzelfde advies heeft de commissie
meegegeven dat ook jongvolwassenen van 18 tot en met 26 jaar de gelegenheid moeten
krijgen om de HPV-vaccinatie in te halen.

Advies Gezondheidsraad

Vanwege nieuwe beschikbare informatie en de naderende start van de aanvullende HPV-campagne
voor jongvolwassenen, heb ik de Gezondheidsraad om een (spoed-)advies gevraagd over
de mogelijkheid om bij vaccinatie tegen HPV het aantal doses te verminderen. Aanleiding
daartoe zijn recente adviezen van het Engelse Joint Committee on Vaccination and Immunisation en de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO).4
,
5 Voor mensen jonger dan 15 jaar bestaat de HPV-vaccinatie reeks momenteel uit 2 doses,
voor mensen van 15 jaar en ouder uit 3 doses. De Gezondheidsraad adviseert om bij
vaccinatie tegen HPV van mensen van 15 jaar en ouder over te gaan van 3 naar 2 doses.De
commissie concludeert op basis van aanvullende gegevens dat het effect van vaccinatie
met 2 doses voldoende robuust en overtuigend is om tot deze vermindering te adviseren.
Voor mensen jonger dan 15 jaar blijft het aantal doses ongewijzigd: de commissie adviseert
op basis van de tot nog toe beschikbare gegevens om vast te houden aan 2 doses. Daarmee
is het advies dus om voor alle leeftijden 2 doses aan te houden.

Beleidsreactie

Ik ben de Gezondheidsraad erkentelijk voor dit spoedadvies en neem dit advies over.
Voor mensen ouder dan 15 jaar zal 1 dosis minder worden gegeven. Concreet betekent
dit dat voor de aanvullende HPV-campagne voor jongvolwassenen, de doelgroep zal worden
gevaccineerd met 2 doses in plaats van 3 doses. De volgende paragraaf licht de stand
van zaken op deze campagne toe.

Zoals eerder gedeeld, loopt er op dit moment – verspreid over 2022 en 2023 – een inhaalcampagne
tot 18 jaar. Mensen onder de 15 jaar blijven conform het advies van de Gezondheidsraad
gevaccineerd worden volgens een 2 dosesschema. Voor mensen tussen de 15 en 18 jaar
ligt dat anders: deze groep zou conform het advies van de Gezondheidsraad gevaccineerd
moeten worden volgens een 2 dosesschema in plaats van 3 dosesschema. Omdat de inhaalcampagne
al is gestart, vraag ik het RIVM om samen met de Jeugdgezondheidszorg (JGZ) en andere
betrokkenen met een voorstel te komen over wanneer het een verstandig moment is om
over te gaan van 3 naar 2 doses. Het streven hierbij is om dit zo spoedig als in de
praktijk haalbaar om te zetten.

Aanvullende HPV-vaccinatiecampagne voor jongvolwassenen

Conform het advies van de Gezondheidsraad in 2019 wordt er momenteel gewerkt aan een
aanvullende HPV-campagne voor jongvolwassenen. Het gaat hierbij om vrouwen, die eerder
niet zijn ingegaan op uitnodigingen om zich (volledig) te laten vaccineren, en om
mannen, die eerder niet in aanmerking kwamen voor de HPV-vaccinatie. Over de voortgang
hiervan heb ik uw Kamer op 23 mei jl. geïnformeerd.6 Hierin heb ik aangegeven dat het RIVM samen met GGD GHOR NL en de GGD’en gestart
zijn met het treffen van de voorbereidingen voor deze campagne en dat deze naar verwachting
eind van dit jaar zou starten.

Inmiddels zijn de voorbereidingen in volle gang. In december van dit jaar gaat er
een startbijeenkomst plaatsvinden voor de betrokkenen professionals en ketenpartners.
Vervolgens zal in januari 2023 de publiekscommunicatiecampagne starten en ontvangt
de doelgroep een uitnodigingsbrief. Naar verwachting worden begin volgend jaar de
eerste prikken gezet. Deze aanvullende HPV-campagne is voor het einde van 2023 afgerond.

In samenspraak met het RIVM is de doelgroep van deze aanvullende HPV-campagne voor
jongvolwassenen vastgesteld, namelijk niet (volledig) gevaccineerde jongvolwassenen
uit de geboorte-cohorten 1996 t/m 2003. In de praktijk betekent dit dat jongvolwassenen
tussen 19 en 26 jaar worden uitgenodigd voor vaccinatie tegen HPV bij de GGD’en. In
enkele gevallen zullen er ook jongvolwassenen tussen zitten, die tegen die tijd 27 jaar
zijn. Mensen geboren in 2004 of jonger (c.q. 18 jaar en jonger) vallen buiten de doelgroep
van deze aanvullende HPV-campagne. Zij komen ook in aanmerking voor HPV-vaccinatie
en worden uitgenodigd om zich te laten vaccineren tegen HPV binnen de inhaalcampagne
onder 18 jaar of op het structurele vaccinatiemoment (het jaar dat het kind 10 wordt),
bij de JGZ.

Vaccinkeuze

Ook informeer ik via deze brief uw Kamer over de keuzes die zijn gemaakt voor de HPV-vaccinatie
in relatie tot andere landen. Dit naar aanleiding van vragen die hierover gesteld
zijn tijdens het debat op 7 juni 2022.7

Een aanbestedingsprocedure voor een vaccin is een nationale aangelegenheid. Namens
de rijksoverheid koopt het RIVM de vaccins in voor het Rijksvaccinatieprogramma via
een openbare Europese aanbesteding. Dat betekent dat het RIVM beschrijft aan welke
voorwaarden het vaccin moet voldoen. Deze voorwaarden worden gebaseerd op het advies
van de Gezondheidsraad. De aanbesteding is daarom destijds ingericht conform het advies
van de Gezondheidsraad, gericht op: «preventie van HPV-gerelateerde kanker». Er zijn
er drie HPV-vaccins beschikbaar op de markt, al deze vaccins beschermen goed tegen
HPV-gerelateerde kanker. Alle drie in Nederland geregistreerde HPV-vaccins konden
daarom deelnemen aan de aanbesteding.

In de aanbesteding zijn verschillende criteria meegewogen, waaronder samenstelling,
verpakking, leveringsvoorwaarden en prijs.Voor het product met de beste verhouding
tussen plus- en minpunten, wordt een contract afgesloten voor 4 jaar. Uit de aanbestedingsprocedure
is zodoende het bivalente vaccin (Cervarix®) gekomen. Dit vaccin beschermt goed tegen
de twee meest voorkomende HPV-typen, die HPV-gerelateerde kanker veroorzaken. Tevens
beschermt het huidige vaccin indirect, door middel van kruisbescherming, ook deels
tegen genitale wratten en tegen enkele andere HPV-typen, die kanker kunnen veroorzaken.

De overeenkomst met de huidige aanbieder van het HPV-vaccin loopt tot oktober 2024.
Begin 2024 start naar verwachting een nieuwe aanbesteding. Dat is een logisch moment
om de vaccinkeuze opnieuw te bekijken. Er is in dit kader ook een motie aangenomen
om in de nieuwe aanbesteding bij het RIVM aandacht te vragen voor maximale gezondheidswinst
(c.q. het verbreden van de scope) en de mogelijke rol daarbij van polyvalente HPV-vaccins.8Met het RIVM wordt overleg gevoerd over de informatie, die nodig is om meerwaarde
van polyvalente vaccins voor maximale gezondheidswinst te kunnen vaststellen, en wat
deze zou kunnen betekenen voor de aanbesteding, die begin 2024 van start gaat.

Tot slot

Er is veel gezondheidswinst te halen met HPV-vaccinatie. In bijvoorbeeld Australië
komt baarmoederhalskanker al steeds minder voor, mede door vaccinatie tegen HPV.9 Dit voorbeeld hoop ik te volgen en onderschrijf daarom ook de doelstelling van het
Europees kankerbestrijdingsplan in het kader van HPV-vaccinatie, namelijk het elimineren
van baarmoederhalskanker en andere vormen van kanker veroorzaakt door HPV. Het streefpercentage
van de WHO voor HPV-vaccinatie (90% op 15-jarige leeftijd in 2030) om baarmoederhalskanker
versneld te elimineren, is echter nog niet binnen bereik. Met de lopende inzet en
de nog te starten aanvullende HPV-campagne hoop ik dan ook een mooie stap richting
deze doelstelling te maken, zodat veel jonge mensen zich laten vaccineren en hiermee
beter beschermd zijn tegen baarmoederhalskanker en andere vormen van kanker die door
HPV kunnen worden veroorzaakt, zoals kanker aan de penis, anus, en in de mond- en
keelholte.10

Ik informeer uw Kamer bij relevante ontwikkelingen over het verloop van de HPV-campagnes
in de volgende brief in het kader van «Vol Vertrouwen in Vaccinaties». Die verschijnt
naar verwachting begin 2023.

De Staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport,
M. van Ooijen