Brief regering : Vierde voortgangsbrief Foreign Account Tax Compliance Act (FATCA)

Nr. 297
BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN FINANCIËN

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 29 augustus 2022

Met deze brief geef ik, mede namens de Minister van Financiën, vervolg aan het verzoek
van de vaste commissie voor Financiën om uw Kamer voor 1 september 2022 te informeren
over de stand van zaken met betrekking tot FATCA en de problemen waar toeval-Amerikanen
mee geconfronteerd worden. Hierbij informeer ik u over de (door mij toegezegde) acties
die zijn ondernomen sinds het Commissiedebat over FATCA op 22 juni jl. (Kamerstuk
25 087, nr. 296) Specifiek ga ik in op de inspanningen voor het verkrijgen van meer duidelijkheid
van de Verenigde Staten (VS) over de rapportageverplichting voor banken en op de afspraak
met de banken om tot 1 september 2022 geen rekeningen te sluiten van toeval-Amerikanen.
Omdat de kans groot is dat de VS vóór 1 september niet met meer duidelijkheid komen,
is op ambtelijk niveau met de Nederlandse Vereniging van Banken (NVB) besproken welke
mogelijkheden er bij de banken zijn voor toeval-Amerikanen zonder US TIN1 of CLN2. De NVB heeft onder andere aangegeven dat bestaande klanten met een tegoed op de
betaal-en spaarrekening van omgerekend minder dan 50.000 dollar hun rekening na 1 september
2022 behouden bij het enkel ontbreken van een US TIN of CLN. Rekeninghouders met meer
dan 50.000 dollar op hun rekening die in de aanvraagprocedure zitten maar hun TIN
of CLN nog niet hebben ontvangen, kunnen ook na 1 september 2022 gebruik blijven maken
van hun bankrekening als zij dit kunnen aantonen bij hun bank. Volgens de NVB kunnen
banken in de gevallen waarin personen niet aan kunnen tonen dat zij in de aanvraagprocedure
zitten voor een TIN of CLN besluiten de procedure te starten om de rekening te sluiten.

Acties Brussel en Washington

Het is van groot belang dat Nederlandse toeval-Amerikanen kunnen (blijven) beschikken
over een bankrekening. Daarom heb ik mij de afgelopen twee maanden in Brussel en Washington
wederom ingezet om meer duidelijkheid vanuit de VS te verkrijgen over de rapportageverplichting
van banken voor het aanleveren van een US TIN of CLN, zodat er een structurele oplossing
kan worden gevonden voor deze problematiek. Naast mijn inspanningen blijft er een
verantwoordelijkheid bestaan van toeval-Amerikanen om vanwege de Amerikaanse belasting-
en FATCA-regelgeving in actie te komen.

Zoals ik aangaf in mijn vorige brief (Kamerstuk 25 087, nr. 293), is er in nauwe samenwerking tussen Nederland en Frankrijk een traject ingezet om
namens de EU-lidstaten een gezamenlijk voorstel te doen richting de VS om de inspanningsverplichting
voor de banken in te vullen. Dit voorstel is namens de EU-lidstaten half april richting
de VS gestuurd. Het EU-voorzitterschap, eerst Frankrijk en sinds 1 juli 2022 Tsjechië,
is daarover in gesprek met Amerikanen. Nederland heeft daarbij technische assistentie
aangeboden aan de Tsjechische collega’s. Omdat er tot op heden geen nadere duidelijkheid
is verkregen van de VS, blijf ik hier ook op aandringen in mijn gesprekken met de
Amerikanen. Nederland blijft actief contact zoeken met de VS, zowel bilateraal als
via de EU. Eind juli heeft een gesprek plaatsgevonden tussen de Nederlandse ambassade,
de Franse ambassade en Treasury (het Amerikaanse Ministerie van Financiën). Begin
augustus heb ik gesproken met mijn Amerikaanse ambtsgenoot, Lily Batchelder (Assistent
Secretary for Tax Policy). In dit gesprek gaf de VS wederom aan nog te werken aan
een verduidelijking voor de banken. De VS hebben ook nogmaals aangegeven het onwenselijk
te vinden dat bankrekeningen van toeval-Amerikanen gesloten worden. Ze gaven aan dat
het EU-voorstel zeer behulpzaam is als uitgangspunt en zij verwachten in het najaar
met een reactie te komen.

Naast bilaterale contacten met de VS, zoekt Nederland actief steun bij andere landen
die mogelijk een vergelijkbare situatie kennen. Frankrijk is daarbij een belangrijke
bondgenoot, maar ambtelijk is ook sprake van steun voor het EU-initiatief vanuit andere
lidstaten. Ten aanzien van de zogeheten Greenbook voorstellen van Treasury, is een positieve ontwikkeling dat hier interesse voor is
bij het Amerikaanse Congres. Zo ook voor het voorstel voor het vereenvoudigen van
de procedure om afstand te doen van het Amerikaanse staatsburgerschap voor toeval-Amerikanen.
Zoals ik eerder aangaf is hier goedkeuring voor nodig van het Congres. Samen met de
Fransen zal de Nederlandse ambassade in Washington zich ook in de komende periode
blijven inspannen voor dit onderwerp door op ambtelijk niveau nauw in contact te blijven
met Treasury en de IRS.

Ondanks alle inspanningen is de kans echter groot dat er niet vóór 1 september duidelijkheid
komt vanuit de VS over de rapportageverplichting van banken voor het aanleveren van
een US TIN of CLN voor toeval-Amerikanen. Met de banken is ook gesproken over dit
scenario. Hieronder ga ik in op het resultaat van het overleg dat in de afgelopen
twee maanden heeft plaatsgevonden met de banken.

Overleg banken

In het commissiedebat van 22 juni jl. heb ik toegezegd in overleg te zullen treden
met de NVB over de afspraak om tot 1 september 2022 geen bankrekeningen te sluiten
of andere bankproducten te beëindigen. In overleg met de NVB is besproken welke mogelijkheden
bestaande en nieuwe klanten met de Amerikaanse nationaliteit zonder US TIN of CLN
hebben. Ik informeer toeval-Amerikanen hierover via informatie op rijksoverheid.nl.

Bestaande klanten

Volgens de NVB hebben de banken aangegeven dat bestaande klanten met een tegoed op
de betaal- en spaarrekening van minder dan 50.000 dollar hun rekening na 1 september
2022 behouden bij het enkel ontbreken van een US TIN of CLN. De banken sluiten hiermee
aan bij de uitspraak van de rechtbank Midden-Nederland3 die de desbetreffende bank verbood om de rekening van een toeval-Amerikaan met een
tegoed van minder dan 50.000 dollar te sluiten. Volgens de FATCA-wetgeving heeft een
bank geen verplichting om rekeningen onder dit drempelbedrag te rapporteren. De NVB
heeft aangegeven dat banken in individuele gevallen hier wel van af kunnen wijken
als er gepoogd wordt het drempelbedrag te omzeilen. Voor bestaande klanten die een
tegoed hebben op hun betaal- en spaarrekeningen van meer dan 50.000 dollar geeft de
NVB aan dat zij na 1 september 2022 hun rekening kunnen behouden als zij kunnen aantonen
de procedure voor een US TIN of CLN in gang te hebben gezet. Het is dus van belang
dat toeval-Amerikanen die in de aanvraagprocedure zitten maar hun TIN of CLN nog niet
hebben ontvangen, dit doorgeven aan hun bank om ervoor te zorgen dat zij ook na 1 september
2022 gebruik kunnen (blijven) maken van hun bankrekening. Volgens de NVB kunnen banken
in de gevallen waarin personen niet aan kunnen tonen dat zij in de aanvraagprocedure
zitten voor een TIN of CLN besluiten de procedure te starten om de rekening te sluiten.

Nieuwe klanten

De NVB heeft aangegeven dat een nieuwe klant die nog geen TIN of CLN heeft in veel
gevallen zal worden geweigerd bij het reguliere proces van het openen van een rekening
en dat de klant zal worden verzocht om de aanvraag voor het openen van een rekening
in te dienen zodra een CLN of TIN beschikbaar is. De NVB heeft aangegeven dat klanten
bij een aantal banken wel via een separate procedure een bankrekening kunnen krijgen
als zij aan kunnen tonen de procedure voor een CLN of TIN in gang te hebben gezet.
Volgens de NVB zijn er ook banken die daarbij aanvullende toetsen doen binnen de kaders
van de Wet ter voorkoming van witwassen en financiering van terrorisme, de eisen van
de Autoriteit Financiële Markten en de rechtspraak om te beoordelen of een klant in
aanmerking komt voor een rekening.

Andere producten

Of toeval-Amerikanen zonder US TIN of CLN andere producten kunnen behouden hangt af
van het product en kan per bank verschillen. De NVB heeft aangegeven dat banken dezelfde
bovenstaande aanpak zullen hanteren na 1 september 2022 bij zakelijke rekeningen van
natuurlijke personen zonder US TIN of CLN. Deze worden op grond van de FATCA-wetgeving
niet anders behandeld dan andere rekeningen van natuurlijke personen. Zoals eerder
richting uw Kamer aangegeven voeren banken bij het afsluiten van een hypotheek voor
toeval-Amerikanen een verschillend beleid. Zo stellen sommige banken de voorwaarde
dat een toeval-Amerikaan voor het verkrijgen van een hypotheek een US TIN of CLN nodig
heeft. Andere banken verstrekken een hypotheek aan een toeval-Amerikaan als deze over
een betaalrekening beschikt (bij dezelfde bank of bij een andere bank).

Verzoek aan de Autoriteit Persoonsgegevens

Tijdens het debat van 22 juni jl. is er ook gesproken over de waarborgen voor privacy
met betrekking tot de uitwisseling van gegevens onder het FATCA verdrag met de VS
(FATCA IGA). Zoals aangegeven, heeft de rechtsvoorganger van de Autoriteit Persoonsgegevens
(AP), het College bescherming persoonsgegevens (CBP), het FATCA verdrag destijds getoetst
en geoordeeld dat niet is gebleken dat met de FATCA IGA de toenmalige Wet bescherming
persoonsgegevens niet wordt nageleefd. Tijdens het debat heb ik aangegeven contact
op te zullen nemen met de AP over het eerdere advies. Ik heb vernomen dat er momenteel
individuele procedures in behandeling zijn bij de AP die raken aan dit onderwerp.
Ik vind het belangrijk dat de AP de tijd krijgt voor oordeelsvorming en ik wil de
lopende procedures niet doorkruisen. Het is dan ook niet opportuun om de AP te verzoeken
om een herbeoordeling van het eerdere advies over de FATCA IGA. Ik wacht de uitkomst
af van de lopende procedures. Hiermee wordt het doel bereikt dat borging van de privacyaspecten
bij gegevensuitwisseling onder de FATCA-IGA zal worden getoetst door de AP.

Tot slot

Hierboven heb ik aangegeven welke mogelijkheden rekeninghouders met ook de Amerikaanse
nationaliteit hebben na 1 september 2022. Aan de toeval-Amerikanen die nog geen TIN
of CLN hebben aangevraagd herhaal ik mijn eerdere oproep om een TIN of CLN aan te
vragen. In het bijzonder is het belangrijk dat personen met een saldo hoger dan omgerekend
50.000 dollar een TIN of CLN aanvragen. Als zij dit niet doet lopen zij vanaf 1 september
2022 het risico dat hun bankrekening wordt gesloten. Het is ook van belang dat toeval-Amerikanen
die in de aanvraagprocedure zitten maar hun TIN of CLN nog niet hebben ontvangen,
dit doorgeven aan hun bank om ervoor te zorgen dat zij ook na 1 september 2022 gebruik
kunnen (blijven) maken van hun bankrekening. Ondertussen blijf ik mij inspannen voor
het verkrijgen van duidelijkheid vanuit de VS voor banken. Daarnaast hoop ik dat de
voorstellen uit het Greenbook van Treasury zullen leiden tot een vereenvoudiging van de procedure om afstand te
doen van het Amerikaanse staatsburgerschap. Op 29 augustus 2022 spreek ik met de voorzitter
NVB over de voortgang van de ontwikkelingen van de acties richting Brussel en Washington
en de manier waarop banken omgaan met rekeningen van toeval-Amerikanen na 1 september
2022. Ik houd uw Kamer op de hoogte van de voortgang en informeer u zodra er nieuwe
ontwikkelingen zijn.

De Staatssecretaris van Financiën,
M.L.A. van Rij